DE SGP EN POLITIEKE SAMENWERKING - 1 -

Slechts één partij heeft recht op de benaming van reformatorisch, namelijk de S.G.P. omdat haar beginselprogram nog voluit reformatorisch is. Alhoewel, het blijkt uit dergelijke opmerkingen als van de partij sekretaris, dat men in de praktijk toch dichter bij de neo-gereformeerde opvatting staat, dan bij het eigen beginselprogram.

De RPF verkreeg zijn tweede zetel door lijstverbinding met de SGP. "Zonder lijstverbinding was deze zetel naar de VVD gegaan", aldus de partij sekretaris. Tevens werd in het jaarverslag nader ingegaan op de vele horizontale en vertikale lijstverbindingen met de RPF en het GPV.

Grote dankbaarheid

In "De Banier" van 30 april 1982 gaf de partij penningmeester blijk van zijn dankbaarheid voor de goede afloop van de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Eerst toont hij aan dat het van tevoren verrichte rekenwerk, en de vele lijstverbindingen toch wel erg profijtelijk waren. We citeren letterlijk: "Met grote dankbaarheid mogen wij terugzien op de op jl. 24 maart gehouden Statenverkiezingen. Onze hoofdredakteur heeft daar reeds in "De Banier" van 2 april jl. een uitvoerige beschouwing over gegeven. Ik wil nu alleen nog wijzen op het door mij in "De Banier" van 11 december jl. gepubliceerde overzicht, waarin ik tot de conclusie kwam, dat uitgaande van de veronderstelling dat de verkiezingsuitslag op 24 maart gelijk zou zijn aan die van de jl. Tweede Kamerverkiezing, door onze partij zonder lijstverbinding twaalf zetels en met lijstverbinding ten hoogste vijftien zetels zouden kunnen worden verkregen. Het resultaat was zeventien zetels en overtrof alzo mijn maximale verwachting. In hetzelfde overzicht kwam tot uitdrukking dat door de SGP, de RPF en het GPV tezamen (in de pers wel genoemd "klein rechts") zonder lijstverbinding eenentwintig zetels en met lijstverbinding ten hoogste drieëndertig zetels zouden kunnen worden verkregen. Het resultaat was zesendertig zetels. De Heere zij gedankt voor deze uitslag. Ongetwijfeld zal dit ook zijn uitwerking hebben op de uitslag van de komende Eerste Kamer-verkiezing."

Het bedroeft ons, dat al deze dingen onder ons geschieden. Het getuigt van een geest die wezensvreemd is aan de geest die onze vroegere leidsmannen kenmerkte. We citeren uit de partijrede van ds. G.H. Kersten, uitgesproken op 21 april 1927.

Machtspolitiek

"Zien wij op de jongst gestreden verkiezingsstrijd terug, dan moge een blijmoedige stemming niet geheel ontbreken. Uit het aantal uitgebrachte stemmen, dat voor de Staten klom van 32.256 tot 58918, toch ligt enige aanwijzing, dat de ogen van het volk opengaan voor de verkeerde weg, waarop de christelijke politiek der laatste jaren het voerde; dat, niettegenstaande de smaad, die over de SGP en haar voormannen werd uitgeworpen, haar geluid doordrong tot zo menige plaats, waar geen harer woordvoerders optrad en van propagandistische bekendmaking geen sprake was. Zelfs de bestrijder moest dienen om het volk te overtuigen van het hellend vlak, waarop het "christelijk" bewind ons gereformeerde volk voerde en waarop het met steeds sneller vaart naar beneden liep.

Neen, het zijn niet alleen de linkse groepen, de Socialisten of Libertijnen, die ons bedreigen; niet enkel Rome is onze geestelijke vijand; zij zelfs niet in de eerste plaats. Groter gevaar kwam op van binnen de kringen der belijders; het gevaar der verslapping en verwatering. Dat stompte de kennis der oude waarheid af; dat verkoelde de liefde voor de aloude rotsvaste beginselen; dat deed principiën, waarvoor jaren lang met gloed gestreden was, als waardeloos wegwerpen; dat bracht op het gladde ijs der machtspolitiek."

Duidelijk wijst ds. Kersten de oorzaak aan van het afglijden naar machtspolitiek, wat in die dagen zozeer overheerste in de AR.-kringen.

Beginselpolitiek

Dreigt eenzelfde gevaar niet als we de partijsekretaris en de partijpenningmeester volgen op hun weg? Laten we luisteren naar wat onze geoefende voormannen uit het verleden ons voorhouden. We citeren uit dezelfde partij rede.

"Allereerst kome tot ons een waarschuwing uit het politiek verleden; de waarschuwing niet te grijpen naar de macht; geen machts- doch beginselpolitiek te voeren. Die zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht. Moge de Heere ons samen op de wacht zetten tegen machtsbegeerte en zeteljacht. Wij beleden in artikel 2 van de Statuten, dat het streven der SGP niet allereerst gericht is op het behalen van een groot aantal zetels, maar op de doorwerking van de beginselen. Onze tegenpartij heeft voor die woorden de schouders opgehaald; ze bespottelijk willen maken. Doch zij zal tonen de bedoeling zeer wel begrepen te hebben, zodra wij het nauwe leven bij het beginsel verlaten, om sterkte te verkrijgen in de vergroting van het aantal; als wij verbreden en niet verdiepen gaan. Ik beveel u ten zeerste een ieder op zijn plaats en in zijn omgeving met voorzichtig doch vast beleid tegen de gevaren die hier dreigen, zich te wapenen. En als meerderen zich bij ons voegen, dan worde die toevoeging bewogen niet door onedele motieven, maar door overtuiging. Voor de zodanigen is dan ruim plaats onder ons."

Bedreigt ons niet het gevaar, waarvoor hier zo nadrukkelijk wordt gewaarschuwd? Veelal wordt het argument gebruikt, dat bij het nalaten van lijstverbinding (horizontaal of vertikaal) juist de tegenpartij hiervan het voordeel trekt en juist het tegendeel wordt bereikt van wat men beoogt. Datzelfde verwijt werd ook aan de SGP gericht, toen de coalitie tussen Rome en de AR door de SGP sterk bestreden werd.

Bittere worsteling

Welk antwoord gaf de SGP in die dagen bij monde van ds. Kersten op de verwijten, dat een politiek, gericht op verbreking van de coalitie, voordeel op zou leveren voor Rome en de Revolutie? We citeren nogmaals uit de partijrede van 21 april 1927.

"Wij geven ons er ten volle rekenschap van, opdat wij in het heetst van de strijd niet omkeren, dat het breken der coalitie de vijand mogelijk tijdelijk voordeel zal kunnen geven. Dan zal de SGP verweten worden, dat door haar de Roomsen of de Roden de overhand gekregen hebben, al naar het uitkomt. Dit verwijt hebben wij te voorzien. Van tweeën één; ge moet de strijd opgeven en uw mannen in raden en staten als hulptroepen der coalitie willen afstaan; of ge kampt met bittere worsteling ten einde toe, de verantwoordelijkheid aanvaardend van wat worden zal door uw optreden, wijl gij tevoren de kosten hebt overrekend en ge in de volle overtuiging zijt heengegaan, dat om het heil van het land, gij niet anders mocht; dat God het van u eiste, op te komen voor Zijn Woord en voor Zijn rechten."

Christelijke Nationale Aktie

Was de SGP dan geheel wars van iedere vorm van samenwerking? We kunnen volstaan met te verwijzen naar de partijdagrede van 17 februari 1937. Ds. Kersten geeft hierin een duidelijke uiteenzetting van de gang van zaken nadat de Christelijke Nationale Aktie van professor Dr. H. Visscher en de SGP, tevergeefs beproefd hadden tot een vereniging te komen. Wat was het breekpunt? Wel, laten we ds. Kersten zelf maar aan het woord laten. "Zij is echter daarop afgestuit, dat prof. Visscher in art. 36 der Geloofsbelijdenis wilde lezen, vrijheid van godsdienst. Reeds in de eerste samenkomst, door deputaten der CNA en het dagelijks bestuur der SGP, 20 februari 1936 te Rotterdam gehouden, is dit geschilpunt aan de orde gesteld. Feitelijk is dit zo gebleven tot heden toe. Telkens weer bleek, dat prof. Visscher in principe vrijheid van godsdienst voorstaat. Ook in de samenkomst, die genoemde hoogleraar met Uw partijvoorzitter 13 november 1936 alleen had, liepen de besprekingen op dit punt vast. Met Voetius willen wij belijden vrijheid van conciëntie, maar niet vrijheid van beweging. Wij hadden te meer vrijmoedigheid dit te handhaven, omdat wij overtuigd waren van uw instemming. Ja, wij mochten niet anders, daar wij ons gebonden gevoelden aan de uitspraak uwer vergadering van 1927".

Men heeft getracht dit geschilpunt op te lossen door een overeenkomst te tekenen, (beide ds. Kersten en prof. Visscher.) Aangezien het gerezen verschil praktisch niet aan de orde kwam, naar het oordeel van prof. Visscher. Men zou binnen de SGP-kring waken dat

vrijheid van godsdienst niet zou worden gepropageerd, maar anderzijds er niet op toeleggen dit tot een breekpunt te doen zijn. Echter, het onveranderde artikel 36 van de Ned. Geloofsbelijdenis bleef de grondslag en basis der partij. Hierop verbrak prof. Visscher alle verdere onderhandelingen. Na nogmaals een keer vergadert te hebben met prof. Visscher tekende zich de volledige onmogelijkheid van samengaan af. Prof. Visscher en het CNA keerden zich zelfs tegen de SGP.

Duidelijk is de les die hieruit geleerd kan worden; namelijk, samenwerking alleen op basis van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Zal dit artikel centraal staan bij gezamenlijke vergaderingen van de SGP, RPF en GPV? Veel kiesverenigingen beleggen zulke vergaderingen, zijn samenwerking of lijstineenschuiving aangegaan, zonder over beginselen te hebben gesproken. En indien men onderhandeld heeft, dan alleen op basis van vage indicaties met als resultaat een onafhankelijk optreden na de verkiezingen. Ondertussen verwekt men voor de schijn een indruk van gelijke gerichtheid, een groeien naar een eenheid. Is het GPV of de RPF anders gericht dan het CNA?

Plaats van de SGP

Wat is de plaats van de SGP tussen de politieke partijen. Om deze plaats nader aan te duiden zullen we trachten een overzicht te geven van de partijen die er zijn, en de door hen voorgestane beginselen. Laten we aanvangen met die partijen die het verst verwijderd staan van de SGP beginselen. Dan bedoelen we de PvdA, VVD, PSP en CPN. We zouden dit de partijen van het on- en waangeloof kunnen noemen. Bij al deze partijen komt uit het program naar voren dat men niet op de grondslag van Gods Woord staat. Ja erger, in alles komt de vijandschap, tegen wat naar Gods Woord is openbaar. Ds. Kersten tekende deze partijen van de revolutie wel heel duidelijk in de partij rede van april 1929.

"In zijn diepste wortel hebben wij de bange kamp te voeren om de erkenning van God in het staatsbestuur, zo die erkenning in ons land tot gelding kwam door de kracht der Hervorming. Tegen die erkenning verzetten zich in de eerste plaats de machten van revolutie en ongeloof. Wat is de revolutie met haar prediking van de klassenstrijd anders dan het staatsrechtelijk systema, dat beoogt God van de troon te stoten en de mens er op te plaatsen? Niet bij gratie Gods, maar bij de wil des volks regeren de overheden. Zo luidt de grondstelling der revolutie. Daarmede is de oorlog verklaard aan alle Gods-erkenning in de staat. God moet weg: weg uit de school; weg uit de maatschappij; weg uit de staat; weg uit ons land. De revolutie proklameert de strijd tegen de levende God. Het is onwaar, wanneer het socialisme het volk toeroept, dat bij haar plaats is voor ieder, wat godsdienst hij ook belijdt. Door en door onwaar, althans voor wie God naar Zijn heilig Woord erkent. Die erkenning en de revolutie zijn anti-poden."

Materialistisch karakter

Het atheisme viert in deze kringen hoogtij. Bandeloosheid wordt door hun beginselen bevorderd, van beteugeling wil men niet weten. Deze partijen zijn in wezen revolutionair, metop humanistische leest geschoeide beginselen. Men wenst van de wieg tot het graf alle mensen onder staatsvoogdij te stellen. Het materialistisch karakter van deze partijen brengt met zich mee een horizontalisme dat zich enkel en alleen op het aardse richt. Men wil een soort paradijsstaat op socialistische grondslag vestigen. We zouden de aanhagers willen wijzen op de vruchten in de Oostbloklanden. Maar men is, naar het schijnt, totaal verblind. Dit aardse, de tijdelijke dingen, is het lokaas van deze partijen om zo de kiezers te trekken. Maar ach, hoe wordt hiermee toch vergeten het Woord van Christus "Wat baat het de mens, al gewon hij de ganse wereld, indien zijn ziel schade lijdt in het helse vuur? En ook deze uitspraak, "Maar zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen U toegeworpen worden."

Arme mens, die enkel voor het tijdelijke en het aardse leeft en in zijn stervensuur midden in de dood en eeuwig in de hel valt. Van nature zijn we uit de aarde aards en horizontaal gericht. Een Godsdaad is noodzakelijk om geestelijk levend gemaakt te worden. Alleen door Gods genade leert de mens zoeken wat hemels is. Indien men dan geloof komt hechten aan Gods Waarheid (al is het alleen historisch) dan kan men met deze partijen niet van doen hebben. Bevreemdend is het dan ook wanneer een SGP-gemeenteraadsfraktie bij de algemene beschouwingen getuigt, dat men zich vinden kan in het beleid van B en W. welke hoofdzakelijk uit PvdA en VVD bestaat. We komen hierop nog even terug bij de behandeling van de verkiezing van wethouders.

Christelijke partijen?

We gaan de kring iets nauwer trekken, en wel naar die partijen welke zich christelijk noemen. Als het eerste het CDA. Is het CDA een christelijke partij? Is het verbond tussen Rome en de versjacheraars van de reformatorische beginselen, christelijk te noemen? Ds. Kersten heeft de ontwikkeling van AR en CHU altijd duidelijk gezien. We lazen in zijn nagelaten geschriften de volgende uitspraak. "Het zal gebeiteld staan boven het graf der ARP; Deze heeft ons aan Rome en het ongeloof verkocht", (zie "Vierhoornen" 1937) En verder; "Met name de AR zijn de verraders en vijanden van de oude beproefde waarheid; zij zijn met hun coalitiepolitiek de versjacheraars van ons calvinistisch volk". De AR en CHU zijn gekomen bij de erfvijandin der reformatie, bij Rome, dat nog immer streeft naar machtsuitbreiding. Antichristelijk is het CDA, in alles komt hun verderfelijk beginsel naar voren, verwoestend de laatste resten van de Reformatie. Indien men het goede voor land en volk wenst te zoeken dan kan men aan het CDA zijn stem niet geven. Met name deze partij, verloochent de beginselen welke gegrond zijn op Gods Woord.

Het GPV

We kunne de kring nog iets nauwer trekken en wel naar die partijen die menen op de grondslag van de reformatie te staan. We bedoelen dan het GPV en de RPF. Deze partijen staan het dichtst bij de SGP. Richten we onze aandacht in de eerste plaats op het GPV. Deze partij is opgericht in 1948. De kerkscheuring in de Gereformeerde kerken was de onmiddellijke aanleiding. Het GPV wijst in zijn grondslag dan ook duidelijk naar het kerkverband der vrijgemaakt gereformeerden. Men houdt dit duidelijk kerkelijk karakter strak vast. Verschillende

stromingen zoals het NEV steunden in het verleden de GPV, aangezien men zich in het beginselprogram van de SGP niet kon vinden. Niet vrijgemaakt-gereformeerden mogen geen lid worden van het GPV, maar men trekt wel graag hun stem aan bij de verkiezingen. Veelal wordt het GPV vergeleken met de AR van voor de oorlog. Dit is niet juist. De oude AR durfde zo weinig mogelijk in de handen van de staat te geven. De overheid moest naar dit standpunt, slechts de orde en het recht handhaven. De overheid moest zich volgens het oude AR-standpunt, neutraal opstellen als het de ere Gods aangaat. Het werd dan ook door haar voorstanders bepleit, dat het de taak van de overheid niet mocht zijn, de ere Gods te bevorderen in het openbare leven. In 1950 ging de AR hiermee zover dat hun standpunt niet verder kwam dan de neutrale staat van de liberalen. Zowel de SGP als het GPV verwerpen deze "neutrale staat" gedachte. We lezen in artikel 4 van het SGP beginselprogram; "De overheid zal ook in haar ambt naar Gods Wet geoordeeld worden en heeft, als Zijn dienaresse, voor de naleving van'deze Wet zorg te dragen".

Het GPV is het met deze stelling eens en wil de overheid binden aan Gods Woord en Wet. Waar ligt dan het verschil tussen SGP en GPV? Daar hopen we de volgende keer nader bij stil te staan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen