Het merg van het Evangelie [5]

We zagen dat het theologische verschil tussen antino-mianen en neonomianen ten diepste bestond in een verschillend verstaan van de wet. Comrie zegt in zijn verklaring van Zondag 4 dat de antinomianen de verplichting van Gods wet ontbonden en dat de neonomianen plaats maakten voor een nieuwe wet met minder volmaakte eisen. God staat niet af van Zijn eis van gehoorzaamheid aan Zijn wet en degenen die dit beweren ‘koesteren nog veel ergere gevoelens van Gods recht dan zelfs de duivelen in de hel’. Comrie gruwde van deze dwalingen.

De zuiverheid der Hervorming

Op het titelblad van ”The Marrow” staat: ‘Rakende zowel het verbond der werken en het verbond der genade, met hun gebruik en einde, zowel in de tijd van het Oude Testament als in de tijd van het Nieuwe. Waarin een ieder duidelijk kan zien hoe de wet in de zaak van de rechtvaardiging wordt gebruikt door hem die de naam draagt van ”Legalist”. En hoe men de wet verwerpt in de zaak van heiliging en zo de naam draagt van ”Anti-nomist”. Met de middenweg tussen beide, die door Jezus Christus leidt tot het eeuwige leven’.

Edward Fisher bedoelde met de ‘middenweg’ de Bijbelse weg ver van de dwalingen van antinomianen (Antinomista) en neonomianen (Legalist). Op het titelblad van het ”Mergh des Evangeliums” staat: ‘Volgens de oorspronkelijke zuiverheid der Hervorming (…)’.

De wet en de rechtvaardiging en heiliging

Trefzeker verbond Fisher de ‘wet in de zaak van de rechtvaardiging’ met de neonomianen (Richard Baxter) en de ‘wet in de zaak van de heiliging’ met de antinomianen (Tobias Crisp). Maar ten diepste was met deze dwalingen Gods soevereiniteit in het geding. Dat was en is de diepte van het theologische verschil: God rechtvaardigt de goddeloze en dat betreft de uitverkorenen. Alleen zij zijn naar Gods eeuwig besluit in Christus rechtvaardig voor God. Alleen zij worden in de tijd door de Heilige Geest door het ware geloof Christus ingelijfd en geheiligd. In de eeuwigheid maakte de verkiezing scheiding tussen uitverkorenen en verworpenen en op de aarde maakt het geloof scheiding tussen gelovigen en ongelovigen. Maar hoe functioneert dit in de prediking van Gods Woord?

De prediking

Het antinomianisme en neonomianisme misleidden de hoorders van de prediking. In ”The Marrow” heeft Fisher ook aandacht besteed aan de prediking. In het tweede hoofdstuk spreekt hij over de prediking. Hij doet dat vanuit Markus 16:15: ‘En Hij zeide tot hen: Gaat heen in de gehele wereld, predikt het Evangelie allen creaturen’.

Fisher verklaart dit zo letterlijk en zo ruim dat Thomas Boston in zijn aantekeningen bij deze passage van ”The Marrow” uitvoerig ingaat op het aanbod van genade in de prediking. Boston wil voorkomen dat de lezer denkt dat Fisher een algemene verzoening leerde. Het is treffend om te lezen dat een Schotse theoloog zoals Boston met klem wijst op de Dordtse Leerregels die in hoofdstuk 2 onderwijzend spreken over de prediking.

Comrie heeft in zijn voorrede bij de Nederlandse vertaling van ”The Marrow” uitvoerig geschreven over een ‘evangelisch prediker’. We laten dat nu rusten omdat we aan het einde van deze serie op de betrokkenheid van Comrie bij de vertaling van ”The Marrow” hopen in te gaan.

Ten diepste was met deze dwalingen Gods soevereiniteit in het geding.

Indeling van het boek

Fisher heeft de ”The Marrow” verdeeld in vier hoofdstukken: 1. Van de wet of het verbond der werken. 2. Van de wet des geloofs of het verbond der genade. 3. Van de wet van Christus. 4. Van de gelukzaligheid van het hart of de ware zielenrust.

Fisher citeerde 69 namen van reformatoren en puriteinen om te onderstrepen dat hij met zijn boek niet een nieuwe leer bracht. Hij wilde de weg wijzen naar de beginselen van de Reformatie. Vooral Maarten Luther wordt uit zijn ”Galaten-brief” veel geciteerd door Fisher. Zijn tegenstanders voelden zich hierdoor gesterkt in hun mening dat ”The Marrow” een antinomiaans geschrift was.

We komen ook de namen tegen van de andere reformatoren zoals Beza, Bullinger en Calvijn, de Heidelbergse theoloog Za-charias Ursinus en puriteinen zoals Goodwin, Gray, Hooker en Perkins. Het boek is geschreven in een samenspraak van vier personen. Evangelista is een dienaar van het Evangelie en beantwoordt vragen van Nomista en Antinomista. Neophytus is de vierde persoon. Hij wordt in het boek getekend als een jong christen die onderwijs ontvangt.

J.H. Madern, Bergambacht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen