De lang beproefde leer [4]

Ongeveer 170 bladzijden van het “Handboek Dogmatiek” gaan over de Persoon en het werk van de Heere Jezus. Na de uitleg van de naam Middelaar begint à Marck direct te schrijven over de noodzakelijkheid van de Middelaar. Hij is noodzakelijk vanwege Gods rechtvaardigheid en waarheid. Ook is Hij noodzakelijk vanwege 's mensen velerlei ellende en gebrek door de zonde, die hem alle toegang tot God zonder Middelaar belet'. Dit zijn belangrijke punten. Vergissen we ons dat juist deze noodzakelijkheid van een Middelaar niet altijd voldoende doorklinkt in het spreken over Christus? Zonder kennis van Gods recht en van onze diepe ellende kunnen we spreken over een Zaligmaker, maar wat bedoelen we dan? Een helpende Zaligmaker?

De Socinianen erkenden Gods eisend recht niet, zo schrijft à Marck. Daarom wilden ze ook niet weten van Christus' voldoening door Zijn offer. Juist in het licht van Gods recht krijgt de Persoon en het offer van Christus zo'n waarde. Die les krijgen we direct mee in het hoofdstuk over de Middelaar.

Wijsheid

Hoe is de Heere Jezus Middelaar geworden? Hier moeten wij, zo antwoordt à Marck, ‘eerst opklimmen tot Gods oneindige wijsheid, waardoor Hij deze Middelaar, die de blinde mensen volstrekt onbekend is, heeft kunnen uitvinden. Daarna moeten we komen tot Zijn eeuwig raadsbesluit, waardoor Hij Hem tot een Middelaar gesteld heeft’.

De dogmaticus doelt hiermee op de raad des vredes waarin Gods Zoon op Zich nam om Borg te zijn voor de uitverkorenen. Dit verbond van eeuwigheid is de ‘grond van het genadeverbond dat in de tijd met de uitverkorenen aangegaan zou worden’. Hierdoor wordt duidelijk dat à Marck de eenheid van het genadeverbond en de raad des vredes leert. Zowel in de eeuwigheid als in de tijd gaat God het genadeverbond aan met de uitverkorenen. God de Vader eiste van Zijn Zoon ‘een volkomen gehoorzaamheid tot de dood des kruises voor de uitverkorenen’. Daartegenover beloofde Hij Zijn Zoon ‘een talrijk zaad van uitverkorenen uit alle geslachten, van wie Hij, als door Hem verlost, een luisterrijk Heere is’.

Naturen en Ambten

Wat de naturen van Christus betreft schrijft à Marck treffend over de oefeningen van het geloof omtrent de Persoon van de Middelaar. We lezen over ‘broederlijke genegenheid, waarmee wij Hem om Zijn mensheid omhelzen’ en over ‘Goddelijke eer waarmee wij Hem om Zijn Godheid aanbidden en dienen moeten’. We zijn dan inmiddels in het tweede deel van de heruitgave van de dogmatiek gekomen, waarin à Marck ook uitvoerig schrijft over de drie ambten van Christus. Hoe sprak Christus als profeet? Hij deed dit, zo lezen we, altijd met ‘macht, ofwel gezag, vrijmoedigheid, ernst, voorzichtigheid, wijsheid en welsprekendheid’. Vooral deed Hij dit met een ‘doordringende macht op het gemoed, om dat óf te bekeren, óf te overtuigen door de Geest Die Hij met het Woord paart’.

Verzoening

Sprekend over de verzoening door voldoening verwerpt à Marck met alle kracht de tegenwerpingen van de Socinianen, zeg maar de moderne theologen uit de tijd van de Reformatie. Maar ook bestrijdt hij de remonstrantse leer van de algemene verzoening, de leer dus dat Jezus voor alle mensen stierf. Wat is die leer weer springlevend in onze tijd! Wat stuit deze leer op ‘zeer vele en zware ongerijmdheden’, aldus à Marck. Hij noemt er zeven, waaronder deze twee aangrijpende: De Vader moet evenals de Zoon in de meeste mensen Zijn oogmerk missen, de mens wordt tot de hoofdoorzaak van zijn eigen zaligheid gemaakt, Christus is geen volkomen Zaligmaker.

Zonder kennis van Gods recht en van onze diepe ellende kunnen we spreken over een Zaligmaker, maar wat bedoelen we dan? Een helpende Zaligmaker?

Maar, zo laat à Marck zijn tegenstanders zeggen, de leer van de verzoening voor de uitverkorenen alleen brengt mensen tot wanhoop. O nee, antwoordt hij, er is een prediking van de algenoegzaamheid van Christus' verdiensten en de algemene plicht om die door het geloof te omhelzen, met een gewisse belofte van een zekere zaligheid in dat geval. Dat is voldoende om de mens van alle wanhoop af te trekken en tot het geloof in Christus aan te sporen. Laten we onze winst doen met het bijbelse onderwijs van à Marck.

N.a.v. Joh. à Marck, Handboek dogmatiek (2 delen), Uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 2016; ISBN 978 90 5551 834 0; 1378 blz.; Intekenprijs tot 31 december 2016, € 89,50.

ds. J.M.D. de Heer, Middelburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen