Het jeugdige gelaat van de SGP

„Geef ons geld, dan geven wij u jongeren." Deze uitspraak van George van Heukelom, voormalig voorzitter van het Landelijk Verband van Staatkundig Gereformeerde Studieverenigingen (LVSGS), is inmiddels legendarisch binnen dit orgaan. De guldens van de partij kwamen er en de jongeren ook. Zo'n 13.000 in een paar jaar tijd.

De vaak als oude-mannenpartij afgeschilderde SGP kreeg daarmee de omvangrijkste politieke jongerenorganisatie van Nederland. Riekelt Pasterkamp maakte de revolutionaire ontwikkeling van nabij mee. Hij werkte enige tijd op het Kerstenhuis in Den Haag als algemeen medewerker. In die functie hield hij zich onder meer bezig met werkzaamheden voor het LVSGS en de uitgave van het jongerenblad "Ons Contact".

Na de overstap naar het onderwijs en later het Reformatorisch Dagblad bleef hij in zijn vrije tijd bij het SGP-werk betrokken. Hij heeft zitting in het landelijk bestuur van de jongerenorganisatie en is hoofdredacteur van "Ons Contact".

Bokspaleis
De gedaanteverwisseling van de LVSGS kan volgens Pasterkamp grotendeels op rekening van Van Heukelom worden geschreven. „Voor zijn aantreden kwam het bestuur één keer per kwartaal in een huiskamer bijeen, overdacht daar de SGP-perikelen van de afgelopen maanden en ging weer uiteen.

Toen Van Heukelom in 1985 aan het roer kwam, was het gedaan met de rust. Hij vond dat we naar buiten moesten treden. De SGP had jeugd en mocht die laten zien." In '86 werd voor de eerste keer een landelijke jongerendag georganiseerd. Pasterkamp was een van de organisatoren.

„Als locatie hadden we een bokspaleis uitgekozen: gebouw Palace in hartje Rotterdam. Er hingen allerlei posters aan de wand die nou niet direct des SGP's waren. Voorzichtig hebben we de beheerder duidelijk gemaakt dat hij die beter weg kon halen. In de zaal konden zo'n achthonderd mensen. Omdat we er niet zeker van waren dat aantal te halen, besloten we alleen beneden te reserveren. We werkten met inschrijvingen. Die stroomden binnen.

Na een week waren achthonderd kaarten uitgegeven en hebben we hals over kop besloten een tweede dag te organiseren. Ook die kwam vol."

Secties
Voor het bestuur van de jongerenorganisatie was het overweldigende succes reden voor een ingrijpende reorganisatie. Om de verschillende segmenten van de achterban beter te kunnen bedienen, werden onder de paraplu van het LVSGS secties gevormd: Studieverenigingen, Info, Jongeren, "Klik", Publiciteit en "Ons Contact". De voorzitters ervan hebben zitting in het landelijk bestuur.

De zes secties zijn achtereenvolgens verantwoordelijk voor de begeleiding van de 44 studieverenigingen, de uitgave van studiekaternen ten behoeve van studieverenigingen en belangstellenden, de organisatie van landelijke en regionale jongerendagen en -middagen, de uitgave van het jeugdblad "Klik", de presentatie van het beleid van de SGP-jongeren en de uitgave van "Ons Contact".

Vijf jaar geleden telde dit blad slechts 1500 abonnees, nu 7500. De presentatie van "Klik" op de gezinsbeurs van 1989 leverde in één klap 3000 (gratis) abonnementen voor dit jeugdblad op.

Kloof
De studieverenigingen zijn niet erg gelukkig met deze ontwikkeling. Op "Wegwijs" mag het dan rond de SGP-stand krioelen van de jongeren, de verenigingen merken niets van een verhoogde belangstelling voor de beginselen van de SGP. Integendeel. De belangstelling van jongeren voor de studieverenigingen is duidelijk afgenomen.

„Er is een kloof ontstaan tussen de studieverenigingen en die grote schare die als lid van het LVSGS wordt gerekend", constateert Pasterkamp. „Het bestuur staat nu voor de taak om over die kloof een brug te leggen en die clubs bij elkaar te brengen. Het mooiste zou zijn als we die 13.000 jongeren op de studievereniging kregen. Maar dat is heel moeilijk.

Een deel van de studieverenigingen wil puur en alleen de SGP-beginselen bestuderen. Het gros van de jongeren heeft daar geen zin meer in. Daar komt bij dat de studieverenigingen, al dan niet terecht, een imago van zwaarwichtigheid hebben. Oude heren in driedelig zwart.

Onlangs sprak ik voor een jeugdvereniging in Houten. Bewust trek ik dan wat vlottere kleren aan, om te laten zien dat er ook zulke mensen bij de SGP zijn. In het begin schep je de scepsis van de gezichten af. Iemand van de SGP, wat moet dat worden? Maar dat zie je al snel veranderen."

Frivool
Het is het LVSGS nog niet gelukt om een zetel in het hoofdbestuur van de SGP te bemachtigen. Van Heukelom vroeg destijds de bestuursleden om een eenvoudig krukje naast hun fauteuils, maar dat is nog niet aangeschaft. Omgekeerd heeft een aantal bestuursleden van het LVSGS er moeite mee om een hoofdbestuurslid in zijn midden te accepteren.

Kortom, de relatie kan volgens Pasterkamp beter. „De jongerenorganisatie gaat steeds meer het gezicht van de SGP bepalen. Ik heb de indruk dat het hoofdbestuur dat niet echt leuk vindt. Terwijl wij absoluut niet bezig zijn om onze moederpartij beentje te lichten of meningen naar buiten te brengen die niet stroken met die van de SGP."

Duidelijk is wel dat er op z'n minst verschil bestaat in de presentatie van die SGP-opvattingen. Dat gebeurt in "Klik" op nogal frivole wijze. Ook de heer Stekker, auteur van de column "Stopcontact" in "Ons Contact", ventileert geregeld uitsmijters die fractievoorzitter Van der Vlies niet zo snel voor zijn rekening zou nemen. Toch vindt Pasterkamp het verwijt van populisme, waarmee het LVSGS nogal eens wordt geconfronteerd, niet terecht.

„Als politieke jongerenorganisatie mogen wij onze boodschap op een populaire manier verwoorden richting jongeren. Met het doel ze langzamerhand meer geïnteresseerd te maken voor de SGP als partij. Daarin moeten ze dan wel mee kunnen doen. Dat is voorwaarde." Het LVSGS-bestuurslid onderkent overigens het gevaar dat het jongerenblok een partij binnen de partij kan worden.

„Het is voor ons heel simpel om de komende "Wegwijs" opnieuw 3000 jongeren binnen te halen. Je laat ze een quiz invullen, ze krijgen daar een prijsje voor en onderaan het quizformulier staat in kleine lettertjes dat ze vanaf nu informatieontvanger van de SGP-jongerenorganisatie zijn, waardoor ze mee tellen voor de subsidie. Uit ervaring weten we dat dat werkt.

Jongeren kregen een nummer van "Klik", buttons, zonnekleppen. Van der Vlies stond ballons uit te delen, schitterend. Maar haal je daarmee SGP'ers binnen? Dat kun je je afvragen. Vandaar dat we ons op de komende Wegwijs-beurs wat anders zullen presenteren. De komende tijd willen we meer aandacht besteden aan verdieping."

Voorzitter
Het invulling geven aan die verdieping gebeurt onder verantwoordelijkheid van Hans Tanis. Mei vorig jaar volgde hij Van Heukelom op als voorzitter van het LVSGS. Hij combineert deze politieke functie met het voorzitterschap van de plaatselijke SGP-kiesvereniging in Sliedrecht. De leefwereld van jongeren kent hij van binnenuit door zijn deelname aan kerkelijk jeugdwerk in de Christelijke Gereformeerde kerk.

De bestuurlijke reorganisatie van het LVSGS waardeert Tanis in principe positief. „Nu de activiteiten over verschillende secties zijn verspreid, kunnen de leden gerichter met bepaalde werkzaamheden bezig zijn. Maandelijks hebben we een bestuursvergadering waarin we de zaken van de secties bespreken en wat algemene lijnen uitzetten. Mijn functie binnen het bestuur is vooral coördinerend en stimulerend. Naar buiten toe is het belangrijk om samenbindend bezig te zijn."

Een bezwaar van de nieuwe opzet is dat de verschillende segmenten van het LVSGS een eigen spoor kunnen gaan volgen. „In het verleden zijn de activiteiten misschien wat te weinig op elkaar afgestemd", formuleert de voorzitter behoedzaam. „Daarin hebben we het afgelopen jaar bewust een kleine correctie aangebracht. We gaan de jongerendagen nu bijvoorbeeld organiseren in overleg met de studieverenigingen in het district."

Onderkoelde relatie
De belangrijkste doelstelling van de jongerenorganisatie is voor Tanis het toerusten van reformatorische jongeren voor het staan in de hedendaagse maatschappij. „Indirect hoop je daarmee natuurlijk de aanhang van de SGP te vergroten. Dat spreekt voor zich. Maar dat is niet het uitgangspunt."

Hoewel hij zijn voorganger niet wil bekritiseren, is duidelijk dat de nieuwe voorzitter van het LVSGS z'n vragen heeft bij de wijze waarop de achterliggende jaren nieuwe leden werden geronseld. „Het gevaar bestaat dat je een groot aantal jongeren krijgt die formeel bij de SGP-jongerenorganisatie horen, maar nauwelijks zicht hebben op de uitgangspunten van de SGP.

Jongeren moeten zich betrokken weten bij de partij. Betrokkenheid leidt tot interesse en studie, tot deelname aan de studieverenigingen. Het ontbreken hiervan heeft wrevel gewekt bij de studieverenigingen." De huidige jeugdwerkadviseur Huub Franssen werd bij zijn aantreden in september '91 direct geconfronteerd met de sterk onderkoelde relatie tussen de studieverenigingen en het LVSGS.

Hij zag het als zijn eerste taak om de gekwetste verhouding te herstellen. Dat resulteerde in de door hem geschreven nota "In vertrouwen samenwerken", die inmiddels door het LVSGS-bestuur is goedgekeurd en in mei zal worden gepresenteerd.

Verantwoord
Franssen wijt de gegroeide spanningen vooral aan de explosieve groei van het LVSGS. Daardoor bleef voor het gevoel van de bestuurders van studieverenigingen weinig aandacht voor hun verenigingen over. Daar komt bij dat de inhoudelijke diversiteit binnen het geheel van de SGP ook terug te vinden is in het LVSGS. Met name de inhoud van "Klik" roept nogal wat zorg en wrevel op bij het behoudende deel van de achterban.

De vergrote aandacht voor de jongere jeugd binnen de partij waardeert de jeugdwerkadviseur op zichzelf positief. „Te lang is voorbij geleefd aan het feit dat jongeren best betrokkenheid bij de SGP kunnen hebben. Die moet je activeren. Wel moet dat op een principieel verantwoorde wijze gebeuren.

De werving van jongeren op de gezinsbeurs had als doel hen bij de organisatie te betrekken. De politieke bewustmaking moet dan nog op gang komen. Dat is de taak van "Klik", die jongeren in de leeftijd van twaalf tot vijftien jaar wil confronteren met maatschappelijke en politieke zaken, op een manier die hen aanspreekt. Hoe doe je dat? Daar ligt duidelijk een spanningsveld.

Inmiddels is wel gebleken dat het gros van de lezers van "Klik", dat gratis wordt verstrekt, aansluitend een betaald abonnement op "Ons Contact" neemt. Dat is een positieve ontwikkeling. De volgende stap zou moeten zijn dat men lid wordt van een studievereniging, maar die wordt door de meesten niet genomen."

Vertaalslag
Franssen verklaart dat voor een deel uit het hoge niveau van de inleidingen en discussies op nogal wat studieverenigingen. „Men moet goed in de gaten houden dat de leden niet allemaal dezelfde intellectuele capaciteiten hebben. Als je uitsluitend bezig wilt zijn met de bestudering van de SGP-beginselen, om mensen voor te bereiden op een functie binnen de partij, dan is het gevolg dat je een grote groep buiten sluit."

De politieke interesse van jongeren is volgens de jeugdwerkadviseur groter dan vaak wordt gesuggereerd. „Ze worden geconfronteerd met tal van maatschappelijke ontwikkelingen, waarover ze zeker willen praten. De moeilijkheid is dat ze meestal niet de politieke vertaalslag maken en inzien dat maatschappelijke ontwikkelingen grotendeels bepaald worden door politieke keuzen.

Het is onze taak om dat duidelijk te maken en aan te geven hoe de SGP binnen het parlement functioneert, welke beslissingen men neemt en waarom. Zo krijg je een lijn van het maatschappelijke naar het politieke, uitlopend naar de SGP en haar handelen, dat is gefundeerd op de Bijbel."

Jongerendagen
Daarnaast moeten studieverenigingen volgens Franssen actief nieuwe leden werven. De vergrijzing van het ledenbestand schrikt jongeren af. „Ik vind het prima als op een verenigingsavond twintig ouderen komen. Maar is de zaal verder gevuld met zeventig jongeren of met zeven? Dat verschil bepaalt in belangrijke mate de aantrekkelijkheid van een studievereniging voor jongeren.

We moeten eerlijk zeggen dat het LVSGS is opgericht voor de toerusting van jonge mensen. Dat verklaart voor mij ook de belangstelling voor die jongerendagen. Die zijn echt toegespitst op de jeugd. Daar komt nog bij dat ze op zaterdag worden gehouden, terwijl de studieverenigingen doordeweeks vergaderen. Dan zitten veel jongeren met huiswerk, catechisatie, jeugdvereniging en ga zo maar door."

Dat ook het sociale element voor veel jongeren een motief is om de jongerendagen te bezoeken, vindt de jeugdwerkadviseur niet bezwaarlijk. „Zeker voor mensen die in hun studie of dagelijks werk niet met gelijkdenkenden in contact komen, kan zo'n dag een verademing zijn. Ik zie in dat opzicht geen verschil met de landelijke partijdag.

Waarom komt de achterban van de SGP daar zo massaal naartoe? Voor velen is het gewoon een uitje. Als men moeite heeft met onze jongerendagen moet men mij de elementen aanwijzen die principieel niet te verantwoorden zijn."

Samenwerking
Nu ook binnen het kerkelijk jeugdwerk geregeld jongerendagen rond maatschappelijke thema's worden georganiseerd, zou samenwerking van de SGP-jongerenorganisatie en kerkelijke jeugdwerkers het aanbod van min of meer gelijke evenementen kunnen voorkomen. „Er is duidelijk een stuk overlapping", constateert Hans Tanis.

„Het praktische probleem is dat de SGP een interkerkelijke partij is. Gaan we samen met de jeugdbond van de Gereformeerde Gemeenten een dag organiseren, dan word je direct geïdentificeerd met dat kerkverband. Daar moeten we als SGP erg voorzichtig mee omgaan. Maar op zichzelf heb ik geen moeite met een stuk samenwerking."

Riekelt Pasterkamp ziet in de kerkelijke en interkerkelijke jongerendagen zeker geen concurrentie voor de door de SGP georganiseerde evenementen. „Ik heb de indruk dat het vaak dezelfde jongeren zijn die èn kerkelijk actief zijn, èn politiek en die ook nog naar die zaterdagavondclubs gaan. Op zich is dat natuurlijk positief

Wel heb ik soms de indruk dat een deel puur voor de sfeer komt. Lekker onderuit zitten, sprekers beluisteren, wat eten, puike dag jongens. Is het niet meer dan dat, dan zijn we met onze hele jongerencultuur op het verkeerde pad. Op de laatste jongerendag gaf ik zelf leiding aan het forum. Dan valt me op dat er toch weinig uit zo'n zaal komt."

Zuil
Hoewel hij de gereformeerde gezindte niet direct dezelfde kant op ziet gaan als de Gereformeerde Kerken, erkent Huub Franssen dat het gevaar van overorganisatie en activisme niet denkbeeldig is. „We moeten ervoor oppassen dat we doordeweeks niet zó druk zijn met van alles en nog wat, dat we op zondag de prediking van het Woord van God niet meer kunnen opnemen."

Hans Tanis deelt die mening. „Als je probeert om maatschappelijk een beetje mee te leven binnen de gereformeerde gezindte, word je overladen met avonden en allerlei activiteiten van verenigingen en stichtingen. Dan denk je wel 's: moet dat nu zo?

Maar je ontkomt er bijna niet aan. Het is een direct gevolg van de hele zuil die we hebben opgebouwd en het feit dat we in de huidige samenleving steeds meer op onszelf worden teruggeworpen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen