Een smakelijke voorproef

Eerder dit jaar werd de Stichting Gereformeerd Erfgoed (www.gereformeerderfgoed.nl) opgericht, met als doel om werken van reformatoren, puriteinen en vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie uit te geven, dit via betaalbare hertalingen en vertalingen. De oprichters van de stichting verzorgden eerder het tweedelige “Handboek Dogmatiek” van Johannes à Marck (1656-1731). Het verlangen is om, zo schrijft de stichting ‘het theologisch erfgoed van ons voorgeslacht toegankelijk te maken voor de huidige en toekomstige generaties’. Een mooi doel!

Grondig

De stichting werft fondsen omdat het commercieel uitgeven van deze boeken te duur is. Daarbij krijg ik steeds de overtuiging dat in de heruitgave van bovengenoemde oudvaders veel vrijwilligerswerk zit. Dat drukt de kosten. Kortom, we zijn blij met dit initiatief. Nog mooier is het als de dogmatische boeken ook echt bestudeerd worden. Wat dat betreft is het wel opmerkelijk dat de werken van à Marck en Van Mastricht juist in een tijd van ontlezing verschijnen.

Wie kennisneemt van deze werken (in de oude druk waren ze al verschenen) verbaast zich steeds over de grondigheid waarmee de gereformeerde vaderen Gods Woord uitlegden en de geloofsleer verwoordden. Die grondigheid is een heilzaam medicijn tegen vluchtigheid en oppervlakkigheid. Via internet zijn vele duizenden sites met godsdienstige strekking te raadplegen. Heeft iemand opvattingen die hij of zij belangrijk vindt, dan lijkt het heel belangrijk te zijn om een website op te tuigen om deze opvattingen op de markt te brengen. Het is verbazend hoe oppervlakkig en hoe onjuist de informatie op zulke sites soms is. Juist daarom doen we er goed aan om terug te vallen op wat ons voorgeslacht ons aan wijsheid heeft overgeleverd. Anders worden we snel meegezogen door de (godsdienstige) waan van de dag.

Praktikaal

De geboren Duitser Petrus van Mastricht (1630-1706) werkte ruim twintig jaar aan zijn hoofdwerk “Beschouwende en practicale Godgeleerdheid”. Hij deed dat als hoogleraar in Frankfort aan de Oder, Duisburg en Utrecht (vanaf 1676). De eerste edities van het dogmatische werk verschenen in het Latijn, in 1749 zag een eerste Nederlandse vertaling het licht. Er verscheen ook een fotomechanische herdruk van deze editie. Destijds was ik daar blij mee, omdat de antieke uitgave erg duur was. Maar nog meer ben ik nu blij dat het werk in een hertaling gaat verschijnen. Dit is fijn voor hen die de oude druk bezwaarlijk vinden.

Van Mastricht vond het erg belangrijk dat de godgeleerdheid zowel beschouwend als praktikaal is, zo leert ons de titel van het boek al. Dat betekent dat de leerstellige verklaring van de geloofsleer samenop moet gaan met de praktikale toepassing. De waarheid moet niet alleen uitgelegd en verdedigd worden, maar ook beleefd worden. Dat maakt zijn werken aantrekkelijk.

Prediking

Als voorproef heeft de genoemde stichting, in samenwerking met uitgeverij Gebr. Koster een vertaling uitgebracht van een werkje van Van Mastricht over de prediking. Vertaald luidt de titel: “Aanvullende gedachten over de beste preekmethode, tot toepassing van de theoretisch-praktische godgeleerdheid”. De hoogleraar schreef het opdat de mensen vast konden wennen aan zijn manier van theologie bedrijven. Het was, om zo te zeggen, een opstapje voor zijn dogmatische werk dat nog moest verschijnen.

De inleiding van het boekje laat de bescheidenheid van Van Mastricht zien. Hij komt er rond voor uit dat de methode die hij voorstelt niet van hemzelf is, maar dat anderen hem hierin zijn voorgegaan. Ook treft ons het doel waarom hij deze methode beschrijft, namelijk dat ze zal bijdragen aan de praktijk der godzaligheid. In dit licht staat ook zijn advies om in het leerstellige deel van de preek niet te veel uit te weiden, zodat er tijd verloren gaat voor de toepassing. Dat is een raad die ook nu belangrijk is! Het slot van de preek komt door tijdnood gemakkelijk in de verdrukking. Terwijl juist in de toepassing zulke wezenlijke zaken aan het hart van de gemeente worden gelegd.

Stem

In het slot van het boekje maakt Van Mastricht nog enkele praktische opmerkingen over stijl, stem en gebaren. Het is waar, dit doet niets toe of af aan de inhoud van de boodschap, maar een slordige stijl of een eentonige voordracht kan wel een sta-in-de-weg zijn voor de boodschap.

Kortom, dit boekje is een smakelijke voorproef, die laat zien hoe grondig Van Mastricht te werk ging. Het doet uitzien naar de eigenlijke maaltijd van zijn dogmatische werk.

ds. J.M.D. de Heer, Middelburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen