Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Statenbijbel als nostalgische decoratie

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Statenbijbel als nostalgische decoratie

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

<br />

Een Statenbijbel, wat is dat eigenlijk precies? Feitelijk zouden we elke Bijbel in de Statenvertaling een Statenbijbel kunnen noemen. Toch doen we dat niet. Wanneer een kind zijn of haar eerste zakbijbel krijgt, zeggen we niet: dat is een Statenbijbel. Is het dan een kwestie van ouderdom? Heten oude Bijbels Statenbijbels? Ik denk het ook niet. Bepaalde oude Bijbels in de zuivere Statenvertaling zullen we niet direct een Statenbijbel noemen, terwijl omgekeerd betrekkelijk nieuwe uitgaven wel zo worden aangeduid. Wat de volksmond een Statenbijbel noemt, wordt in de praktijk bepaald door de grootte. Een grote Bijbel, laten we zeggen: folio-formaat, wordtin de volksmond een "Statenbijbel" genoemd. Men noemt een boek van folioformaat, wanneer de rug langer is dan 35 cemtimeter. Een folio-formaat Bijbel is zo groot, dat we ook zeggen: dat is een kanselbijbel. Welnu, wanneer van Statenbijbel gesproken wordt, bedoelt men in feite zo' n Bijbel, die geschikt is om op de kansel te gebruiken. Of die in de oude of de nieuwe druk is, maakt dan niet uit. Wel moeten er de kanttekeningen in staan, wil men van Statenbijbel spreken.

Onderzoek
Naar aanleiding van de 350-jarige herdenking van de Statenvertaling heeft het Bijbels Museum in Amsterdam een onderzoek ingesteld naar de aanwezigheid van Statenbijbels in kerkgebouwen. Nu, dat viel mee. Van de 500 kerkeraden, van verschillende kerken, die aan dat onderzoek meewerkten, bleken er 460 een Statenbijbel in de kerk te hebben. Maar er werd ook gevraagd of die Statenbijbel nog wel gebruikt werd. De uitkomst daarvan was, dat van die 460 Statenbijbels er slechts 25 werkelijk gebruikt werden voor de prediking van Gods Woord. Met andere woorden, in verreweg de meeste gevallen ligt die Statenbijbel er nog wel, maar alleen voor de sier. Hij wordt misschien nog wel gebruikt. Maar dan alleen als onderiegger. We hebben het meer dan eens gezien: alleriei andere boeken op de kanselbijbel: nieuwe vertaling, nieuwe psalmen, liedboek, en nog meer liturgische geschriften, met een stevig stuk plastic eronder om de Statenbijbel te beschermen. Die oude Bijbel die soms zo vermolmd is, datje hem amper durft aanraken, laat staan bladzijden omslaan.

Decoratief
Trouwens, 90 kerkeraden meldden, dat bij hen de Statenbijbel nog wel in de kerk is, maar niet meer op de preekstoel (toch niet zo erg handig, als onderlegger), maar ergens anders, waar het mooier uitkwam, op een speciale lezenaar, of in een "liturgisch centrum", op de avondmaalstafel. Zo decoratief, nietwaar? Van de 500 kerken dus in 40 kerken helemaal geen Statenbijbel meer, in 435 anderen nog wel, maar alleen voor de sier. Zoals in oude kerken ook van die fraaie kaarsenkronen kunnen hangen. Maar natuurlijk gebruikt men die kaarsen niet voor verlichting. Zo ouderwets is men niet! Ze zijn er alleen als herinnering, aan een verleden dat voorbij is. Nostalgie, zegt men dan tegenwoordig. Voor de sfeer. Want wie gebruikt er tegenwoordig nog kaarsen? Moet het zó met de Statenbijbel? En nu ga ik iets schrijven, wat velen me misschien niet in dank af zullen nemen, maar ik constateer het als een feit. Van vele van die kansels werd vroeger het Woord onverkort gepredikt en wordt nu een andere leer gebracht. Niet meer de leer van vrije, soevereine genade. Is daar een verband tussen? De Statenbijbel opzij (nu ja, nog wel niet uit de kerk, maar in elk geval niet meer gebruikt voorde prediking) en die zuivere leer weg? Waar de zuivere leer verdwijnt, is vroeg of laat ook geen plaats meer voor de Statenbijbel, of alleen nog maar voor de sier. Nostalgie. Uit grootmoeders tijd.

Niet goed
Uit het onderzoek mag niet geconcludeerd worden, dat van die 500 kerken in slechts 25 de Statenvertaling gebruikt werd in de kerkdienst. Dat waren er namelijk nog ruim 50. Maar wel blijkt daaruit, dat ook daar waar de Statenvertaling nog wel gebruikt wordt, de Statenbijbel in de helft van de gevallen ook alleen maar voor de sier op de kansel ligt. Ik geloof niet dat dat goed is. Een kanselbijbel behoort ook als zodanig gebruikt te worden. Een predikant zou er nog gemak van kunnen hebben ook, dat hij de kanttekeningen zo binnen handbereik heeft. En zou die kanselbijbel werkelijk niet meer gebruikt kunnen worden, vanwege de ouderdom, dan is het toch niet zo bezwaarlijk om een andere aan te schaffen? Hetzij antiquarisch, of een van de recente facsimile-uitgaven, vanwelke de facsimile van de beste uitgave die ooit verschenen is (de Ravesteijn van 1657) natuurlijk het meest te verkiezen is. Er is toch niet één predikant die de oude druk niet kan lezen? Bovendien zijn er nog redelijk bruikbare kanselbij bels in nieuwe druk beschikbaar. Geef zo'n geëmeriteerde Bijbel maar een gedenkplaats in de consistorie of elders. Dan is het anders, want dan is die Bijbel niet afgedankt vanwege de inhoud, maar opgevolgd door een andere kanselbijbel die van dezelfde inhoud is. Een geopende Bijbel op de kansel. Een treffend beeld. Maar...dan moet die open Bijbel wel gebruikt worden !

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 maart 1988

Terdege | 64 Pagina's

De Statenbijbel als nostalgische decoratie

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 maart 1988

Terdege | 64 Pagina's