Bijbel en omgangstaal

Op een bijeenkomst van psychologen waarschuwde een der deelnemers ervoor de economische crisis niet te laten ontaarden in een beschavingscrisis. „Directies spreken over het kappen van dood hout als het om ontslagen gaat. Je zult als werknemer maar dood hout genoemd worden!"

De goede man had waarschijnlijk nooit gehoord van Jezus' woorden, toen Hij naar het kruis werd geleid: „. . . indien zij dit doen aan het groene hout, wat zal met het dorre geschieden?'' Het zal u duidelijk zijn, dat de gebruikte beeldspraak aan die tekst ontleend is, zoals zoveel van onze gezegden aan de Bijbel ontleend zijn of er soms letterlijk in voorkomen. Voorbeelden: Een goede buur is beter dan een verre vriend; Ere wien ere toekomt; Waar het hart vol van is, loopt de mond van over.

Stempel
En met dat hart ben ik gekomen waar ik u hebben wilde: de omgangstaal. Behalve dergelijke gezegden zijn er talloze uitdrukkingen, waarvan we nauwelijks de herkomst beseffen, maar die wel degelijk aan de Bijbel ontleend zijn. Honderden jaren Statenvertaling lezen heeft kennelijk zijn stempel op onze taal gedrukt.

Als u behoefte heeft uw hart eens uit te storten - en wie heeft dat van tijd tot tijd niet - kijk dan eens in Psalm 62 : 9 of Klaagliederen 2 : 19, dan ziet u de oorsprong van deze uitdrukking. En in Klaagliederen 1 : 20 leest u een uitdrukking die erg veel lijkt op het triviale gezegde „mijn hart draait om in mijn lijf".

Als u van iemand zegt, dat hij niet van gisteren is, dan is dat eeuwen vóór u door Bildad tegen Job ook al gezegd, hoewel daar niet ontkennend. Als u soms de haren ten berge mochten rijzen, ook dit is een Bijbelse uitdrukking, Elifaz' rede tot Job (dat boek is blijkbaar goed gelezen). Denk ook maar aan jobstijding, jobsgeduld en zo arm als Job.

Pak dragen
Menig huisvader zal in deze tijd bij een grote uitgave zuchten „dat is een rib uit mijn lijf", er daarbij niet aan denkend hoe Eva ter wereld kwam. Er zijn allicht mensen die bij de pakken neerzitten. Dat hebben ze dan met Issachar gemeen (Gen. 49 : 14).

Als u het volgende vers ook leest, ziet u dat het niet op werkloosheid van toepassing is. Dat ieder zijn eigen pak moet dragen - toch een hedendaagse term - leest u letterlijk in Galaten 5 : 6.

U ziet, er is niets nieuws onder de zon (Pred. 1 : 9) en ik zou zo nog uren en bladzijden lang kunnen doorgaan. Ik wil alleen nog even wijzen op de term „ouden van dagen", zeker op de jaarlijkse uitgaansdag nog een aktuele term. Ook weer uit Job.

Elihu had netjes gewacht met spreken omdat zijn drie vrienden „ouder van dagen" waren. Kom daar tegenwoordig eens om! Tenslotte nog eens ere wien ere toekomt: voor dit stukje heb ik dankbaar gebruik gemaakt van J. van Deldens boek „De Tale Kanaans".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen