Mariaverering, nog zeer actueel

De Mariaverering heeft eeuwenlang een grote plaats gehad in de kerk van Rome. Vanaf de Middeleeuwen staat Maria bekend als ‘de koningin des hemels’. In een encycliek van paus Leo XIII (1897) staat: ‘Er is voor iedere gelovige niets heiligers en heerlijkers dan de verering van Maria’.
Twee nieuwe dogma’s hebben de verering van Maria sterk bevorderd. ”Maria's onbevlekte ontvangenis” is afgekondigd in 1854 en ”Maria's ten hemelopneming” in 1950. Deze twee dogma’s suggereren dat Maria zondeloos is geboren en ook heilig heeft geleefd, zodat zij niet behoefde te sterven.

Aanbidding en verering
Een geheel andere toon komen we tegen bij de reformatoren. Prof. H. Bavinck schrijft in zijn bekende Dogmatiek: ‘Het is tegen deze mensvergoding dat de Reformatie in verzet kwam’.
Spreekt men Rome hierop aan, dan heeft deze kerk het antwoord snel gereed. Zij onderscheiden tussen aanbidding (alleen aan God), verering (heiligen) en superverering (Maria). Maar zou dit onderscheid door het gewone volk worden verstaan? Zou een eenvoudige boer uit Brabant dit verschil beseffen als hij zijn Ave Maria bidt? En dan nog geldt dat de Bijbel van een ‘superverering’ van Maria niet weet. Maria weet van ons niet en zij kent ons niet (naar Jes. 63:16).

Medeverlosseres
Er wacht nog een derde dogma over Maria, namelijk haar medeverlossing. Velen begeren dat dit dogma officieel wordt afgekondigd, maar zover is het nog niet gekomen. Een reeks van pauselijke uitspraken laat wel zien dat het leeft. Benedictus XV (1914- 1922) schreef: ‘Zij heeft met haar Zoon meegeleden. Zij heeft haar Zoon geofferd, zodat men terecht kan zeggen: Maria heeft samen met Christus het menselijk geslacht verlost’. Schokkende woorden!

Hoe komt de Rooms-Katholieke Kerk zover om in Maria een medeverlosseres te zien. Ze fundeert dit op haar antwoord aan Gabriel: ‘Mij geschiede naar uw woord’ (Luk 1:38). In het Latijn staat: ‘fiat’. Ze heeft als het ware haar ‘fiat’ gegeven aan het verlossingswerk. Zij offerde haar Zoon en nam op deze manier gewillig deel aan de lijdensweg. ‘Haar smart vloeide samen met Zijn smart. Haar offer met Zijn offer. In dit medeverlossend lijden ligt de grondslag van haar bemiddelende rol’ (Lumen Gentium, 1964).

Calvijn
Wat moeten we op dit alles antwoorden? In ieder geval is Rome beslist niet naar de Bijbelse lijn toegebogen. De traditie heeft het ten aanzien van Maria nog helemaal voor het zeggen. De Schrift spreekt weliswaar met hoogachting over de moeder des Heeren, maar op een heel andere wijze. Zij is ‘de begenadigde onder de vrouwen’. Deze groetenis plaatst haar onder degenen die van genade moeten leven. Maria staat niet op eenzame hoogte van verdienstelijke heiligheid, maar ook zij had een Zaligmaker nodig. Ze doet daar ootmoedig belijdenis van in haar Lofzang.
Calvijn geeft alle aandacht aan deze nederigheid. Hij noemt Maria een goede lerares op de school van de nederigheid. En wij zijn pas een goede leerling als ook wij begerig zijn naar de toepassing van het Woord. ‘Mij geschiede naar uw Woord’.

Calvijn schrijft overigens zelden over de roomse Mariaverering. Wel schrijft hij veel over een andere verering, namelijk onze neiging tot zélfverering. ‘Ieder mens is geneigd zichzelf te vereren’. ‘Een mens streelt zichzelf, maar de Heere weegt de harten’. Zo raakt dit onderwerp ons allen. Het is alleen in de weg van de verootmoediging dat de Heere Zijn genade bewijst, zoals Maria zingt in haar Lofzang:

Maar Hij verhoogt en hoedt
Het nederig gemoed,
Waarin Zijn Geest wil wonen.

ds. G. Clements, Gouda

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen