Bijbel en christendom op postzegels

De filatelistenvereniging St. Gabriël werd vlak na de oorlog opgericht. In Duitsland was al een dergelijke vereniging. In 1947 verscheen in Duitsland een catalogus over postzegels met christelijke motieven, van de hand van pater Gabriël Schmidt, voorzitter van de vereniging aldaar. Deze catalogus kreeg in Nederland een goede ontvangst; in het Nederlands maandblad voor de filatelie stond een positieve bespreking ervan. Rond die tijd plaatste iemand een advertentie waarin hij verzamelaars van postzegels met christelijke motieven opriep, zich met hem in verbinding te stellen. Een man die dat las nam contact op met de "adverteerder" èn met de Duitse pater Gabriël Schmidt. Niet lang daarna, op 16 september 1948, werd de Nederlandse Gabriëlvereniging opgericht. In september zal de vereniging dus veertig jaar bestaan, ter gelegenheid waarvan de leden hun "werk" tentoonstellen.

Heel kostbaar
Er is een officieel tentoonstellingscomité gevormd, ' 'Gabriël in Windesheim''. Windesheim is de naam van de christelijke hogeschool waar geëxposeerd wordt. De voorzitter van het comité is de heer C.J.M. Kramer uit Heemstede, sinds vier jaar gepensioneerd. Hoewel hij ,,nog maar" zo'n tien jaar lid is, weet hij veel te vertellen over de Gabriëlvereniging, het thematische verzamelen en de creatieve activiteiten van de filatelisten met hun postzegels. Het gaat de Gabriëllers duidelijk om de hobby op zichzelf, niet om er geldelijke winst mee te maken.,,De verzamelingen zijn vaak als je het in geld uitdrukt niet zo veel waard, maar voor de eigenaar zijn ze heel kostbaar." De Nederlandse Gabriëlvereniging telt zo'n 250 leden, ,,half afkomstig uit de reformatie, half uit roomskatholieke kring. Een kleine minderheid doet nergens aan, die verzamelt dit soort postzegels uit hoofde van belangstelling voor kunst of geschiedenis. Twintig procent van de leden is dominee of priester.'' Van verminderde belangstelling voor Bijbel en christendom merkt de vereniging weinig; het ledental is altijd vrij constant gebleven. ,,De leden zijn allemaal wat ouder," verklaart Kramer. ,,0p dertigjarige leeftijd heb je wel wat anders te doen dan postzegels verzamelen. Een andere reden is de kwaliteit van onze club. We hebben een maandblad met goede artikelen en goede informatie."

Breed terrein
Nederiand en Duitsland zijn niet de enige landen waar mensen die 'christelijke' postzegels verzamelen zich hebben gebundeld in een vereniging. Onder andere in Oostenrijk, Polen, Engeland, België, Brazilië en India zijn ook Gabriëlverenigingen. Om het onderlinge contact tussen de verschillende verenigingen te bevorderen is in 1951 een wereldbond opgericht, die momenteel ongeveer 400 leden heeft. Het onderwerp "Bijbel en christendom" beslaat een zeer breed terrein. Je kunt je verzameling richten op bij voorbeeld de reizen van Paulus, kerken en kloosters, ridderschap en kruistochten, verspreiding van de Bijbel of, zoals de heer Kramer, op miniaturen uit middeleeuwse handschriften. ,, Dat onderwerp is op zichzelf niet christelijk'', doet Kramer uit de doeken, ,,maar tachtig procent van de middeleeuwse handschriften is van christelijke schrijvers." Hij illustreert zijn verhaal met albums, bladen, boeken, en dergelijke, die alle een plaats krijgen tussen de koffiekopjes.

Veel snuffelen
Nog voor ik de vraag heb kunnen stellen, brengt de comitévoorzitter die zelf al naar voren:,, Wat doen onze leden?",,Thematisch verzamelen is allereerst: je thema bepalen. Vervolgens: het verzamelen van postzegels, poststempels, poststukken", doceert Kramer. Poststukken zijn bij voorbeeld enveloppen met een postzegel en een poststempel over één thema. Wie zo'n poststuk voor zijn verzameling naar zichzelf stuurt (of laat sturen) kan dat het beste bij een speciaal "verzamelaarsloket" doen. Daar zorgt men ervoor dat de stempel slechts een hoekje van de postzegel bedekt, terwijl vaak voor de duidelijkheid een extra stempel op de envelop wordt gezet. Wie met thematisch verzamelen begint, moet niet denken dat hij binnen een paar weken een leuke verzameling heeft, waarschuwt Kramer. ,,Vaak duurt het jaren voor je iets moois hebt, 't is heel veel snuffelen, soms krijg je tips van vrienden, enzovoorts." Natuurlijk vermeldt het maandblad de nieuwe uitgiften die voor de Gabriëlleden van belang zijn.

Thema ontwikkelen
Het derde wat de Gabriëlleden "doen", verwoordt Kramer als:,, Iets creatiefs ermee doen. Dat kan op verschillende manieren. Je kunt je zegels per land inplakken, opschrijven wat het voorstelt, wie het heeft gemaakt, enz. Hoe kom je dat te weten? Dat heeft de club grotendeels voorje uitgespit: wat voor zegels er per jaar zijn uitgegeven, met gegevens erbij. Naast het inplakken per land, kun je je thema ontwikkelen, er structuur in aanbrengen. Ik heb bij voorbeeld als hoofdthema miniaturen in middeleeuwse handschriften. Dat heb ik verdeeld in: miniaturen in het Morgenland, in het Avondland, miniaturen als geschiedenisles, enzovoorts. Op tentoonstellingen laten we altijd wat albumbladen van leden zien, met een titelblad en de structuur en een samenvatting. 't Is wel moeilijk, structuur aanbrengen kunnen niet alle mensen. Ik moet de leden daarin trainen. Met het maken van zo' n albumblad ben je wel een paar avonden bezig! Op de tentoonstellingen is een jury; heb je een bepaald aantal punten behaald dan mag je naar een tentoonstelling van hoger niveau, enz. Ongeveer tien procent van onze leden is actief om voor tentoonstellingen het thema te ontwikkelen." Dat Kramer zijn taak als trainer serieus neemt, blijkt wel uit de mappen vol documentatie die hij inmiddels heeft. ,,Overal vind je wel wat. Ik had er een computer voor moeten gebruiken."

Diaseries en verhalen
Wie de postzegelstructuur en de tentoonstellingen niet zo ziet zitten, zou aan een diavoorstelling over zijn verzameling kunnen denken. ,,Met een diareeks bereik je een kleinere hoeveelheid publiek, maar het is wel veel directer. Er is iemand die een diaserie heeft over de twaalf glasvensters in Jeruzalem van Mare Chagall. Israël heeft daar twaalf postzegels over uitgebracht." Binnen de Gabriëlvereniging heeft men nog een "creatieve" bezigheid met de postzegels ontdekt: erover schrijven. Tot de mensen die dat doen behoort de heer Kramer. ,,Naar aanleiding van mijn postzegels en de stempels heb ik héle verhalen geschreven!" De stapel blaadjes, boeken en mappen op tafel groeit opnieuw: Kramer haalt zijn postzegelverhalen tevoorschijn. Om erachter te komen wat een bepaald vignet of een afbeelding op een postzegel voorstelt, bezoekt hij bibliotheken. Liggen die te ver uit de buurt, dan verstuurt hij een brief. ,,Ook internationale bibliotheken schrijf ik aan, ook voor de andere leden." Kramer is duidelijk bij dit onderwerp het meest betrokken. Hij blijkt heel veel van de geschiedenis van de " miniaturen op middeleeuwse handschriften" te weten.

Verschil
Hoe ver de passie voor de postzegel kan gaan, illustreert hij met het verhaal over een vrouw uit Duitsland die zegels verzamelde naar aanleiding van het onderwerp '' de reizen van Paulus".,,Ze heeft zelf al die plaatsen bezocht, die reizen gemaakt en zichzelf daarvandaan aangetekende brieven gestuurd met speciale postzegels, 't Was een schitterende verzameling." Dat brengt Kramers vrouw tot een duidelijke uiteenzetting van het verschil tussen een "gewone" postzegelverzamelaar en de thematische filatelist:, ,Dit is veel leuker dan bij voorbeeld "Nederland" verzamelen. Dan hoor je dat er een nieuwe serie uitkomt, die bestel je, je plakt 'm in en je bent klaar. Hier zit veel meer in."

Op 12 en 13 mei kunt u van 11.00 tot 17.00 uur de tentoonstelling van de vereniging St. Gabrlël bezoeken. De tentoonstelling wordt gehouden in de christelijke hogeschool "Windeshelm", Campus 2-6 te Zwolle.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen