GISTEREN EN VANDAAG

MAAKT EENDRACHT ALTIJD MACHT?

De Open Brief van de volgende bladzijde werd afgedrukt in "De Banier" van 2 oktober 1981. Met vereende krachten hebben de kleine rechtse partijen daarmee de "Anti Kernbeweging/Werkgroep Stop Dodewaard"aangeschreven. Ook de nieuwe SGP-fractievoorzitter ondertekende deze brief. Voor deze samenwerking zou Ir. Van Rossum zich kunnen beroepen op Ds. Abma. Deze schreef immers het volgende: "Het is een kwaad ding de eenheid afbreuk te doen, want 1 eendracht is geboden". )

Velen zullen verheugd zijn met deze vorm van samenwerking met RPF en GPV. Maar na lezing en herlezing van deze brief komen toch wel enkele belangrijke vragen naar boven over de volgende zaken.

MAATSCHAPPELIJKE SPELREGELS

De Open Brief probeert in het begin aan de Anti- Kernbeweging wat besef van normen bij te brengen, nadat de volgende aanloop is genomen:

"Het is in onze samenleving uw goed recht in het openbaar uiting te geven aan uw verontrusting over deze zaak" (het bestaan van kerncentrales).

De brief laat in het midden of dit wel een verantwoorde zaak is. Veel zou te zeggen zijn van de revolutionaire kanten die aan de huidige vrijheid van meningsuiting zitten. De verantwoordelijkheid voor "de wet" zoals de Grondwet die oplegt gaat veel minder ver dan de verantwoordelijkheid voor Gods heilige Wet. Maar misschien was het niet de bedoeling, de norm te laag te stellen.

De brief gaat verder met een opsomming van een aantal beperkingen betreffende dit recht van meningsuiting:

"Zoals overal in het onderlinge verkeer tussen mensen zijn er echter spelregels, waaraan iedereen zich dient te houden, wil onze maatschappij' niet onleefbaar worden of de belangen van andere burgers op onaanvaardbare wijze worden geschaad."

En even verderop staat weer zo'n verwijzing naar de "regels van het maatschappelijk spel". Zouden de ondertekenaars met "spelregels" nu óók de ordinantiën van God hebben bedoeld? Nee, zo'n gebrek aan eerbied kan ik mij hier niet indenken.

Maar waarom wijst de brief hier dan niet - op gepaste wijze- naar de ordening van God? Weegt de schending daarvan dan niet zo zwaar bij de schrijvers?

Nü wordt de indruk gewekt dat om taktische redenen een moderne bestuurlijke formulering is gekozen om maar niet te hoeven verwijzen naar het Woord van God. Maar dan lijkt het er op dat de leefbaarheid van onze maatschappij en de belangen van andere burgers de hoogste plaats in het politieke denken hebben ingenomen. Kan de wapenrusting van CDA en VVD nu óók worden aangemeten door de SGP? Wordt de zonde dan nog als zonde genoemd?

EEN ONVERWACHTE WAARSCHUWING

Tege n dit vervlakkend normbesef heeft niemand minder dan Ds. H.G.Abma nog hevig gewaarschuwd:

"De overtreding verzet zelf de bakens. De zonde wordt eigener beweging norm. Rechten en zonden zijn het eens geworden. Wet en zonde vallen samen. Op deze wijze verdwijnt in feite de wet, want waar geen gebod is daar houdt overtreding op overtreding te zijn; daar is geen overtreding. Hetgeen publiek is - als iedereen het langzamerhand doet- dat is begonnen geoorloofd te worden. Diepzinnig heet het dan dat het rechtsbewustzijn van het volk zus of zo oordeelt en dit en dat niet langer als verkeerd ervaart; het komt er op neer dat inderdaad geoorloofd is geworden wat publiek is. Bijgevolg is er geen verschil meer tussen gerechtigheid en ongerechtigheid, geen verschil tussen rechtvaardige en zondaar en tussen die God vreest en die Hem niet vreest." ' 2 )

Bestaat voor de Open Brief met de verwijzing naar maatschappelijke spelregels-zonder-meer niet hetzelfde gevaar?

KERNPUNT

In de brief staat een passage die ineens veel duidelijk maakt. Het gaat dan over het misbruik van de rustdag. De aanloop is hoopgevend:

' Wanneer u daarnaast ook de zondag als de dag des Heeren voor uw demonstraties zult gebruiken, zult u ongetwijfeld....".

JEn nu verwacht de lezer een vervolg als dit: "...daarmee het ongenoegen van de Allerhoogste afroepen."

Maar nee, iets dergelijks staat er niet. In plaats daarvan lezen we dit:

"...bij grote groepen van ons volk begrip verspelen voor uw bezorgdheid inzake gebruik en toepassing van kernenergie".

Déze zinnen doen mij denken aan de situatie waarin Ds. M.Heikoop eens kwam. De komende rustdag zou het 1 mei zijn. Er dreigden arbeidersoptochten, waarbij de ongeloofsleuzen van de SDAP op borden en spandoeken zouden worden meegevoerd. Om dit te voorkomen, hadden de Utrechtse kerken een deputatie samengesteld met o.a. Ds. Heikoop.

Deze deputatie vroeg gehoor bij de burgemeester, de liberaal Fockema Andreae. De eerste woordvoerders spraken van de ergernis die de christenen in Utrecht zou worden aangedaan, van de aanstoot die zou worden gegeven. Hun zoetsappige woorden maakten weinig indruk op de burgemeester.

Ds. Heikoop was even later aan de beurt van spreken. Hij getuigde van zijn Meester in de Hemel; hij moest nu hier aanwezig zijn om het nodige van de overheid te verlangen in de naam van Christus, niet allereerst uit naam van een volksdeel in Utrecht. Want deze hemelse Meester is ook de Heere van de Sabbath, zodat ook de burgemeester ertoe geroepen was het openlijk ongeloof en de ontheiliging van Gods dag te weren. Ds. Heikoop verklaarde deze roeping óók vanuit de Ned. Geloofsbelijdenis en verheelde

niet wat de Goddelijke eis hier met zich meebracht.

Die woorden bleven niet zonder uitwerking. Hoewel de burgemeester wees op zijn bestuurlijke onmacht in deze zaak, zorgde hij er wél voor dat er tijdens de kerkdiensten geen 3 optochten werden gehouden. )

Dit voorval heeft zich nu deels herhaald in deze Open Brief. De verwijzing naar. belangen en meningen van een volksdeel vertoont treffende overeenkomst met de opstelling van sommige collega's van Ds. Heikoop indertijd.

BESLUIT

Met de ondeugdelijke wapens van deze Open Brief zou ook Ds. Abma 5 jaar geleden nog gróte moeite hebben gehad. Dat deze brief kennelijk met instemming van dezelfde Ds. Abma nu wél geplaatst is in "De Banier", illustreert hoe snel we verglijden.

Wat enkele jaren geleden nog door de mand viel, wordt nu met vlaggen en gejuich binnengehaald. Moet nu ter wille van de eenheid wéér een stuk vrijmoedigheid worden ingeleverd? Is déze vorm van samenwerking wel verantwoord? Het zijn brandende vragen, óók voor de leiding van de SGP.

Te hopen valt dat we méér vrijmoedigheid zullen krijgen en minder zullen vergeten. Minder vergeten wat Groen van Prinsterer eens schreef:

"Niemand is genoodzaakt voor de afgod zijner eeuw te buigen. Niet het onvermogen om te wederstaan, (maar) de bereidvaardigheid om mede te werken, zal ten laste worden gelegd."

1 ) Ds. H.G.Abma: "Een kabinetsperiode. Commentaar op het politiek gebeuren van 1973-1977", blz. 26. 2) Idem. 3) Zie "Het leven en de arbeid van Ds. M.Heikoop", 2e druk Utrecht 1947, blz. 121 e.v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen