Koninklijke Luchtmacht 75 jaar

Gilze-Rijen, verscholen in het Brabantse land. Met een oppervlakte van 630 ha en een wegennet van 48 kilometer is deze vliegbasis een van de grootste van ons land. Toch is de ingang niet zo gemakkelijk te vinden. Onderaan de afslag van de snelweg ontbreekt een bord dat naar de basis verwijst. Rechtsaf is hier niet de juiste richting. Drie keer links blijkt het devies. ,, Doelbewust en trefzeker'', de wapenspreuk van het 316-squadron van GilzeRijen, wordt ten aanzien van de bezoeker niet in praktijk gebracht. Vrachtauto's en busjes rijden af en aan. In het wachtlokaal vindt een drukke handel plaats in rijbewijzen. Alle chauffeurs moeten bij aankomst op de basis dit document afgeven in ruil voor een dagpas. Het aantal verwijzingsbordjes van aannemers direct na de poort zou op een bouwplaats voor woningen niet misstaan. Blijkbaar is de luchtmacht een goede klant van de bouwwereld. ,, Dat klopt'', zegt vooriichter sergeant-majoor H. Ter Heege. „In de komende jaren wordt hier voor 245 gulden geïnvesteerd. Medio 1990 wordt de F-16 ook op Gilze-Rijen gestationeerd en de huidige infrastructuur voldoet niet aan de esen die dit type stelt. Alle technische magazijnen en kantoren worden rond de nieuwe onderhoudshangar geplaatst. Hierdoor beperken we het heen en weer rijden en lopen tot een minimum bij het uit te voeren onderhoud aan de F-16's."

Gemiddeld twintig vluchten
Voorlopig moet Gilze-Rijen haar taken nog uitvoeren met de Northrop NF-5. Binnen de Tweede Geallieerde Tactische Luchtmacht is centraal Europa het operationele gebied waar het 316-squadron lucht- en grondsteun moet geven. Nationaal fungeert [> het squadron als instructieeenheid voor vliegers die vanaf Gilze-Rijen of Eindhoven (in het314-squadron) met de NF-5 gaan vliegen. Het 316 heeft achttien eenzitters en zes tweezitters, waarmee per dag gemiddeld twintig vluchten worden gemaakt van ongeveer een uur. De vliegtuigen worden in de lucht gebracht en gehouden doorzo'n 1200 mensen. Dat lijkt veel, maar de luchtmacht is een complex bedrijf met veel specialisten.

Dagelijks werk
Bij de KLu is het veiligheidsaspect een dagelijks onderdeel van het werk, op een manier zoals dat wellicht bij weinig bedrijven het geval is. Niet alleen het onderhoud van de vliegtuigen geeft dagelijks werk, maar ook de direct op het persoonlijke vlak gelegen Verzorging Vlieger Uitrusting (WU). „Op Gilze-Rijen wordt de vliegeruitrusting door tien man verzorgd", geeft sergeant eerste klas A. van Spaendonk aan. ,,Wij verstrekken en onderhouden alle kledingstukken en materialen die de vlieger draagt en die hij in de schietstoel bij zich heeft. Hiertoe behoren de helm, het zuurstofmasker, de parachute en natuuriijk het ondergoed, de vliegeroverall, de anti-g-broek en het dompelpak. Het dompelpak is voor vliegers verplicht als de temperatuur van het zeewater minder is dan tien graden. In water van nul graden raakt het lichaam door dit pak niet na twee minuten onderkoeld, maar pas na zo'n vijf a zes minuten. Dat lijkt niet veel extra tijd, maar het kan voldoende zijn om in de dinghy (het rubberbootje) te komen."

Naaimachines
De meeste attributen van de WU worden volgens een vast schema onderhouden. Zo worden de zuurstofmaskers elke maand nagezien en de vliegerparachutes elke drie maanden. Van Spaendonk: ,,Met zo'n parachute ben je al gauw drie uur bezig; pakken noemen we dat. Je kunt daar niet precies genoeg mee zijn, het leven van een vlieger kan er tenslotte letterlijk van afhangen. Met de vliegerparachutes wordt geen enkel risico genomen. Als er een is gebruikt, wordt die niet meer uitgegeven. Dat is wel het geval met de remparachutes van de vliegtuigen. Door het slepen over de landingsbaan ontstaat er veel slijtage. Soms krijgen we er 25 per dag om te herstellen. Gelukkig kan iedereen van de afdeling alle werkzaamheden uitvoeren en zit niet altijd dezelfde persoon achter de naaimachine." Hier blijkt de voortschrijdende techniek voorlopig aan de luchtmacht voorbij te zijn gegaan. De naaimachines op de basis zijn ouderwetse, oerdegelijke Singers.

Beste eenmotorige toestel
De NF-5 is oorspronkelijk ontworpen als trainer en later gemodificeerd tot jachtvliegtuig, waarbij onder meerde twee motoren zijn opgevoerd. De motoren van de NF-5 geven sergeant eerste klas A. Snijders en zijn collega's van de afdeling Technisch Onderhoud het meeste werk. ,,Hij loopt op z' n teentjes'', zegt de assistent-hangarchef, om aan te geven dat de motor zijn taak met moeite aankan.,,Regelmatig komt er een toestel op één motor binnen, omdat de andere het op grote hoogte heeft laten afweten. We noemen de NF-5, die al sinds 1969 bij de KLu vliegt, dan ook het beste eenmotorige toestel van de Luchtmacht.'' Een voordeel van de motoren is dat ze uitwisselbaar zijn bij alle vliegtuigen. Andere onderdelen, zoals bepaalde luiken, zijn dat niet. Dat komt omdat de eenzitters onderiing tot veertien centimeter in lengte verschillen. Bij de tweezitters is het grootste verschil acht centimeter.

Desinfecteren
In hetonderhoudsschema worden zes hoofdinspecties onderscheiden: inspecties die vóór, tussen en na elke vlucht plaatsvinden en de 150-,300-en600-uurs "beurten". Bij de drie eerstgenoemde controles wordt het toestel nagezien op 119 tot 200 verschillende punten. Snijders: ,,Deze inspecties nemen drie kwartier tot circa twee uur in beslag. Er wordt daarbij gekeken naar uiteenlopende zaken als de staat van de banden en de werking van de elektronica. Ook het desinfecteren van de cockpit na een vogelaanvaring behoort tot ons werk. Van het groot onderhoud nemen we op Gilze-Rijen alleen de 150-uurs inspectie voor onze rekening. Voor de twee andere "uurbeurten" gaan de toestellen naar de vliegbasis Eindhoven. Als een vliegtuig negentig dagen achter elkaar niet heeft gevlogen, moet erookeen"150uurs" plaatsvinden. In de veertien jaar dat ik hier zit, is dat overigens slechts één keer voorgevallen.''

"Piloteur vergeten"
 Een van de kleinste afdelingen op Gilze-Rijen, met drie man, is de Cross Servicing (CS) van adjudant C. Schipper.,, Voor CS ken ik eigenlijk geen Nederlands woord", zegt hij.,,Kort gezegd handelen wij de vliegtuigen af die Gilze-Rijen niet als basis hebben. Uiteraard vallen hier alle buitenlandse vliegtuigen onder. Wij loodsen de toestellen binnen, zorgen dat er brandstof gereed staat, kijken de olie na en maken de bemanningen wegwijs op de basis. Aan de Nederlandse toestellen voeren wij de vóór- en na-inspecties uit." Problemen met buitenlandse collega's zijn er nauwelijks. ,,Ze luisteren blindelings naar je", meent sergeant eerste klas A. P. van der Vliet.,, We maken juist leuke dingen mee. Laatst hadden we twee Belgische Mirage-jagers op bezoek, die door het slechte weer niet meer weg konden. Toen die weer werden opgehaald, bleek een van de vliegtuigen defect. De vliegers gingen terug naar België en zorgden ervoor dat er een busje met enkele techneuten werd aangevoerd. Later kwamen er nog zes mensen met een vliegtuig. Na de reparatie kwam de vraag aan de orde wie de Mirage terug moestvliegen.,,Ik schaam me dat ik een Belg ben", zei een van de techneuten, „maar we zijn de piloteur vergeten."

160 verlofdagen
„Erg druk, maar dankbaar werk", omschrijft adjudant I. Roos zijn taak als hoofd van de Welzijnszorg (WZ). ,,Mijn afdeling probeert bij te dragen aan het welbevinden van de mensen in hun vrije tijd." Op het geestelijke vlak is de Welzijnszorg niet actief: die taak wordt uitgevoerd door het luchtmachtpastoraat (predikanten aalmoezenier). Studievoorlichting, het bijhouden van een vacaturebank (voor de afzwaaiers), het bemannen van de (hobby)winkel en het organiseren van excursies en ontspanningsactiviteiten behoren tot het dagelijkse werk van de WZ. „Onze cursusbemiddeling is erg in trek'', verzekert Roos. „Het meest gevraagd zijn de MAVO- en HAVO-opleidingen, NIMAA (marketing) en de beveiligings- en informatiecursussen. In totaal studeren er op Gilze-Rijen nu zo'n 250 mensen. KW'ers krijgen de gehele cursus vergoed en bij dienstplichtigen wordt de helft van de kosten bijgedragen. Er wordt overigens alleen bijgedragen aan serieuze cursussen; aan lolcursussen zoals parachutespringen betalen we niet mee." Hoewel de adjudant duidelijk plezier heeft in zijn werk („mijn werk is echt mijn hobby") is hij toch enigszins somber gesteld. „Je kunt niemand voor een gesloten deur laten komen. Maar dat betekent wel dat we veel overuren maken die nauwelijks gecompenseerd worden. Ik heb nog 160 verlofdagen staan. En Harry, mijn assistent, heeft er 120. Ik vind het erg dat er zo weinig tegenover staat. Voor de overuren die niet in tijd gecompenseerd kunnen worden, krijgen we meen ik drie gulden bruto per uur."

Goed bekend
Voorlichter Ter Heege steekt de adjudant een hart onder de riem door op te merken dat de Welzijnszorg van Gilze-Rijen binnen de KLu heel goed bekend staat en dat de mensen er graag komen. Een van de kleine publiekstrekkers van WZ is de leestafel, die bol staat van de kranten en tijdschriften. ,,Ze komen liever hier dan in de kantine", glimlacht Roos. Het aanbod varieert van Panorama tot Veilig Vliegen. Terdege ontbreekt. Maar daar weet Welzijnszorg inmiddels het adres van, zodat ook daar een abonnement op kan worden genomen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen