AANPASSING OF WEERSTAND?

Inleiding

Onder de titel 'Aanpassing of weerstand? ' heeft de heer A.N.A. van der Meulen voor zijn opleiding Journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) vorig jaar een 63 pagina's tellende scriptie geschreven waarin hij verslag doet van een door hem uitgevoerd onderzoek naar "de berichtgeving in de (bevindelijk) Gereformeerde gezindte over de vaccinatie in de jaren 1950 tot en met 2000". Voor dit onderzoek heeft hij De Saambinder, De Wachter Sions, het Kerkblad van de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland en De Banier onderzocht.

Eerst geeft hij weer hoe in deze bladen in de jaren vijftig van de vorige eeuw over vaccinatie geschreven werd (behalve dan van het oudgereformeerde Kerkblad, want dit verschijnt pas sinds 1978). Vervolgens beschrijft hij voor ieder volgend decennium de 'vaccinatiegeluiden' in deze bladen en analyseert hij of er verschuivingen zijn opgetreden ten opzichte van de jaren vijftig. Overigens missen we in het genoemde rijtje van onderzochte bladen Het gekrookte riet, want ook daarin zijn in de onderzochte periode zo nu en dan artikelen over vaccinatie verschenen.

Hoewel het zeker de moeite waard is om te bezien hoe de berichtgeving over vaccinatie in de genoemde kerkelijke bladen vanaf 1950 tot 2000 zich ontwikkeld heeft, beperken we ons in dit artikel tot de berichtgeving in De Banier, en wel om de eenvoudige reden dat het bespreken van kerkelijke ontwikkelingen en onderlinge verschillen buiten de doelstelling van dit blad valt. Dit blad is namelijk bedoeld voor het geven van voorlichting op maatschappelijk en staatkundig terrein, maar niet op kerkelijk terrein. Om die reden gaan we ook nooit op kerkelijke verwikkelingen in de Gereformeerde gezindte in. Ondanks deze beperking die we ons opleggen, biedt de scriptie van de heer Van der Meulen ons toch nog ruim voldoende stof voor een artikel. In De Banier is namelijk in de onderzochte periode verscheidene malen over dit onderwerp geschreven. De door de Britse medicus Edward Jenner in 1798 bekendgemaakte uitvinding van de koepokvaccinatie heeft al heel wat pennen in beweging gebracht.

Het Banier-geluid in de jaren vijftig

In 1951 werd in De Banier in de rubriek 'Voor studie en leidraad' door ds. P. Zandt onder andere artikel 8 van het toenmalige SGP-beginselprogram behandeld. Dit artikel luidde als volgt:

"Op de Overheid rust de zorg voor de openbare gezondheid van het volk; (...) zij hoede tegen uitbreiding van besmettelijke ziekten, wanneer en waar die voorkomen, met zulke middelen als tegen het Woord Gods niet strijden (afzondering, ontsmetting); zij dwinge echter niet tot een kunstbewerking aan den lijve (geen vaccinatie dus), waardoor èn de vrije beschikking over eigen lichaam èn over dat zijner kinderen èn de vrijheid der consciëntiën wordt gekrenkt".

Zeven afleveringen wijdde ds. Zandt aan de bespreking en verdediging van dit artikel. In de vierde aflevering gaf hij een uiteenzetting van de principiële bezwaren tegen de vaccinatie (16 augustus 1951). Deze aflevering heeft de heer Van der Meulen grotendeels in zijn scriptie overgenomen om te laten zien wat het officiële SGP-standpunt ten aanzien van vaccinatie in de jaren vijftig is geweest. Voor de duidelijkheid laten ook wij deze principiële uiteenzetting van ds. Zandt nu eerst hieronder grotendeels volgen.

Ds. Zandt: "De Engelse geneeskundige Jenner, die de koepokinenting in de wereld gebracht heeft, heeft haar het onfeilbaar middel tegen de pokken genoemd. Hij is volstrekt niet de enige, die haar als zodanig heeft verklaard. Vrijwel geheel de officiële medische wetenschap ten onzent deelt met hem die opvatting. (...) Men behoeft er niet naar te raden uit welke hoek deze opvatting, die de inenting als het radicale voorbehoedsmiddel tegen de pokken beschouwt, afkomstig is; niet

naar te gissen of zij uit geloof of ongeloof is voortgesproten; zij houdt een zodanige miskenning zowel van de almacht als van de voorzienigheid Gods in, dat een ieder, die met Gods Woord ook maar enigermate bekend is, zelfs bij een oppervlakkige beoordeling, zoals dat in de volksmond wordt uitgedrukt, met de klompen aan kan voelen waaruit zij afkomstig is. Zo zeer en zo openlijk zichtbaar vertoont deze opvatting het kenmerk van haar herkomst uit een materialistische, atheïstische levensbeschouwing, die niet de minste rekening met Gods geopenbaarde Woord houdt, dat daarover niet de minste twijfel kan bestaan.

Indien toch bij deze opvatting ook maar enige rekening was gehouden met Gods Woord, dan zou Jenner het woord onfeilbaar nimmer over de lippen zijn gekomen en zou Jenners uitspraak nooit door de officiële medische wetenschap aanvaard en overgenomen zijn, want dat Woord leert bladzijde bij bladzijde, dat er slechts Eén onfeilbaar is, namelijk God de Heere Zelf.

Het kan en mag dan ook nooit anders aangemerkt worden dan als een schennis van de majesteit van Gods hoog en heerlijk Wezen, als een belediging van JEHO- VA Zelf een smadelijke slag in Diens aangezicht, als men dit of dat, deze of gene als onfeilbaar ten troon gaat verheffen.

De theorie van Jenner en zijn volgelingen nu bedrijft deze gruwelijke zonde, waar zij met haar onfeilbaarheidsverklaring in feite God van Zijn troon stoot en de medische wetenschap daarop plaatst. Daarmede randt zij de ere en de hoogheid Gods aan, waar zij stelt dat de medische wetenschap het in haar hand en macht heeft om met de inenting de pokkenziekte te voorkomen, ja deze geheel te bezweren. Zodoende loochent zij het driestweg, dat gezondheid en krankheid door God de Heere bestierd worden, en niet door de medische wetenschap en wil zij bovendien nog de mensheid de inenting als een onfeilbaar voorbehoedmiddel tegen de pokken opdringen.

Heel deze beschouwing gaat lijnrecht in tegen zovele uitspraken der Heilige Schrift, die de één na de andere ons leren, dat zonder Gods wil zelfs geen haar van ons hoofd gekrenkt kan worden en geen muske ter aarde valt en het de Heere alleen is, in Wiens hand heel ons leven en bestaan, onze gezondheid en krankheid gelegen zijn en is in flagrante strijd met het getuigenis van de Heidelberger Catechismus, dat ons getuigt, dat ziekte en krankheid ons niet bij geval, maar van Gods hand toekomen en dat de levend gelovigen beide in leven en in sterven met lijf en ziel huns getrouwen Zaligmakers Jezus Christus eigen zijn.

Daarom kan Jenners vaccinatie en diens voorbehoedmiddel tegen pokken niet aanvaard worden door diegenen, die naar het Gereformeerde standpunt der vaderen hun leven naar Gods Getuigenis wensen te richten. Zij moeten daartegen in verzet komen, dewijl deze, zoals te voren aangetoond is, een schrikbarende, hoogst zondige inbreuk op Gods almacht en voorzienigheid maken en daarenboven in hun gevolgen en de praktijk daartoe noodwendig moeten leiden, dat men

in stede van de levende God menselijke wijsheid, in stede van Gods ordinantiën de vaccine gaat aanbidden en in hovaardige zelfgenoegzaamheid opgaat in de verheerlijking van het werk van de mens. Daarbij komt nog, dat Christus ons heeft geleerd, dat de gezonden de medicijnmeester niet van node hebben. Heeft deze uitspraak ongetwijfeld een diep geestelijke inhoud, toch is het daarmede niet alzo gesteld, dat zij ons op het natuurlijk terrein des levens niets te zeggen zou hebben. Ook op dat terrein heeft zij haar betekenis en waarde, ook daarop dient haar gezag erkend te worden, kan en mag haar betekenis niet geheel weggecijferd worden, gelijk velen maar al te zeer doen.

Te meer kan en mag dit niet worden gedaan, dewijl

of niet geoorloofd zijn van de vaccinatie laat men nu geheel - zonder hierin enige sturing te willen geven - aan ieders geweten over. Wel dient hierbij aangetekend te worden dat de SGP-fractie in de Tweede Kamer tot op de dag van vandaag de belangen van hen die gemoedsbezwaren tegen vaccinatie hebben, verdedigt.

Op Europees niveau is de volgende stap al gezet. De CU/ SGP-eurofractie heeft namelijk de genoemde neutraliteit inzake vaccinatie inmiddels losgelaten door meer dan eens ronduit vóór het preventief vaccineren van de veestapel te pleiten (zie: In het Spoor, mei 2004, p. 68). Al met al moeten we zeggen dat de heer Van der Meulen een waardige en nuttige scriptie geschreven heeft. Waardig ook in die zin dat in deze studie niet hooghartig neergekeken wordt op hen die uit principe de stap om zichzelf en hun kinderen te laten vaccineren, niet kunnen maken. En gezien ook het feit dat hij uitvoerig citeert uit de verschillende (kerkelijke) bronnen, zou het daarom zelfs niet verkeerd zijn als zijn scriptie tegen betaling als informatiebron voor belangstellenden beschikbaar zou komen.

We willen ten slotte dit artikel beëindigen met op te merken dat we enerzijds voor het laten inenten van onszelf en onze kinderen bewaard mochten blijven, maar anderzijds ook bewaard mochten blijven voor de geest van 'Wij Calvinisten, wij zijn tegen vaccinatie, wij zijn beter dan gij'. Want wie meent te staan, zie toe dat hij niet valle (1 Kor. 10:12)! Het zal er uiteindelijk op aan komen of we in waarheid door genade in de schuilplaats des Allerhoogsten zijn gezeten. Die zullen vernachten in de schaduw des Almachtigen (Ps. 91:1)!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen