Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Liturgie

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Liturgie

Ds. Labee over:

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Waar komt onze ‘liturgie’ of ‘orde van dienst’ vandaan?

Geschiedenis

Het woord ‘liturgie’ is afkomstig van het Griekse woord ‘leitourgia’, dat zoiets betekent als ‘dienst van het volk’ of ‘werk in het belang van het volk’. Dit begrip is gangbaar geworden voor de orde van dienst in onze kerkelijke samenkomsten. De vraagsteller wil graag weten waarom onder ons de gebruikelijke gang van zaken (met enige variatie) tot stand is gekomen.

Het antwoord is in kort bestek niet zo eenvoudig te geven. We kunnen namelijk niet zeggen dat we onze liturgie rechtstreeks baseren op de principes en voorschriften die in de Bijbel te vinden zijn. In het Oude Testament vinden we onder meer een voorgeschreven liturgie rondom de tempeldienst met offers, liturgische kleding, symboliek en priesters. Met de komst van de grote Hogepriester, Jezus Christus, en het brengen van Zijn Offer is de nieuwtestamentische eredienst echter geheel veranderd. Maar we vinden in het Nieuwe Testament geen uitvoerige beschrijving hoe de diensten in de christelijke gemeenten verliepen. Wel zijn er allerlei tradities ontstaan die vast verankerd werden in de erediensten.

Helder moet zijn dat de Reformatie een heel ander spoor is gegaan dan Rome. De Roomse Kerk heeft veel elementen uit de oudtestamentische liturgie laten voortbestaan: ze kennen priesters met priesterlijke gewaden; ze kennen een altaar in het centrum van het kerkgebouw en beschouwen het sacrament van de mis als een werkelijk offer. De priester staat centraal in de eredienst. Als deze aanwezig is, dan is er een eredienst, al zou er geen kerkganger te zien zijn. Alle nadruk ligt daar op de ceremoniën en speciaal op de sacramenten, waarin het heil verondersteld wordt werkelijk tegenwoordig te zijn.

De Reformatie heeft het altaar uit de eredienst verwijderd, samen met de priester en andere ‘oudtestamentische’ elementen. In plaats daarvan plaatsten zij de preekstoel in het centrum van het kerkgebouw. De Roomse Kerk met het ‘ritualistische’ patroon is in wezen een ontkenning van het werk van Christus. Wellicht dat deze dingen de ‘huiver’ voor de terugkerende liturgische ‘bloei’ het scherpst verklaren. Een reformatorische eredienst is per definitie een sobere eredienst, waarin de prediking van het Woord centraal staat!

Soberheid

In lijn met de Reformatie wordt wel op zeven Bijbelse punten gewezen die de inrichting van de eredienst moeten kenmerken. Allereerst moet de Heilige Schrift worden gelezen. Vervolgens moet het Woord worden verkondigd. Als derde moeten de sacramenten geregeld worden bediend. In de samenkomst wordt gebeden. De lof van God wordt bezongen. Er is, als zesde, plaats voor een collecte. Tenslotte wordt de dienst geopend en gesloten. Deze zeven zaken hebben het grondpatroon bepaald van de eredienst. Bij de ordening en vormgeving van deze kernelementen heeft de traditie een rol gespeeld. En er zijn dingen toegevoegd, waarvoor geen rechtstreekse grond in het Nieuwe Testament te vinden is. Dan moet u denken aan de lezing van de wet en de twaalf artikelen. Het zou verleidelijk zijn te schrijven hoe de lijnen lopen van Calvijn naar onze liturgie. Voor de geïnteresseerde lezer verwijzen we naar het boek ‘De liturgie bij Johannes Calvijn’ (Dr. T. Brienen). Voor een eenvoudige maar heldere uitleg van diverse liturgische gebruiken onder ons, verwijzen we naar de beide delen ‘Wanneer ik voor U kniel, rondom de eredienst’ van wijlen ds. C. de Jongste. Op de rechterkolom is een schat aan informatie te vinden. De Heere zegene de eenvoudige erediensten onder ons, waar de kern van de zaak ligt in de bediening der verzoening. Paulus schrijft daarvan in 2 Kor. 5 vers 20, 21: ‘Zo zijn wij dan gezanten van Christuswege, alsof God door ons bade; wij bidden van Christuswege: Laat u met God verzoenen. Want Dien Die geen zonde gekend heeft, heeft Hij zonde voor ons gemaakt, opdat wij zouden worden rechtvaardigheid Gods in Hem’.


VRAAG?

Heb jij/hebt u ook een vraag? Mogelijke vragen over onderwerpen binnen de doelstelling van De Saambinder kun jij/kunt u mailen naar ds. B. Labee of hem per post toezenden (zie colofon). Er volgt -zo mogelijk- altijd een reactie.

Echter alleen als de redactie het waardevol acht voor de lezers, volgt een antwoord op jouw/uw vraag in een nummer van De Saambinder.

Graag wel wat geduld. Er liggen nog tientallen vragen op een reactie te wachten.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 september 2019

De Saambinder | 20 Pagina's

Liturgie

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 september 2019

De Saambinder | 20 Pagina's