Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Driehonderd apen los in 't bos in de Apeldoornse Apenheul

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Driehonderd apen los in 't bos in de Apeldoornse Apenheul

Tassen goed dicht en zakken leeg, want anders ben je zo in de aap gelogeerd

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Apenheul. Apeldoorn is er maar wat trots op. En terecht, want het unieke park trekt jaarlijks ruim 500.000 bezoekers uit binnen- en buitenland. Een half miljoen mensen geniet van het prachtige natuurpark Berg en Bos met de daarin gesitueerde Apenheul die maar liefst 300 apekoppen telt. Zo'n zeventien verschillende soorten apen vormen een geweldige attractie voor jong en oud, groot en klein. Terdege proefde de sfeer van het park, hoorde de gibbons zingen en maakte kennis met een jonge wolaap.<br />

Het is maandagmorgen tien uur als ik de poorten van Berg en Bos passeer. De gebruikelijke meterslange rij mensen die op mooie zomerdagen voor de kassa's wacht, ontbreekt. Het is dan ook zeker geen zomerse dag en slechts een mager zonnetje dient als begeleiding wanneer ik een smal paadje volg in de richting van de bosvijver. Op weg naar de apen wandelen we door het prachtigste deel van het park waar brede paden worden afgewisseld door smalle sfeervolle zandweggetjes, omzoomd door enorme taluds vol paarsbloeiende rhododendrons en pijpekoppen waarop honderden zoemende hommels en bijen hun nectar verzamelen. Al spoedig wordt het insektengezoem overstemd door het geklater van de grote fontein in het midden van de waterplas. De wind drijft een deel van het hoog opspuitende water mijn kant op, als een breed zilveren gordijn, en hoewel het tamelijk fris weer is, voelt het prettig aan. Het groene water van deze bosvijver, ook wel karpervijver genoemd, zit vol vis. Met tientallen krioelen de karpers, goudwindes en forellen door elkaar en laten zich goed bekijken.

Uitzichtpunt
Langs het theehuis en de fraai aangelegde rotstuin, waarin een heuse waterval zich naar beneden stort, gaat het naar het hoogste punt waar het publiek kan komen: het uitzichtpunt. Dat die naam niet zomaar is gekozen, blijkt wel als ik het natuurstenen pad heb gevolgd. Een fantastisch uitzicht over vijver, wandelaars, bloemen en planten is de beloning voor slechts tien minuten lopen. Het bankje werkt uitnodigend en ik besluit te pauzeren. Dat het hier rustig is blijkt al gauw, want ik zit eigenlijk nauwelijks of links van mij verschijnt met enig geritsel een klein bruin kopje uit het dorre blad. Twee kleine zwarte kraaloogjes kijken me aan... Doodstil blijf ik zitten om te zien wat ie gaat doen: met een spurt rent het diertje recht op z' n doel af, glipt 1> handig tussen de spijlen van een ijzeren prullenmand door en zit een ogenblik later lekker te eten van een oud, bruin verschrompeld klokhuis. Het is maar een meter afstand en het is dan ook goed te zien hoe het bruine vachtje glimt en de scherpe tandjes stukje bij beetje het oude appeltje aanvreten. Dan knerpt een steentje onder mijn voetzool, en vlugger dan het oog kan volgen is het bosmuisje verdwenen. Ik stap weer op, want hoewel het park hier bijzonder mooi is, ben ik gekomen voor gorilla's en dwergaapjes.

Niet aankomen
Bij de ingang van de Apenheul zijn de instructies duidelijk. Niet alleen wat betreft de toegangsprijs, maar ook over de omgang met de dieren. Wat de borden bij de ingang reeds vertelden wordt door de juffrouw bij de kassa nog eens duidelijk herhaald: niet aankomen, niet voeren en losse dingen in tassen of broekzakken goed opbergen. Dat deze en andere waarschuwingen niet voor niets zijn zal ik nog merken, en na het aanhoren van alle nodige gegevens en het betalen van een bescheiden entree begeef ik mij tussen de apen. Al direct bij de ingang is het een drukte van belang. Kennelijk is de heul het doel van een schoolreisje, want bij het oriëntatiepunt is het een gejoel van jewelste en tientallen kinderen hebben de grootste schik bij het zien van een paar gorilla's die elkaar op hun eiland achterna zitten, waarbij de grootste opeens op z'n achterpoten gaat staan en zich met gebalde vuisten op de brede borst roffelt. Het is een imposant geluid en tesamen met het woeste uiterlijk wekt dit toch de indruk dat het wel heel gemene monsters moeten zijn. Niets is echter minder waar, want juist gorilla's blijken erg vredelievende planteneters die hun machtige biceps nooit zullen misbruiken. Het borstgeroffel is slechts bedoeld om te laten zien en horen wie er in de apengroep de baas is of om aandacht mee te trekken. Dat laatste lukt bij de kinderen en ze hebben dan ook veel plezier.

Doodshoofdaapjes
Nog geen vijfentwintig meter verder komen ze me al tegemoet; de doodshoofdaapjes. Bedrijvig en nieuwsgierig springen ze om de mensen heen, of klimmen er gewoon op, en voelen met grijpgrage geelbruine handjes in jas- en broekzakken, tassen en mandjes, en laten af en toe een zacht piepend geluid horen. Het duurt niet lang of ook op mijn schouder zit er een. Een handige rakker die eerst op m'n fototas gaat zitten en verbeten poogt de vakjes te openen. Dat blijkt niet mogelijk en na ook de jaszakken te hebben doorzocht is het diertje op een schouder gaan zitten en peutert heftig aan het label in de kraag van mijn jas. Als ook dat tot niets leidt, springt het op de grond om het dan maar bij een ander te proberen. Die ander blijkt een vrouw van middelbare leeftijd, met een paar onwaarschijnlijk grote oorbellen in, en zowel kleur als grootte van deze toevoegsels blijken grote aantrekkingskracht uit te oefenen op het doodshoofdaapje. Behendig springt het op de schouder van de dame en begint de felrose versiering aandachtig te betasten. Ik besluit de situatie niet af te wachten, omdat ik een schaterlach niet meer kan onderdrukken. Ik versnel mijn pas richting voederplaats. Ik bof. Het is net voedertijd. Tientallen bezoekers hebben zich hier verzameld en wachten op wat komen gaat. De heer J. H. van Linge, adjunct-directeur van Apenheul, heeft zich inmiddels bij mij gevoegd en fluistert mij enige wetenswaardigheden in het oor:,,Straks komt de verzorger, en deelt voer uit aan al deze mensen. De aapjes komen dan bij iedereen op de arm zitten en eten uit de hand. Als u nu daar gaat staan, kunt u er een prachtige foto van maken." Ik volg zijn advies op, en even later doet de verzorger zijn werk. Van alle kanten komen de kleine gele bollefles uit de bomen vallen, afkomend op het gerammel van het voerblik. Het moeten er 106 zijn, vertrouwt Van Linge mij toe, maar geteld heeft hij ze niet...

Berbers
Via de huisdierenhoek-aaituin, een soort kleine kinderboerderij, bereiken we de berberapen. Het is een apesoort die op Gibraltar nog voorkomt. De beesten hebben duidelijk een ander karakter dan de groep waar we vandaan komen. De meeste liggen op hun gemak te rusten, vlooien elkaar wat en bekijken de toeschouwers aandachtig, soms broederiijk in een groepje bij elkaar. Dom zijn ze zeker niet, en Van Linge geeft daar een aardig voorbeeld van; de berberapen leven hier namelijk samen methetmanenschaap, en om nu te voorkomen dat de schapen het voer van de apen opeten, zijn er kleine plateau's op palen geplaatst. Wat wil nu het geval, vervolgt Van Linge, de apen morsten geregeld voer, en daar bleken de schapen zo verzot op dat ze, na een aanloop, met hun horens tegen de voerpaal knalden waardoor er Dit capucijneraapje ziet de toekomst nogal somberin. voer naar beneden viel. Welnu, de apen waren dat spoedig zat, en nu gooien ze zelf voer naar beneden als ze zien dat een manenschaap aanstalten maakt... Het is mij duidelijk. Apen zijn intelligente wezens en zoeken voor veel problemen een oplossing.

Bongo
Als ik wederom het gorillaeiland gepasseerd ben, kom ik bij het stenen gebouwtje waar deze grootste der apen de nacht doorbrengt. Ook wanneer er een regenbui valt, kunnen de dieren hier terecht, en nu maken ze daar dankbaar gebruik van. Weliswaar zitten ze achter heel dik glas, maar van zo dicht bij zijn ze echt enorm. Vooral Bongo, de op een na oudste van het stel, is één grote bundel spieren. Je zou er bang van worden, zeker als ie met een vlakke hand tegen de ruiten slaat. Maar dat het toch vriendelijke reuzen zijn laat Van Linge blijken uit een ander voorbeeld. Enige jaren geleden maakte Bert Haanstra hier een film van de geboorte van een gorillajong. De verzorger zat daarbij naast de aanstaande moederaap, en de filmploeg stond in een naastgelegen hok opgesteld. Hun aanwezigheid bleek voor moeder gorilla geen enkel bezwaar, al is het wel opletten geblazen, want een volwassen gorilla heeft zoveel kracht, dat een 'schouderklopje' toch wel erg hard aankomt... Eveneens aardig is, dat behalve de grootste, ook 's werelds kleinste aapje in dit gebouw een onderkomen heeft: de dwerg- of pigmeeoeistiti. Ze hebben maar een klein hokje nodig. Ze zijn ook niet zo groot. Zoiets als een flinke sinaasappel. En net zo vriendelijk als hun grote neef.

Gibbongezang
Als ik weer buiten ben, is het eerste wat mij opvalt een merkwaardig geluid. Een onbeschrijflijk geluid. Alsof er in een grote lege ton ,,oeoeoeoeaaa" wordt geroepen. Ik vraag Van Linge naar het hoe en wat van dat geschreeuw. Het is gezang, verbetert hij. Het zijn onze gibbons, waar we zojuist langs zijn gelopen. Die schreeuwen niet, maar zingen! Ik herinner het me. Grote geelbruine apen die met het grootste gemak van tak naar tak slingeren, hun armen daarbij als een soort haak gebruikend. Als ze op de grond lopen, wat maar weinig gebeurt, gebruiken ze hun lange armen, schuin omhoog in de lucht gestoken, als een soort balanceerstokken. Ze zijn echt gebouwd om in de bomen te leven. Net als trouwens de slingerapen en de wolapen, die er eigenlijk nog beter op zijn ingericht. Hun staart dient als vijfde poot en ziet er ook als zodanig uit, met eeltkussenfles en een vingerachtig reliëf. Maar niet altijd hebben ze animo om te slingeren. Die kleine daar bij voorbeeld. Met een hand onder z'n hoofd staat ie zich af te vragen wat ie nu eens zal gaan doen. Of die andere, die me vragend aankijkt, alsof hij wil zeggen dat hij rustig wil blijven slapen, net als nummer drie, die zich van geen kwaad bewust is. En dan datcapucijneraapje. Aan z' n gezicht te zien is hij vandaag niet in opperbeste stemming. Of de Katta, met z'n fraaie gestreepte staart. Op een arrogante manier draait het dier zich om als het mij ziet aankomen. Zou hij de camera hebben gezien? Of zit hij gewoon lekker van het zonnefle te genieten? Ik weet het niet. Het is ook niet zo belangrijk. Van meer betekenis is het dat het voor mens en dier best toeven is in de Apenheul, en daar heeft men bij de opzet van het park goed rekening mee gehouden.

Weesaapje
Zo is er voor alle apen gelegenheid zich terug te trekken wanneer het bij voorbeeld wat te druk voor ze wordt. Voor de kinderen is er de kinderklim, die na een bezoek aan de apen graag benut zal worden. En voor wie moe wordt: zitten kun je bijna overal, zo blijkt als ik op weg naar de uitgang nog een verzorgster tegenkom, die met een jong wolaapje op een bielzen plantenbak zit. Het weesaapje is door zijn menselijke opvoeding uitzonderlijk aanhankelijk geworden en laat dat goed blijken. Met trage bewegingen klimt het langs mijn broekspijp omhoog, slaat een dun harig armpje om m'n nek en gaat ten slotte als een echte mensenbaby in mijn armen liggen. Het is mij al spoedig duidelijk dat dit onnatuurlijk en dus ongewenst gedrag is. Van Linge bevestigt mijn vermoeden, maar voegt eraan toe dat het beslist ongevaarlijk is als een aap uit eigen beweging naar een bezoeker toe komt, zolang er maar niet geaaid wordt. Met enige moeite houd ik mij toch maar aan de regels en het duurt maar even en het twee jaar oude flessekind stapt uit eigen beweging weer op. Leuk, om zo kennis te maken met deze kleine wollebol Kismo.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 31 augustus 1988

Terdege | 64 Pagina's

Driehonderd apen los in 't bos in de Apeldoornse Apenheul

Bekijk de hele uitgave van woensdag 31 augustus 1988

Terdege | 64 Pagina's