Verlegen predikant was velen tot zegen

"Het kromme in het levenslot" is een van de bekendste boeken van Thomas Boston. Wie kennis neemt van de levensloop van deze Schotse predikant begrijpt des te beter waarom juist hij dit werkje schreef. Hij had een zwakke gezondheid, verloor zes van zijn tien kinderen, zijn vrouw is vele jaren zwaar depressief geweest en hij ontmoette veel vijandschap tegen de leer van vrije genade die hij uit volle overtuiging mocht brengen. Toch werd hij niet opstandig. De vele beproevingen brachten hem juist dichter bij zijn God. ,,Ik moet mijn predikambt waarnemen in veel zwakheid", schreef hij rond 1718. ,,De aanvallen van niersteen keren gedurig terug. Ik word geregeld gekweld met kiespijn. Soms staat mijn hoofd te schudden en mijn benen beven. Vaak ben ik bevreesd dat ik door een verlamming zal neerstorten, waardoor ik aan het ziekbed zal worden gekluisterd of zal worden afgelost." Toch mocht hij de roede kussen:,,Ik verheugde mij dat, toen de roede werd gezonden, mijn God in Zijn goedheid mij niet had vergeten, doch ook mij mijn deel had gegeven." Hij had een,,verkwikkend gezicht op de Heere Jezus, als de bedienaar van het Verbond" en hij vond in Hem ,,een bekwame loods, om ons door diepe wateren te sturen."

Onkunde
In het onlangs verschenen boek "Thomas Boston, een visser der mensen'' schetst L.J. van Valen de levensgang van deze Schotse prediker. Hij leefde van 1676tot 1732. Hij kwam al jong tot bekering onder de prediking van Henry Erskine, de vader van Ralph en Ebenezer. In 1699 werd hij als predikant in Simprin bevestigd, in 1707 vertrok hij naar Ettrick, waar hij tot zijn dood bleef. De onkunde en geesteloosheid in zijn eerste gemeente waren erg groot. Het Heilig Avondmaal was in geen jaren bediend. Velen in zijn gemeente leefden in openbare goddeloosheid. Zijn preken stemde hij af op wat hij meende dat het kerkvolk nodig had. Hij bracht hen stap voor stap kennis bij van de grondwaarheden van Gods Woord. In het begin leek het ploegen op rotsen. Het geringe aantal hoorders dat zondags de kerk bevolkte, nam eerder af dan toe. Boston maakte veel werk van zijn preken. Hij verdiende echter zo weinig dat hij geen geld had om bijbelcommentaren aan te schaffen. Doorgaans schreef hij zijn preek geheel uit, maar hij las die niet voor. Naar de kansel nam hij slechts een korte preekschets mee; de uitgeschreven versie bleef thuis liggen.

Ontwikkeling
Een aantal maanden handelde Boston over de staat van de mens van nature, daarna vond hij de tijd rijp om te preken over Christus, het geneesmiddel voor 's mensen ellende. Later hield hij een serie preken over de toepassing van het geneesmiddel. Van Valen vraagt zich terecht af of deze orde vanuit de Schrift als de juiste kan worden aangetoond. Deze preekmethode had echter duidelijk te maken met de ontwikkeling die Boston zelf doormaakte. Zijn prediking droeg aanvankelijk een wettisch karakter. ,,Hij drong meer aan op de plichten van de wet dan op de plicht om in Christus te geloven," schrijft Van Valen. (...),,Zodoende plaatste hij de bekering vóór het geloof en gaf deze een voorwaardelijk en wettisch karakter, alsof de Heere behagen zou scheppen in het verlaten van de zonden, zonder toepassing van het bloed van Christus en het geloof in Hem."

Het merg
Het boekje'' Het merg van de tegenwoordige godgeleerdheid" (Themarrowof modern divinity) werd voor Boston van grote betekenis. Hierin werd de leer van wet en evangelie behandeld, zoals die door de hervormers en de vroege Engelse puriteinen werd gezien. Het boekje bestaat dan ook voornamelijk uit aanhalingen van Luther, Calvijn, Beza en anderen. De bedoeling van de schrijver van " Het merg" was het onderscheid weer te geven tussen het verbond der genade en het verbond der werken en te wijzen op het gevaar van de vermenging van deze twee verbonden. Het was een openbaring voor Boston te lezen dat God geen zoekers en boetvaardigen nodigt, geen mensen die zich door vrome werken geschikt proberen te maken om tot Christus te komen, maar rebellen en opstandigen, verharden en doorbrengers, ja zondaren.

Ruim
Zijn preken in Simprin werden anders. Van Valen: ,, Wat zijn donderpreken over de verlorenheid van de mens, hoe nuttig deze ook waren, niet vermochten te doen, wat zijn ernstige waarschuwingen niet konden uitrichten, werd bewerkt door zijn ruime genadeverkonding. De zonde van het ongeloof, door de verwerping van Christus, stelde hij nu voor als de grootste zonde, en het geloof in het bloed van Christus, als het enige middel dat God kan behagen, werd aan een ieder op het hart gedrukt. Juist deze lieflijke nodiging van het evangelie van Christus, deze bewogen stem om Zijn liefde niet te verachten, gebruikte de Heere door Zijn Geest om de dorre beenderen van Simprin tot leven te bewegen." In augustus 1702 werd in de gemeente van Boston voor het eerst sinds jaren het Heilig Avondmaal bediend. Naar Schotse gewoonte duurde de avondmaalstijd vijf dagen, van donderdag tot maandag.

Viervoudige staat
In 1707 vertrok Boston naar Ettrick. Ook daar had hij het de eerste jaren niet gemakkelijk. De meeste gemeenteleden leefden naar het goeddunken van hun eigen hart. Vanaf het begin predikte Boston hun de Christus, maarzij gaven er blijk van geen Zaligmaker nodig te hebben. Toen hield hij een prekenserie over de viervoudige staat van de mens: voor de val, na de val, door de wedergeboorte en in heerlijkheid. Boston mocht geloven dat deze preken vrucht droegen. Later zouden ze gebundeld worden en deel uit gaan maken van zijn bekendste werk. Boston had een hoogmoedig hart en wist dat de Heere hem met veel talenten had bedeeld. Toch was hij erg verlegen; vaak werd hij door mensenvrees overmand. Telkens weer moest hij leren dat het niet om hem ging, maar om Christus. ,,Ik moet bekennen dat zelfs mijn beste plichten mij zouden verdoemen en in de diepste put doen wegzinken. Daarom is het nodig dat ik in dat kostelijke bloed gewassen word.''

Boeken
Het voert te ver de hele levensgeschiedenis van Boston hier samen te vatten. Wie er belang in stelt neme het recent verschenen boek Van Valen. Dat geeft een goed beeld van het leven van Boston, zijn werk in de Schotse Kerk, zijn rol in het conflict van de Marrow-men (van wie hij deel uitmaakte) met de synode en niet te vergeten zijn persoonlijk leven en zijn gezinsomstandigheden. Het boek bevat een aantal illustraties, o.a. enkele portretten en de kerkgebouwen waar Boston stond, en besluit met een preek over Mattheüs 11:28. De boeken van Boston worden ook nu nog gewaardeerd. Dat blijkt wel uit de heruitgave van " De viervoudige staat". In 1720 verscheen het in Edinburgh, in 1742 kwam de eerste Nederiandse vertaling. Uitgeverij Den Hertog gaf het boek voor het eerst uit in 1920. Daarna volgden nog vijf drukken, zodat de nieuwste herdruk de zevende is van de Houtense uitgever.
N.a.v. "Thomas Boston, een visser der mensen" door L. J. van Valen; 230 blz, gebonden, prijs ƒ 34,50. "De viervoudige staat" door Thomas Boston; 475 blz, gebonden, prijs ƒ 55,-. Beide boeken (van uitg. Den Hertog) samen tot 31-12-1990 ƒ 79,50. <

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen