EENHEID RONDOM HET BEGINSEL

"Het is geen kleine zaak, daartoe zijn beslist moed en overtuiging van node om tegen zovelen en zo machtigen alleen te staan. Nochtans al staan wij alleen, wij hebben het aloude vaandel nog onder ons midden. Dat vaandel, de ongerepte beginselen der vaderen, hebben wij ongeschonden mogen bewaren.

Wij zijn bewaard geworden om ter wille van het groter aantal en het succes het beginsel smadelijk prijs te geven.

Dat oude vaandel binde ons nog nauwer en inniger dan ooit te voren aan elkander. Met datzelve kunnen wij smaad en hoon, verdachtmaking, zelfs leugen en laster trotseren. Onder dat vaandel is het wel te strijden, wel te staan en desnoods te vallen.

Het ware wel te wensen, dat de liefde tot die oude belijdenis der vaderen ons meer mocht vervullen, ons meer tot verloochening van eigen zin en lust mocht bekwamen.

Het ware bovenal te wensen, dat wij hierbij van de mens en het getal der mensen leerden afzien om met de Vader des Vaderlands een verbond met de Potentaat aller potentaten te maken."

Met deze woorden richt dominee P. Zandt zich op 17 februari 1937 tot de partij. Op deze dag wordt uitvoerig gesproken over de samenwerking tussen de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) en de Christelijk Nationale Actie (CNA). Deze samenwerking had moeten leiden tot een lijstineenschuiving (een lijstverbinding was niet mogelijk) van de lijsten der SGP en CNA.

Heenwijzing naar het verleden

Wanneer binnen onze partij gesproken wordt over lijstverbinding (horizontaal) en lijstineenschuiving (vertikaal), wordt al snel naar de samenspreking tussen de SGP en de CNA verwezen. Was het ds. G.H. Kersten zelf niet die op één lijst aandrong? En is het dezelfde ds. G.H. Kersten niet geweest, die in 1922 - in gezelschap van ds. H.Jansen - met dr. H. Colijn en A.W.F. Idenburg de mogelijkheden besprak tot het ineenschuiven van de lijsten van de ARP en de SGP?

Inderdaad, het was dezelfde ds. G.H. Kersten. Maar dan moeten we het niet bij deze konstatering laten, maar verder gaan. Immers, onder welke kondities wilde de SGP lijstineenschuiving? En waarom leverden deze pogingen geen resultaat op? Dat wordt veelal verzwegen.

De aloude onverkorte belijdenis

Ds. G.H. Kersten heeft steeds de eenheid van het protestantse volksdeel gezocht. Hij had er de SGP voor over. En menigmaal heeft hij openlijk verklaard zelfs zijn zetel in de Kamer te willen afstaan ter wille van die eenheid.

Echter onder één onafwijsbare conditie, dat namelijk die eenheid zou worden gefundeerd op de aloude onverminkte en onverkorte belijdenis. Die belijdenis mogen wij nimmer prijs geven. De Heere schenke ons genade om er bij te leven en te sterven 1 ).

Uit deze woorden blijkt een zoeken van elkaar in gebondenheid aan de eis des Heeren. Wat van die eis afweek, werd door onze voormannen weggeband. Zij hebben dan ook met ijver en ernst hen bestreden, die die aloude onverkorte belijdenis hadden verlaten. Zij wilden van geen compromis weten, maar trotseerden hoon en smaad. Dit moge wel uit het vervolg van dit artikel blijken.

Zoals reeds is vermeld, heeft ds. G.H. Kersten in 1922 getracht de lijsten van ARP en SGP ineen te (doen laten) schuiven. Ook later zijn door hem nog pogingen daartoe ondernomen, echter zonder resultaat.

Het ernstig bedoelde voorstel om tot eenheid te geraken op grond van de aloude Belijdenis is van de hand gewezen. Men wenst wel een eenheid, doch niet op grond van het Woord Gods, naar de Nederlandse met het bloed der martelaren bezegelde Belijdenis. Dat is het bedroevende, dat zich in de zogenaamde christelijke partijen openbaart 2 ).

Steeds opnieuw is door ds. G.H. Kersten en ds. P. Zandt de begeerte tot vereniging uitgesproken. Maar... het kan niet genoeg gezegd worden alleen onder één voorwaarde.

Die voorwaarde is conditio sine qua non. Deze voorwaarde namelijk, dat de aloude onverkorte belijdenis worde gehandhaafd. Wil men daarheen niet terug, wij mogen geen vereniging zoeken, hoe aanlokkelijk zij ook is. Wat beduidt een eenheid, die niet is gefundeerd op de rots der reformatorische beginselen? Wat is een gebouw zonder fundament? Zulk een eenheid te stichten ware het werk van een dwaas bouwmeester. De tijd zal het leren 3 ).

U zult begrijpen, dat deze woorden niet zo aangenaam waren voor hen, die meenden een christelijke politiek voor te staan. Dr. H. Colijn liet het er dan ook niet bij zitten en reageerde onmiddellijk in scherpe bewoordingen. Daarmee tekende hij tevens het christelijk karakter van de ARP.

Als de uiteenzetting van de staatkundige bedoelingen der Kersten-groep zoals die ons onlangs gegeven werd, als onvoorwaardelijk moet worden opgevat, laten wij het dan maar openlijk uitspreken, dat eenheid op die grondslag door ons niet wordt begeerd 4 ).

De ware aard komt wel openbaar. Het moet niet zo streng, zo krap; het moet wat ruimer, wat gemakkelijker.

Ja, er staat nog wel een heenwijzing naar de Schrift en de Belijdenis in het ARP-beginselprogram, maar men wil er niet aan gebonden worden.

U bent me al voor. 't Is de geest, die nu ook nog rondwaait. En die geest zal nooit uitsterven.

Een onoverwinnelijk beginsel

Waarom zo moeilijk? Waarom steeds weer hameren op dat aloude beginsel? Heb oog voor de praktijk. We leven niet meer in 1918. Vroeger konden ze nog wel een preek houden in de Kamer, maar nu... U kent ze wel, die bekende argumenten. Helaas horen we ze ook in onze partij. Vooral als blijkt, dat je iets met die Landelijke Stichting te maken hebt. Die mensen van de Stichting, die staan buiten de werkelijkheid!

Ondanks alle tegenwerpingen blijft Gods eis er: tenzij het niet is naar dit Woord, het zal geen dageraad hebben.

Daarom is het noodzakelijk temidden van een wegzinkend vaderland de aloude beginselen te laten horen. Wie weet, God mocht ons land nog willen gedenken.

De SGP is opgericht om het volk terug te voeren tot de oude, verlaten beginselen. Ons volk is krachtens zijn historie een calvinistisch volk. Nederland stond met God in een verbond, maar dat verbond hebben wij trouweloos geschonden. En daardoor hebben vreemde machten de kop opgestoken. Zij heersen over ons.

Mogen wij daarin berusten? Mogen wij het aanzien, dat de vijanden van de waarheid ons land innemen? Of hebben wij hun tegen te staan en de macht hun te ontwringen, zo het God behaagt? Onze kracht is klein. Maar dat staat de Heere niet in de weg. Hij kan de zwakke sterken. Zo Hij aan onze spitse trad, geen vijand zou bestaan.

Niet de massa zal ons land redden. De grote hoop is steeds geweest aan de zijde dergenen, die God haten. En toch heeft een klein getal door de levende kracht van het beginsel geheerst. Dat beginsel is onoverwinnelijk.

Laat ons als partij daarom toch vasthouden aan die aloude beginselen. Laat de Waarheid ons samenbinden. Hoe zeer toch is de heersende verdeeldheid te betreuren. Het getal dergenen, die de waarheid Gods nog belijden, is reeds klein geworden en dat getal slinkt nog steeds. Dit moest ons des te meer de gelederen doen sluiten, rondom de aloude beginselen. De Heere make ons getrouw, gedenke onze partij en verwekke ons mannen, die naar Zijn Getuigenis spreken in raad, gewest en parlement tot ere van Zijn Naam en heil van ons volk en vaderland.

D.V. de volgende keer hopen we nader op de plannen tot samensmelting van SGP en CNA in te gaan.

NOTEN: 1. Partijrede "Het land wankelt", uitgesproken op 24 april 1930. 2. Zie 1. 3. Partijrede "Trouwelooselijk gehandeld", uitgesproken op 26 maart 1931. 4. Verslag van de in 1931 gehouden deputatenvergadering van de ARP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen