Burgers' Bush: tropisch oerwoud in een Hollandse kas

De eerste keer dat ik in Burgers' Bush kwam, was op een druilerige dag in de eerste week van januari. Een korte wandeling door het winterse park was al niet aangenaam. De vernuftig geconstrueerde tropische kas vond ik een storend element in de parkachtige dierentuin. Direct na het passeren van de sluis die naar de kas voert, was ik echter in een andere wereld. De vochtige warmte deed weldadig aan. Ergens in het overdadige tropische groen zong een vogel die mij aan een tuinfluiter deed denken. Een bijzondere ervaring in het stille en sombere jaargetijde. De weelderige begroeiing, waterpartijen, het geruis van de grote waterval, geroep en gezang van vogels en de vele kleurige bloemen vormen met elkaar een exotisch beeld dat wij niet kennen. Juist in de wintermaanden is het aantrekkelijk om van die tropische sfeer te genieten. Want die is er nadrukkelijk.

Sfeer
Drie maanden later, weer op een vrij gure dag, ervaar ik hetzelfde. Bij het binnengaan is er de vochtige warmte, de geur, de overrompelende tropische flora en luid zingende vogels. Boven de hut van de Asma t-papoea's vliegen enkele zwarte vogels. Ze lijken op merels. Vanuit het struweel klinkt gezang. Welke tropische vogel daar zingt, weet ik niet. Hij stottert als een rietgors, maar met melodieuze klanken en daardoor bijzonder welluidend. Een andere vogel, ook verborgen in het groen, laat een klagende roep horen. De tropische flora overheerst met groen, maar ik zie opvallend veel nieuw en fris blad. Deze enorme tropische kas, waar de vegetatie door het klimaat snel groeit, heeft in enkele maanden reeds meer karakter en sfeer gekregen. Op een informatiepaneel staat een aantal tropische vogels afgebeeld. Purpertoerako, krokodilwachter, roodpootsuikervogel, roodbuiktangara. Ook andere dieren zijn afgebeeld. Op andere panelen zie ik tropische planten. De dieren laten zich niet zo gemakkelijk observeren. In de bush dringt vooral de weelderige plantengroei zich op. Die bepaalt het beeld van dit miniatuur oerwoud met vele tinten groen en ontelbare vormen en kleuren van bloemen. Die flora wordt steeds rijker. De rotsen van de grote waterval zijn al groen van de alg. Planten klimmen tegen de grijze rotsmassa op. Het is duidelijk dat alles steeds mooier en natuurlijker zal worden. Ik zie na enkele maanden het verschil reeds goed.

Regenwoud
Ik sta op de brug bij de capibara's. Moeder waterzwijn kijkt mij nors aan, onbeweeglijk liggend op haar kleine strandje. Een viertal jonge capibara's ligt kop aan kont te slapen. Een groepje Braziliaanse talingen staat met de kop onder de vleugel op de oever te dutten. Het geruis van de enorme waterval maakt slaperig! Er klettert een hoosbui op de transparante koepel. Die regenbui neemt tropische vormen aan, maar kan niet worden ervaren. In het echte oerwoud komt zo' n watermassa op het bladerdek en blijft voor een deel in de begroeiing achter. Luchtwortels absorberen een gedeelte, er blijft wat achterin boomvarens, sommige planten vangen wat op in hun trechtervorm, maar het grootste deel van zo'n tropische bui verdampt snel. In de kas van Burgers' Bush komt waterdamp als condens naar beneden. Elke ochtend, voor openingstijd, wordt de hele bush door enorme sproeiers "beregend". Wie vroeg komt, ervaart dan echt de tropensfeer. Het is de mooiste tijd om de bush te bezoeken. Er zijn dan nog weinig bezoekers. Vogels en vlinders zijn actief, de warme grond geurt en de bloemen prijken fris tussen het met vocht beparelde groen. Aan de langdurige hoosbui komt een eind. Even later schijnt de zon en dat beleef ik wel in de kas. Die krijgt daardoor nog meer sfeer... en wordt echt tropisch warm en licht. Zo moet het in het echte regenwoud zijn. Een klimaat met uitbundige groeikracht door vocht en warmte.

Inspanning
Je moet die tropische sfeer en de uitbundige rijkdom van de flora rustig op je laten inwerken. Het aantal soorten planten is groot. Er groeien alocasia's, bananebomen, reuze gatenplanten, bamboe, ficussen, suikerriet, palmen. Daartussen bloeien kleurige bloemen. Er is zoveel te zien, datje het tijdens een eerste rondgang niet goed in je kan opnemen. Je moet opnieuw beginnen en aandachtig kijkend langzaam wandelen. Burgers' Bush vergt inspanning, ook lichamelijk. Kronkelpaden voeren omhoog en omlaag, wielsporen en stenen maken het wandelen soms moeilijk. Men moet over boomstammen of over stenen door smalle riviertjes, of langs paden die door de plantengroei steeds smaller worden. De directeur van Burgers, Anton van Hooff, wandelt een stuk met ons mee door zijn oerwoud en vertelt onderhoudend. ,,We hebben geprobeerd om een sfeerbeeld van een tropisch oerwoud te creëren. Daarom staan er niet overal naambordjes bij de planten. Het is namelijk niet van belang om elke plant te kennen. Het is hier geen botanische tuin. Wij proberen in het klein het tropische beeld van alle dag uit te beelden, zoals dat in de oorspronkelijke gebieden ook is te zien."

Geen plantsoen
Ik wijs op het grote terras met de vele tafeltjes en stoelen die gedeeltelijk in de tropische tuin staan. Dat vind ik storend. Van Hooff bestrijdt dat. ,,Wij hebben gezocht naar een combinatie van planten en dieren, plus menselijke activiteiten, zoals men die ook op veel plaatsen in het oerwoud aantreft. Daarom ligt er ook een autowrak, dat al gauw zal zijn overwoekerd door planten, zoals dat ook in het oerwoud het geval is. Men ziet meer restanten van menselijke activiteiten en ook dood hout, vermolmde stronken, geknakte stengels en afgevallen blad. Het is geen plantsoen dat wordt aangeharkt, maar echteen miniatuur oerwoud. Het gaat er allereerst om dat men de sfeer van het tropische bos ervaart. Wat nu nog wat los staat van de omgeving, is over een jaar een geheel geworden met de begroeiing, zoals dat ook in de tropische bossen wordt gezien. Ook het terras, de koffie-info en de Colawinkel horen erbij. Men heeft daardoor de gelegenheid om rustig zittend van al het moois te genieten. Ik teken niet alleen voor de ideologie. Dit zie je immers ook in de nationale parken." Van Hooff wijst op de vele bloemen en planten. ,,Er staan ongeveer honderdduizend planten en elfhonderd soorten. Over een jaar zal alles volgegroeid zijn, maar nu al is het overweldigend. De mensen hebben een verkeerd beeld van een tropisch bos. In het oerwoud bloeien het hele jaar door bloemen. In deze kas ook. Maar de mensen lopen er te snel aan voorbij. Wij zijn verleerd om op te letten en goed te kijken."

Speuren
Wie door Burgers' Bush wandelt, zal soms de indruk krijgen dat er weinig of geen dieren zijn. Die ervaring heeft men ook in een echt oerwoud. Om in een dergelijke dichte vegetatie wat van de dieren te zien, moet men zich wat moeite getroosten. De dieren hebben immers een unieke gelegenheid om zich te verbergen. Dat doen ze vooral wanneer het druk is. Van Hooff weet waar hij zijn dieren kan aantreffen en wijst ze feilloos aan. I Prachtige blauwe vliegenI vangers blijven rustig zitten. I Een groepje witte muskaat; duiven rust op hoog boven i de vegetatie uitstekende ^ dode boomtoppen. Tangara's vliegen al roepend in groepjes rond. Op de grond tussen de planten lo; pen argusfazanten, rouli rouls en blauwvleugel: pitta's. Het merkwaardige ; is dat men in Burgers' Bush, precies als in de vrite i natuur, een verrekijker noI dig heeft om de vogels i goed te observeren. Bij de papoeahut spelen twee dwergotters. Een grote uilvlinder fladdert voor ons uit en zet zich met trillende vleugels op een blad en laat zich minutenlang bewonderen. Er komt juist een stel schooljongens met een onderwijzer voorbij. Zij zien het prachtige dier niet. Het is waar wat Van Hooff zei: ,,De mensen zijn verleerd om op te letten." Wie van Burgers' Bush wil genieten, moet aandachtig kijken, speuren zelfs.

Precies echt
De wandelaar in Burgers' Bush zal nauwelijks beseffen hoeveel tijd en energie het heeft gekost om dit stukje tropenbos gestalte te geven. Er zijn duizenden kilometers gereisd om in alle hoeken van ons land en over de grens planten, zaden, stekken, bollen en knollen te verzamelen. Niet bij handelaars, maar via relaties, de Landbouw Universiteit Wageningen, botanische tuinen en zelfs in kwekerijen aan de Ivoorkust. Men zal steeds meer dieren in de bush gaan aantreffen. Want er wordt op grote schaal geprobeerd flora en fauna evenwichtig in een grote ruimte te laten leven en zich voort te planten. Vanzelfsprekend is men beperkt in de keuze van dieren. Grote planteneters, knaag- en roofdieren komen niet in aanmerking. Er leven in de bush veel kleine dieren, precies als in een echt oerwoud. Men zal ze niet gemakkelijk te zien krijgen, ook als in een echt oerwoud. Want daarvan wil Burger's Bush een zo getrouw mogelijk beeld geven. Van Hooff is tevreden. ,, Het is exact geworden wat wij ons ervan voorstelden", zegt hij. Toegangsprijzen De toegangsprijzen gelden voorde dierentuin, het safaripark en Burger's Bush. Volwassenen/ 13,-; kinderen van 2 tot 9 jaar ƒ 8,-; senioren (pas 65-I-) ƒ 11,-.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen