Beatrix en Claus 1966-1991

Veel vuurwerk is er nog niet van gemaakt (behalve dan door de commercie), maar over een dag of tien is het toch zo ver: koningin Beatrix en prins Claus zijn 25 jaar getrouwd. De man in de straat zal wellicht niet zo een-twee-drie de exacte datum weten te noemen. Een kwart eeuw geleden lag dat duidelijk anders. ,, Er wordt alleen maar gesproken over "het huwelijk" en dan is het voor iedereen duidelijk: het huwelijk in Amsterdam. En daarmee bedoelt men dan de rellen daaromheen en de rookbommen en de demonstraties. .." Zo heeft prins Claus het kennelijk beleefd, getuige deze uitspraak van hem op zijn zestigste verjaardag (1986). Hij voegde daar, misschien ietsje te somber, aan toe: ,,Het was toch waarschijnlijk een evenement dat de geschiedenis in zal gaan als "het huwelijk", niet het mooie huwelijk, het huwelijk van het jaar, zoals dat tegenwoordig bij sommige huwelijken heet, nee "het huwelijk"." Wellicht komt het doordat ik ten tijde van "het huwelijk", om die term maar aan te houden, nog een peutertje was dat ik de woorden van de prins wat pessimistisch vind. Mogelijk denken degenen die'' het'' bewust meemaakten inderdaad allereerst aan de protesten wanneer ze zich de huwelijksdag van Koningin en Prins in herinnering roepen. Het begon voor de buitenwereld allemaal erg spannend. Je

zou er nu nauwelijks van opkijken als —weer eens— werd aangekondigd dat de kroonprins met een meisje is gesignaleerd. Verschillende jongedames hebben reeds als huwelijkskandidate de revue gepasseerd. Weliswaar gebeurden deze dingen in de jaren zestig ook al (Beatrix: „Soms ben je ineens verloofd met iemand die je van je leven nog niet hebt gezien of bij voorbeeld niet kunt uitstaan. Ik kan woedend worden wanneer een jongeman die zo beleefd is geweest mij na een vergadering even naar mijn auto te brengen, met vragen wordt lastig gevallen en gefotografeerd" in een interview in januari'65t.g.v. haar verjaardag —toen Claus en zij elkaar al enige tijd'kenden'...). Toch veroorzaakte die ene foto van de kroonprinses met een jongeman behoorlijk wat deining. Wie was dat? Die vraag betrof alleen de identiteit van de man; aan het feit dat hij de toekomstige echtgenoot van prinses Beatrix zou zijn werd bijna niet getwijfeld. Hij liep immers gearmd met haar! Wie was hij?

Vriendenhulp
Voor de kroonprinses was deze vraag een jaar eerder al van belang. In juni '64, een dag na de bruiloft van prinses Tatjana zu Sayn-Wittgenstein en prins Maurits van Hessen, werd zij voorgesteld aan een vriend van Tatjana's broer Richard. Inderdaad, de Westduitse diplomaat Claus vonAmsberg. De Nederlandse troonopvolgster heeft naderhand gewaagd van,,liefde op het eerste gezicht"; bij de jongeman tegenover haar bleek dat ook het geval. Gelukkig waren vrienden bereid de twee te helpen bij ontmoetingen. Hun hulp ging zo ver, dat tijdens een wintersportvakantie in februari '65 (Beatrix had haar geliefde inmiddels aan haar ouders voorgesteld, die erg met hem ingenomen waren) geruchten tot het volk doordrongen over een aanstaande verioving van de Nederiandse kroonprinses met Richard zu Sayn-Wittgenstein. Wijselijk ontkende men van hogerhand deze praatjes niet. Ondertussen vroegen de Duitse jonkheer en de Nederlandse prinses zich steeds af of het verantwoord was wat zij deden. Mocht dit wel? Kon Beatrix, kroonprinses der Nederianden, met een Duitser huwen, die tot de Hitler-Jugend had behoord en tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog nog eventjes onder de wapenen was geroepen?

„Voorbarig"
Die vragen werden ook dadelijk gesteld door "het publiek'' toen onverwachts dè foto van prinses Beatrix en prins Claus eerst in een Engelse, maar daarna ook in een Nederlandse krant verscheen. Algauw werd bekend wie de jongeman in kwestie was. Beatrix leverde geen commentaar, evenmin als haar aanstaande schoonfamilie. Nederland was hiermee echter niet tevreden en ten slotte gaven koningin Juliana en prins Bernhard een verklaring uit. ,,De geruchten over een spoedig te verwachten verloving van onze oudste dochter zijn voorbarig. Wij doen een dringend beroep op u allen, haar de rust en de tijd te gunnen in een aangelegenheid als deze een weloverwogen beslissing te nemen.' ' Toen wist Nededand dus nog niet veel meer. De verklaring op zichzelf was trouwens wel waar: vóór publikatie van de foto had het verliefde stel er nog nauwelijks aan gedacht zich te verioven, laat staan dat daarvoor een datum was geprikt. Dat werd nu wel snel gedaan. Op 28 j uni 1965 maakten Beatrix' ouders de verloving van hun oudste dochter offcieel bekend. Ondanks de spandoeken met "Claus 'raus" (terwijl hij juist zij n best had gedaan op een stel Nederlandse zinnen) die in Amsterdam hingen tijdens de officiële ontvangst van het paar, besliste prins Bernhard, toen de diplomaat edelmoedig aanbood zich alsnog terug te trekken: ,, Houd je van haar? Dan trouw je met haar."

Plicht vóór wensen
De verloving was dan nu wel officieel bekendgemaakt, toestemming van de regering had Beatrix nog niet. Al was van die zijde wel onofficieel gemeld dat een wetsvoorstel om het huwelijk goed te keuren waarschijnlijk een meerderheid zou halen in de Kamer. „Als er een scheiding is tussen mijn plicht en mijn wensen", merkte de kroonprinses op haar verlovingsdag op, „dan gaat voor mij persoonlijk de plicht altijd voor." Dat hoefde gelukkig niet. Op 10 november, na een zeven uur durend debat, stemde de Tweede Kamer met 132 tegen negen stemmen in met het huwelijk. Dat Claus en zijn familie voor Hitler waren of sympathie koesterden voor de nazi's kon niet worden aangetoond. De stemming sloeg nu om, al bleven er verschillende dissonanten. Tot en met de trouwdag toe. Bijna 900 verslaggevers, zeven muziekkorpsen, zo'n 100.000 belangstellenden in Amsterdam en ontelbaar velen thuis voor de tv, zes opgepakte demonstranten, hier en daar wat onrust, een rookbom en verder een druilerige regen markeerden 10 maart'66. Onder zeer veel belangstelling uit binnen- en buitenland werd Beatrix Wilhelmina Armgard, de Nederlandse kroonprinses, in de echt verbonden met de Duitse Claus George Willem Otto Frederik Geert, jonkheer Von Amsberg, die door ondertekening van de burgeriijke huwelijksakte prins der Nederlanden werd. Zijn Duitse voornamen werden vernederlandst.

Vergeven
Aan het ontploffen van rookbommen werd, evenals bij de inhuldiging in 1980, door de media veel aandacht besteed. Overigens leek het op de beeldbuis ernstiger dan het in werkelijkheid was. In de Westerkerk drong het geluid van relschoppers gelukkig niet door; alle aandacht kon bepaald worden bij de preek van ds. Sillevis Smitt, gereformeerd oudhoofdvlootpredikant, naar aanleiding van de tekst:,, Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven". De predikant bij wie de prinses in 1956 belijdenis deed, ds. H.J. Kater, zegende het huwelijk in. Inmiddels is dat allemaal al een kwart eeuw geleden. Dat de negatieve gebeurtenissen niet vergeten zijn blijkt wel uit Claus' uitspraak aan het begin van dit artikel. Vergeven is het wel. Daar kreeg koningin Beatrix ruim twintig jaar na haar trouwdag persoonlijk de kans voor toen plotseling in Amsterdam iemand voor haar opdook die vertlede in ´66 een rookbom op de gouden koets met het bruidspaar te hebben geworpen en daar spijt van te hebben. Op koninklijke wijze lachte de vorstin en schudde de man de hand.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen