Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Hout en steen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Hout en steen

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Overtollige kerken vormen in Nederland steeds meer een probleem. Zeker als het monumentale gebouwen zijn of anderszins voor een dorp of stad een beeldbepalend karakter dragen. Wat moet je er mee en wie betaalt het onderhoud?

Er zijn de afgelopen jaren veel rooms-katholieke kerken aan de eredienst onttrokken en er staan er nog heel wat op de lijst om gesloten te worden. Het kerkbezoek is vergeleken met een halve eeuw geleden drastisch teruggelopen en er is een groot tekort aan priesters om de mis te bedienen. Ook door de Protestantse Kerk in Nederland worden voortdurend kerkgebouwen afgestoten. In steden, maar ook in dorpen. Het samengaan van hervormden en gereformeerden, gecombineerd met het sterk verminderde kerkbezoek, maakt dat men kerkgebouwen over heeft. De kosten daarvan zijn niet meer op te brengen. Omdat het hervormde kerkgebouw vaak een monumentale status heeft, is het meestal de gereformeerde kerk die gesloten wordt. Maar zo’n besluit stuit bij gemeenteleden nogal eens op groot verzet.

Christelijk karakter

Trouwens, ook mensen die zelf onkerkelijk zijn of in ieder geval zelden in de kerk komen, vinden vaak wel dat het kerkgebouw moet blijven. Dat geeft aan het dorp of de wijk nu eenmaal een bepaald cachet. Eventueel wordt het gebouw voortaan voor heel andere doeleinden gebruikt of worden er appartementen in aangebracht. Als de buitenkant maar herkenbaar blijft. Al die kerkgebouwen en al die kerktorens symboliseren het vanouds christelijke karakter van ons land. Christelijk dan wel in de brede zin van het woord genomen. Een halve eeuw geleden werden er in de IJsselmeerpolders en in allerlei nieuwbouwwijken nog tal van nieuwe kerken gebouwd. De overheid had daar zelfs een subsidieregeling voor. Maar de Antwoordkerk in Hoogvliet, die in 1964 als symbool van die kerkbouwactie in recordtijd gebouwd werd, wordt nu ook gesloopt. Daarbij moeten we natuurlijk wel bedenken dat in veel van die kerken niet de Bijbelse boodschap, maar een evangelie naar de mens werd verkondigd. Dat geldt niet alleen voor de rooms-katholieke kerken, maar ook voor veel protestantse kerkgebouwen. Dat moet helaas wel gezegd worden. Zo was de vrijzinnige ds. Carel ter Linden een aantal jaren predikant van de Antwoordkerk.

Nieuwe kerken

In de Gereformeerde Gemeenten is over het geheel genomen van teruglopend kerkbezoek (nog) geen sprake. Daar worden ook in de 21e eeuw regelmatig nieuwe kerken gebouwd. Kleine, maar ook grote. Dat valt de buitenwereld op. Hoe is dat mogelijk in deze tijd van secularisatie? Zo’n nieuw kerkgebouw is naar buiten toe een getuigenis dat Gods werk ook in onze tijd voortgaat.

Maar er worden onder ons ook kerken gesloten en gesloopt. Kleine gemeenten worden opgeheven en hun kerkgebouw krijgt een andere bestemming Grote gemeenten, met name stadsgemeenten, vertonen in de loop der jaren soms een dramatische terugloop van het ledental. Recent werd in Rotterdam de Boezemsingelkerk gesloopt. In Utrecht wordt de kerk aan de Catharijnekade omgebouwd tot hotel-restaurant. Dat is gezien het kerkbezoek onvermijdelijk, maar daarom wel pijnlijk. Zeker bij hen die daar jaren gekerkt hebben, zullen de gedachten zich vermenigvuldigen.

De kerk aan de Utrechtse Catharijnekade was de plaats waar vele malen de Generale Synode vergaderde. De Boezemsingelkerk was de kerk van ds. G.H. Kersten en nauw verbonden met onze Theologische School. Dat alles is nu geschiedenis geworden.

Randgemeenten

Kerken in de grote steden hadden sterker dan elders te maken met de ontkerstening. Dat gold ook voor kerken van bevindelijk gereformeerde signatuur. Toch was het vooral de trek uit de grote stad die leidde tot de dramatische terugloop van de grote stadsgemeenten onder ons. Voor een belangrijk deel trokken de leden naar de randgemeenten.

Begin jaren zestig toen de trek uit de stad op gang kwam, telden de Gereformeerde Gemeenten in de regio Rotterdam ongeveer 11.000 leden en doopleden. Dat aantal wordt ook nu gehaald, maar terwijl destijds 70 procent daarvan tot een van de stadsgemeenten behoorde, is dat nu nog maar 13 procent. Tegenover nieuwe kerkgebouwen in de randgemeenten staan afgebroken of verkochte kerken in Rotterdam zelf.

Uiteindelijk zijn kerkgebouwen niet het belangrijkste. Het is maar hout en steen, zo zegt men wel. In de tijd van de Reformatie werden hagenpreken gehouden in de openlucht. In de tijd van de Afscheiding kwam men in schuren en woonhuizen samen. Het gaat er om dat het Woord van God zuiver verkondigd wordt en dat Gods Geest dat wil gebruiken tot bekering van zondaren en tot stichting van de gemeente. Het is groot als dat zowel in oude als in nieuwe kerkgebouwen opgemerkt mag worden.

C.S.L. Janse, Apeldoorn

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 september 2018

De Saambinder | 20 Pagina's

Hout en steen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 september 2018

De Saambinder | 20 Pagina's