Uitsterven van planten en dieren, is dat nu echt zo erg?

Volgens de geleerden gaat er in onze tijd elke dag één soort van planten of dieren verioren. Men verwacht dat in de komende halve eeuw de helft van alle plante- en diersoorten zal verdwijnen. Die worden door veleriei oorzaken met uitsterven bedreigd. Wat zijn daarvan de gevolgen, is het erg of kunnen we er onze schouders over ophalen; hoe moet onze houding en onze visie zijn en is uitsterven iets kenmerkends voor onze tijd?

Het laatste is niet moeilijk te beantwoorden. Resten van alleriei pre-historische planten en dieren vormen het bewijs dat lang geleden ook allerlei soorten verdwenen. Dat is onweeriegbaar, al geloven wij dat deze in hun merkwaardige verschijningsvormen zijn geschapen en niet geëvolueerd langs eeuwenlange wegen.

Was toen al verarming en vermindering van het aantal soorten aan de gang? Behoort het dus bij de ontwikkeling? Er zijn veel meer vragen dan antwoorden over deze zaken. De wetenschap gist slechts.

Biologisch vraagstuk
Eersteen opmerkelijke passage uit het boek,, Bedreigde plantenwereld". In het hoofdstuk „Uitsterven, een biologisch vraagstuk" staat:

„Heel wat biologen zijn vast overtuigd dat vandaag nog slechts een gedeelte van één procent der dieren en plantesoorten aanwezig bleef van de soorten die eens op aarde geleefd hebben. Meer dan 99 procent van alle soorten die ooit op de aarde liepen, kropen, of die vlogen of zwommen, zijn verdwenen. Voor verreweg de meeste groepen levende wezens is uitsterven het onontkoombare, eens te verwachten einde. Als uitsterven dan zo'n natuurlijke ontwikkeling is, waarom dan daar zoveel ophef over te maken?" Of het juist is dat amper één procent van de soorten over is, laat ik in het midden. Vele zijn er zonder twijfel verdwenen, waardoor dan ook. En de natuur herstelde zich steeds, kon die verarming opvangen, wij hebben i er geen nadeel van. Men i maakt zich dus druk voor I niets? Op het bovenstaande 1 ,, waarom" schrijft de auteur I van dat hoofdstuk:,, Doodeenvoudig omdat eensklaps, in onze dagen, het aantal soorten dat uitsterft zozeer in aantal toeneemt dat wij de tel zo ongeveer zijn kwijtgeraakt''. Dat is het waarover biologen zich ernstig zorgen maken. Nu sterven dieren en planten uit doordat de mens de specifieke biotopen (leefomgeving) vernietigt. De zogenaamde pre-historische dieren verdwenen raadselachtig. Dat ze bestaan hebben bewijzen de fossiele vondsten. Wij geloven dat de maashagedis, de dinosaurus en andere reuzedieren uit de begintijd net als de mens en in dezelfde tijd zijn geschapen. J. Slot schrijft daarvan in zijn boek ,,Alle met wijsheid gemaakt": ,,Deze dieren behoren tot de realiteit. Hun aanwezigheid valt niet te ontkennen. Ook zij maakten deel uit van Gods schepping." En over het verdwijnen:,,Ondanks hun geweldige proporties is hun verdwijnen onverwacht en onnavolgbaar. Plotseling zijn ze verdwenen. Waardoor? Op deze vraag is geen antwoord mogelijk."

Gevolgen
Is het alleen maarjammer dat soorten verdwijnen, misschien alleen voor mensen die de natuur als hobby hebben? Of kan het voor ons allen nare gevolgen hebben? Het laatste wordt absoluut gesteld door de ,,World Conservation Strategy", de internationale natuurbescherming. Volgens deskundigen ontstaat hierdoor een gevaarlijke situatie omdat de basis van alle leven wordt versmald. Wij moeten ons realiseren dat viervijfde deel van de enorme hoeveelheid voedsel die op aarde nodig is, wordt geleverd door soorten die zijn afgeleid van ruim twintig wilde soorten. De eigenschappen van wilde planten zijn onmisbaar voor het vergroten van oogsten en voor het ontwikkelen van landbouwgewassen. Voor veredeling van gewassen zijn de erfelijke eigenschappen van wilde soorten vereist. Het verdwijnen van dieren is mede een gevolg van het verdwijnen van plantesoorten waardoor het milieu wordt ontwricht. Denk eens aan medicijnen. Eeuwenlang is de mens afhankelijk geweest van wilde kruiden. Door de chemie is dat veranderd, maar ook nu nog bestaat de helft van alle medicijnen uit natuurlijke stoffen. Ook neemt de belangstelling voor en de vraag naar geneeskruiden nog steeds toe. De meeste nuttige stoffen voor medicinale doeleinden komen uit de tropische bossen. Juist die worden met sneltreinvaart vernietigd. Uit die groene gordel gaan ettelijke waardevolle soorten flora en fauna verloren. Voor altijd! Wij weten echter niet eens precies wat allemaal verloren dreigt te gaan. Van de in tropische wouden voorkomende flora is nog slechts een heel klein deel wetenschappelijk onderzocht. Zonder twijfel zijn daar nog schatten aan waardevolle stoffen voor ons welzijn verborgen. Ook weten wij nog lang niet alles van de ecologische samenhang van al wat leeft: plantaardig'en dierlijk. Wel is allang bekend dat die samenhang er is en doel heeft. Verstoring ervan is afbraak van wat ons in de schepping is gegeven. Dwaas en onverantwoordelijk.

Planten onmisbaar
Te vaak wordt bij uitsterven slechts aan dieren gedacht. Juist de planten zijn onmisbaar voor mensen en dieren. Dat blijkt ook overduidelij k uit de scheppingsvolgorde: al het groen kwam vóór de dieren en vóór de mens, omdat de laatste niet zonder de eerste kunnen bestaan. Groen is het fundament van het leven. Alles wat wij nodig hebben wordt erin gevonden. Het enorme belang van het plantendek in allerlei soorten is bijzonder
duidelijk in landen waar erosie en droogte hongersnood veroorzaken. Ook wat wij niet direct als nuttig onderkennen is onmisbaar. Al wat leeft en groeit doet dat in innige samenhang.

De aandacht is lang vooral op het uitsterven van dieren gericht geweest. De directe gevolgen daarvan zijn echter lang niet zo ernstig als het verdwijnen van planten. De bisonkudden van de Amerikaanse prairies zijn verdwenen doordat ze op onverantwoorde wijze zijn uitgeroeid. Voor de aantallen van een eeuw geleden zou in onze tijd echter ook geen plaats meer zijn. Van wilde dieren geldt dat het uitsterven ervan het bestaan van de mens niet wezenlijk bedreigt. Het verdwijnen van diersoorten geeft echter evenveel signalen van ernstiger zaken: wanbeheer door de mens en aantasting van het milieu. De oorzaak waardoor dieren verdwijnen is vaak veel funester dan het feit dat ze uitsterven. Die oorzaken bedreigen op den duur ook ons welzijn.

Onze houding
Hoe moet onze houding als christen zijn tegenover deze ontwikkelingen? Allereerst dienen wij onze taak en plicht te verstaan. Wij zijn verantwoordelijk gesteld voor al wat God geschapen heeft. Laten we ons niet verbeelden het beter te weten dan de Schepper, Die alles met wijsheid heeft gemaakt, zoals Slot zijn boek over de evolutietheorie noemde. Niets is overbodig; ook al kunnen veel elementen worden gemist zonder dat het een directe bedreiging voor ons vormt, het blijft een verarming waarvan wij de gevolgen in de toekomst niet kunnen overzien. Naar mijn mening moet onze houding echter niet krampachtig zijn. Erzijn onvermijdelijke zaken. De mens kreeg de opdracht de aarde te vervullen. Dit houdt in dat natuur moet verdwijnen voor de mens, zijn behoeften en activiteiten. Zoals culturen zijn ondergegaan en totaal verdwenen, zo ook dieren en planten. Dat is niet nieuw. Ook daarmee wordt geschiedenis gemaakt. Deze processen behoren bij het onweerlegbare feit van het verloren paradijs, de verstoorde harmonie, aftakeling van de schepping en het gaan naar het einde van al wat leeft en bestaat.

Apocalyptisch
Wij blijven verantwoordelijk voor Gods schepping maar weten ook heel duidelijk dat die ligt onder de vloek en onvermijdelijke aftakeling. Wij proberen niet het paradijs terug te krijgen maar zien uit naar een nieuwe hemel èn een nieuwe aarde. Ook het ten onder gaan van soorten in de schepping heeft als achtergrond de zondeval en de daarop volgende dood die het paradijs verloren deed gaan. De versnelde ontwikkeling van deze ernstige zaken gaat steeds meer een apocalyptisch karakter vertonen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen