Boekennieuws

Avondmaalspreken

Deze acht preken ter voorbereiding op en nabetrachting van het Heilig Avondmaal zijn uitgesproken door vijf predikanten, waarbij opvalt dat twee van hen jonger zijn dan veertig jaar. (Onze gemeenten tellen momenteel slechts drie predikanten onder de veertig jaar).

Ook opvallend is dat het boek geen voorwoord of iets dergelijks bevat. In plaats daarvan is het Formulier om het Heilig Avondmaal te houden, opgenomen, iets wat me overbodig lijkt. Iedere lezer zal toch wel een Psalmboek hebben waarin dit formulier is opgenomen. In plaats van deze tien bladzijden kan bij een herdruk beter een preek die tijdens een avondmaalsbediening is gehouden, worden opgenomen: bijvoorbeeld de avondmaalspreek over de Grote Verzoendag van ds. A. Verschuure. De preken zijn alle acht in begrijpelijke taal geschreven, niet alleen voor avondmaalgangers, maar voor heel de gemeente. Ook kinderen en jongeren worden regelmatig aangesproken.

Ds. G.H. Kersten (”In het voetspoor der vaderen”, blz. 157) schrijft dat het Heilig Avondmaal voor al het levendgemaakte volk is. Deze acht preken geven - terecht - nadrukkelijk aan dat het Heilig Avondmaal bedoeld is voor hen die, hoe zwak en bestreden ook, de noodzaak van het reinigend bloed van Christus in hun hart gevoelen. Als de behoefte aan de Middelaar niet gekend wordt, kan men niet met vrucht aan het Avondmaal deelnemen.

Ds. B.J. van Boven schrijft naar aanleiding van Psalm 22 over ”de ware disgenoten”. In deze voorbereidingspreek wordt opvallend veel en heel onderwijzend gebruik gemaakt van de kanttekeningen. In zijn nabetrachtingspreek over Psalm 23:2 legt hij sterk de nadruk op de Woordverkondiging. De staf, de stok en de weide zien op de prediking. Ook de wateren wijzen op het eeuwig Evangelie.

Ds. A.T. Huijser behandelt in zijn preek over 2 Korinthe 13:5 in drie bladzijden het eerste punt, terwijl het derde punt, heel begrijpelijk, acht pagina’s telt. Bij velen is juist het eerste punt erg lang. Heel mooi wordt het verschil uitgelegd tussen geloofszekerheid en geloofsvertrouwen. In zijn preek over Hooglied 2:16 en 17 wijkt hij beargumenteerd af van de kanttekening. Onderwijzend is de uitleg over ”de bergen van Bether” (= scheiding). Wat zijn er veel bergen van scheiding, die Gods kinderen verwijderen van de Zaligmaker.

De voorbereiding in de advent van ds. J.J. Tanis beschrijft de Doorbreker uit Micha 2. De doorbreker is de sterke ram, de (bel)hamel van de kudde. De Doorbreker (Christus) wordt zo nodig voor de zwakke schaapjes.

Ds. Verschuure beschrijft in zijn preek over de Grote Verzoendag heel treffend de tobber in de weg van heiligmaking. Tenslotte schrijft ds. S.W. Janse een heldere preek over Zondag 30.

Alle acht preken zijn zeer geschikt voor leesdiensten, maar zeker ook voor persoonlijk gebruik.

B. Agteresch, Capelle aan den IJssel

”Avondmaalspreken”, ds. B.J. van Boven e.a.; uitg. De Ramshoorn, Goes, ISBN 9789461150769; 192 blz.; € 17,50.

Psalmen”, Commentaar op Psalm 42-75

De auteur is emeritus hoogleraar ethiek en evangelistiek aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt te Kampen. Na zijn emeritaat legde hij zich toe op de uitgave van publicaties over de boeken van het Oude Testament. Het hier te bespreken boek is het tweede deel van een meerdelig commentaar op de Psalmen en gaat over de Psalmen 42-75.

Douma heeft als opzet gekozen eerst de eigenlijke uitleg te geven, vaak van elk vers afzonderlijk. Daarna wordt een algemeen thema besproken, dat ontleend wordt aan de inhoud van de betreffende psalm. Vervolgens wordt de lijn getrokken van het Oude naar het Nieuwe Testament. In de vierde plaats krijgt de betekenis van de tekst voor onze tijd aandacht. Ten slotte wordt de keuze van de uitleg in gesprek met de aangehaalde bronnen verantwoord.

Commentaren kun je verdelen in soorten. Er zijn er die vooral ingaan op de taalkundige aspecten van de tekst. Andere commentaren zijn gericht op de historische en godsdienstige context waarin een Bijbelboek ontstond. Weer andere willen theologische lijnen trekken vanuit de tekst. Ook hebben uitleggers van de Bijbel de bedoeling de teksten praktisch toe te passen op de eigen tijd, op de mens zoals hij in allerlei verbanden leeft. Zo is er binnen de christelijke traditie een reeks commentaren verschenen die teksten vooral verbinden met persoonlijk geestelijk leven. Douma verenigt diverse trekken van genoemde mogelijkheden.

De uitleg die de auteur biedt is puntig, met veel oog voor verbanden en de indeling van de Psalmen. Dat laatste is niet altijd eenvoudig omdat in een Psalm vaak een geleidelijke gedachtenontwikkeling waarneembaar is.

Waardevol is de aandacht voor de algemene thema’s. Op deze wijze kun je de teksten doorvertalen naar de grotere bijbelstheologische verbanden. Zo vraagt Douma zich af waarom in de liederen van de Korachieten het woord ”God” meer voorkomt dan het woord ”HEERE”.

De auteur doet veel moeite de Psalmen in hun oorspronkelijk oudtestamentisch kader op te vatten. Hij zal niet snel aanstonds vanuit het Nieuwe Testament interpreteren. Maar nadat hij zo goed geluisterd heeft naar de eerste betekenis trekt hij vervolgens wel de lijn naar het Nieuwe Testament en tast hij af hoe de tekst in dat licht spreekt. In dit verband is hij terughoudend met het spreken over rechtstreeks Messiaanse voorzeggingen binnen de Psalmen, bijvoorbeeld in Psalm 45.

De bespreking van de betekenis van de Psalmen in de huidige tijd is over het algemeen beknopt. Puntsgewijs zet de auteur allerlei aspecten van geloof en leven in het licht van een psalm. De veelzijdigheid hierin is voorbeeldig en maakt duidelijk hoe actueel deze liederen van Israël blijven. Aan het slot van de bespreking van elke psalm gaat de auteur het gesprek aan met andere commentatoren. Daarbij zijn oudere commentaren, maar ook meer recent werk.

Douma heeft zich breed georiënteerd. Dat is een waarborg voor de inhoud van dit deel van zijn Psalmencommentaar. Voor persoonlijk onderzoek van Gods Woord en voor meer theologische aanwending, bijvoorbeeld met het oog op de prediking, is hier veel te vinden.

B. van Ojen, Zeist

”Psalmen”, Commentaar op Psalm 42-75, dr. J. Douma; uitg. Brevier, Kampen; ISBN 978 94 91583 469; 368 blz.; € 29,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen