Straalstroom werd in de oorlog ontdekt

Niet zelden gebeurt het dat juist in een periode van oorlog nieuwe ontdekkingen worden gedaan, al vindt dit laatste —gelukkig— ook ruimschoots plaats zonder dat daar een oorlog voor nodig is. In de weerberichtgeving is nog wel eens sprake van de aanwezigheid van een straalstroom (in het Engels bekend als jetstream). Dit is wel een ontdekking uit de oorlogsjaren, want voordien wist men in de meteorologie van het bestaan daarvan niet af. In 1944 ontdekten Amerikaanse vliegers, met bommen op weg naar Japan, dat ze al vliegend geen enkele vooruitgang maakten. Dit als gevolg van een zeer krachtige westelijke hoogtestroming, die zich zoals later bleek soms kronkelend, soms vrij strak, van west naar oost boven het hele noordelijke halfrond voordoet. De Japanners waren daar ook achtergekomen. Zij lieten grote ballons op met brandbommen eraan die met die straalstroom meegevoerd werden tot boven Amerika. Ook bij de vele vluchten van Amerikaanse en Engelse toestellen van Engeland naar Duitsland ontdekte men dat bij een forse depressieactiviteit de toestellen veel sneller van Engeland naar Berlijn vlogen (meteen bommenlast) dan de weg terug zonder bommen.

'Luchtrivier'
Na de ooriog werd dit onderzoek voortgezet en zo zijn wij er nu aardig achter wat een straalstroom is. Op de hoogteweerkaarten wordt het zichtbaar als een soort zeer snel stromende 'rivier van lucht'. De snelheid daarvan ligt het hoogst zo tussen 9 en 12 km hoogte. De stroom is altijd gericht van west naar oost, met de rotatie van de aarde mee en heeft een betrekkelijke geringe doorsnee van 300 tot 800 km, waarin dan windsnelheden van soms meer dan 300 a 400 km per uur voorkomen. Logisch dat een vliegtuig in die stroming nauwelijks enige vordering maakt. Logisch ook dat alle vliegers voor een vlucht van bijv. Schiphol naar Amerika zich eerst door de meteo-dienst van het KNMI laten voorNiet zo'n beste zomer. In De Bilt regende het 42 uren meer dan in een normale zomer, zoals uit de cijfers blijkt. lichten hoe de stroming is op de route. Door soms een kleine omweg te maken via de Azoren kan men sneller de oceaan over zijn dan door rechtstreeks via IJsland-New Foundland tegen de straalstroom in te vliegen.

Snelle depressies
Voor de weerberichtgeving is het van belang van deze straalstroom op de hoogte te zijn. Want juist in die sterke stroming trekken de depressies extra snel —gejaagd door de wind — van west naar oost over de oceaan. In twee dagen van de Amerikaanse-Canadese kust tot de Britse eilanden. Hieruit blijkt al dat zo' n straalstroom soms een lengte heeft van vele duizenden kilometers. Zodra de hoogtestroming gaat golven en afneemt is dat een gunstige ontwikkeling en kunnen hogedrukgebieden er weer aan te pas komen. Deze blijven bij de aanwezigheid van een straalstroom op een flinke afstand. Ook deze zomer en begin september hebben wij enige keren een situatie gehad met een straalstroom. Het KNMI maakt ons er af en toe ook opmerkzaam op.

De zomer een teleurstelling
Voor de liefhebbers van cijfers is ook zonder het veelvuldig gebruik van de regenjas te zien dat de zomer ten opzichte van normaal ongunstig is veriopen. In De Bilt 40 (normaal 49) dagen boven 20 graden, de eerste warme zomerdag (boven 25 graden) op 29 juni was deze eeuw nog nooit zo laat geweest, want ook de meimaand liet het afweten. In De Bilt werden 425 tegen normaal 567 uren zon gemeten, een tekort van 151 uren; in Groningen 188 zonuren te weinig. Op enkele plaatsen in Noord- en Zuid-Holland en in de IJsselmeerpolder viel ruim 400 mm regen in de drie zomermaanden. In De Bilt 164 uren regen, normaal 122 uren. Maar er werd over het hele land totaal slechts op 36 dagen onweer waargenomen, normaal op 47 dagen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen