Pap, we krijgen een baby!

Seksuele voorlichting is iets waar menig ouderpaar voor terugschrikt. Wat is het moeilijlc om op het juiste moment de goede woorden te kunnen vinden! En toch zijn ouders er vaalc wel van overtuigd dat hun kinderen op een goede manier voorgelicht moeten worden. Maar hoe? Er zijn mensen die zeggen: „Wij wachten tot onze kinderen zélf met hun vragen komen. Die vragen nemen we serieus en we geven er dan antwoord op. Maar als ze daarna niets meer vragen, vertellen we ook niets meer. De kinderen zijn er dan kennelijk nog niet rijp voor om meer te weten. Er komt dan later nog wel een gelegenheid om er dieper op in te gaan." Anderen kunnen ondanks de vragen van hun kinderen er maar moeilijk over praten en laten het maar liever over aan de school. Maar op de basisschool komt meestal niet veel hierover ter sprake. In het voortgezet onderwijs leren kinderen tijdens de biologieles wel over het menselijk lichaam. Ook de voortplanting komt via planten- en dierenwereld aan de orde. Op vrij zakelijke manier zal de stof "behandeld" worden. Twee vragen dringen zich aan ons op. Zijn we dan niet veel te laat met onze voorlichting? Ik weet zeker van wel. De "straat" is ons dan allang op een zeer negatieve manier vóór geweest.

Door de ouders
En de tweede vraag: waar blijft het wonder van de liefde? Hoe wordt de emotionele kant van de seksualiteit verteld? Waar blijft het bijbelse gegeven? Seksuele opvoeding is meer dan een zakelijk en technisch verhaal. Seksuele voorlichting hoort gegeven te worden door de ouders. En dat moet al beginnen in de prille jeugd. Op ongedwongen wijze kunnen peuters en kleuters al begrijpen wat het verschil is tussen jongens en meisjes. Als de kinderen ouder worden kan er naar aanleiding van bepaalde gebeurtenissen meer verteld worden. Er is in hun omgeving bij voorbeeld een moeder in verwachting; er wordt een kindje geboren. Ze mogen mee op kraamvisite... Komen de kinderen nu met vragen naar u toe? Grijp die gelegenheid dan aan. Geef toch geen ontwijkende antwoorden! Doe niet geschokt en wijs het kind niet af want zo blijft het seksuele leven in de sfeer van de geheimzinnigheid. Het is iets wat niet mag. Het is geheimzinnig. Dat wekt zéker ongezonde nieuwsgierigheid op. Ik weet wel dat kinderen op de meest ongelegen ogenblikken "moeilijke" vragen kunnen stellen. Op dat moment is er geen rust, geen tijd of het is niet de juiste omgeving om met de kinderen te praten. Maar... we kunnen wel beloven om straks thuis, vanavond, of als de visite weg is verder over de vraag te praten. En dan moeten we er ook zélf op terugkomen, als de kinderen dat niet doen. In het boekje "Pap, we krijgen een baby!", het tweede deel van de serie "Het wonder van geboorte en groei" zien we ook zo'n situatie.

Zondeval
Koen zit bij vader in de auto en ziet vieze woorden op een muur staan. Ze praten er samen over en vader zegt dan: „Weet je wat. Koen, we praten vanavond verder. We zijn nu bijna thuis." En inderdaad gebeurt dat. Vader zoekt na het eten in de Bijbel Genesis 3 op en leest over de zondeval. Daarna zegt hij o.a.: „De zonde is in hun hart gekomen. En de zonde is in de wereld gekomen. Daarom mochten de mensen van God niet meer naakt lopen. Ze kregen rokken van dierevellen om o aan te trekken. Door de zonde wordt er lelijk gedaan over het verschil tussen een man en een vrouw. Er zijn kinderen die rare spelletjes doen..." Het boekje is in de eerste plaats bedoeld voor de kinderen (van 7 tot 10 jaar) zelf „Koen en Mieke willen graag weten hoe de baby in de moeder komt en hoe de baby geboren wordt. Misschien heb jij ook wel zulke vragen. In dit boekje kun je een verhaal lezen waarin op al die vragen een antwoord gegeven wordt." Dat staat op de achterkant te lezen. Maar daarnaast vormt het boekje een hulpmiddel voor ouders bij het geven van voorlichting. Ik heb het boekje voorgelezen en dat beviel mij heel goed. Het is geen boekje om even gauw uit te lezen. Na een stukje voorlezen volgde meestal een gesprekje over het gehoorde. „Daar leer je veel van!", verzuchtte Annemarie (8 jaar), en ze was zo enthousiast over het boekje, dat ze vond dat juf het maar moest voorlezen in de klas. Daar had ze ook een argument voor. „Bij ons zeggen ze ook wel eens rare woorden..." Dat de onderwerpen in dit boekje daar niet geschikt voor zijn, kon ze eigenlijk niet geloven! Ook als een kind dit boekje zelf leest, moet je er als vader of moeder op ingaan, 't Kan best zijn, dat zoon of dochter er eigenlijk niet over wil praten. Het is een onderwerp waar hij of zij zich voor schaamt. Is het kind al zo negatief beïnvloed? Ook dan, als het kind zich terugtrekt en weinig zegt, doet vader of moeder er goed aan om door te praten. Dit boekje is daar een mooi hulpmiddel voor. Het is zeker géén vervanging van het gesprek. Juist omdat de intieme onderwerpen zo teer, weloverwogen, evenwichtig aan bod komen, is het voor de ouders gemakkelijker om er -met een zekere kiesheid en schroom- over te praten. En al geeft het kind geen weerwoord, al vraagt het nergens naar, dan heeft het toch gelezen dat de Heere ons zo geschapen heeft. God staat hier niet buiten. We lezen in Genesis 2 -en dat kunnen we ook samen met de kinderen doen- dat de Heere man en vrouw schiep en zei: „Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt, en vervult de aarde." De stiekeme, geniepige en schaamtevolle sfeer waarin kinderen meestal over seksualiteit en alles wat daarmee samenhangt horen spreken, zal wellicht kunnen veranderen in bewondering en verwondering. Een eerlijke, open opvoeding is broodnodig, zeker op dit terrein!

Vroeger
Kwamen het verschil tussen man en vrouw, de geslachtsgemeenschap, de zwangerschap en de geboorte vroeger in het gezin ter sprake? Ik denk dat dat heel zeldzaam is geweest. De kennis werd van de straat opgepikt. Heel negatief heel stiekem werd gesproken over seksuahteit. Moppen werden erover verteld en als je bij zo'n clubje stond op het schoolplein, dan lachte je maar hard mee, al begreep je er ook niets van... Thuis vragen stellen deed je niet. Niemand praatte over zulke dingen. Je was bang om uitgelachen te worden. Of dat vader en moeder boos zouden worden. Je durfde over zulke dingen niet te praten. Pas jaren later begreep je dan waar het over ging. Maar ondertussen was seksualiteit iets smerigs; je moest je ervoor schamen; het mocht eigenlijk niet. Wie vertelde over liefde? Over het wonder van geboorte en groei? Als je ouder werd, ging je op zoek. Je zocht eens een boekje en ja, daar was dan wel wat in te vinden. Maar... de Bijbel had er niets mee te maken. Wie dit herkent, zal zichzelf -denk ik- voorgenomen hebben om het bij z'n eigen kinderen anders te doen.

Gaat het nu anders?
Onze jonge kinderen moeten weten hoe goed en mooi de Heere ons geschapen heeft. De ontwikkeling van een mensenkind is een wonder. Dat lezen we ook in de Bijbel in bij voorbeeld Psalm 139 vers 14, 15 en 16: „Ik loof U, omdat ik op een heel vreselijke wijze wonderbaarlijk gemaakt ben; wonderlijk zijn Uw werken! Ook weet het mijn ziel zeer wel... Uw ogen hebben mijn ongevormde klomp gezien; en al deze dingen waren in Uw boek geschreven." Helaas is door de zondeval het beste bedorven en tot het slechtste geworden, zoals wel eens wordt gezegd. Ik hoef niet uit te weiden over wat zich in deze tijd aan wantoestanden op seksueel gebied voordoen. Het dringt zich aan ons op als we op straat lopen, als we in de supermarkt rondkijken en allerlei tijdschriften zien liggen. We leven in een naaktcultuur. Alles kan, alles mag... Maar ook onze kinderen hebben ogen en oren. Ook zij merken het bederf op. De geest van de wereld waarin wij leven dringt door in ons en onze kinderen. De normen en waarden vervagen, ook onder onze opgroeiende jeugd. Bepaalde enquêtes hebben dat helaas aangetoond. Daarom kan het ook niet anders of wij moeten vroeg beginnen met onze seksuele opvoeding. Op een eerbiedige wijze moet het kind geconfronteerd worden met zijn lichaam, met dat van de ander, met groei en geboorte en met alles wat daarmee samenhangt. Het hangt af van de leeftijd, wat ouders hun kinderen zullen vertellen of wat ze zelf laten lezen. Bovendien moeten ouders proberen door te geven, wat de Heere vraagt. Hoe wil Hij dat je als jongen, als meisje, als verloofd stel, als echtpaar leeft? De goede scheppingsgaven, die de Heere ons in Zijn algemene goedheid laat, hebben onder ons zondige mensen de bescherming van het gebod nodig.

Een broertje
Het eerste deeltje (voor 4-7jarigen) in de serie "Het wonder van geboorte en groei" ging op eenvoudige wijze o.a. in op het verschil tussen jongens en meisjes. Koen en Mieke zijn inmiddels wat ouder geworden, hebben een zusje Anne gekregen, maken nu mee dat moeder in verwachting is en dat de baby geboren wordt. Deze omstandigheden maken het mogelijk om Koen en Mieke op eerlijke en natuurlijke wijze voor te lichten. De Bijbel staat daarbij steeds in het middelpunt, zoals dat in de totale christelijke opvoeding behoort te zijn. Wij mogen zeker vragen of de Heere ons ook in dit deel van de opvoeding helpen wil, Zijn zegen wil geven en de kinderen die Hij ons gegeven heeft, bewaren wil voor al het kwade. Graag wil ik nog wat voorbeelden geven van de voorlichting, zoals die in het tweede deeltje naar voren komt. In de loop van het verhaal komen we Mieke met moeder op zolder tegen. De tekening laat zien hoe ze babykleertjes bekijken. „Fijn dat u alles bewaard hebt. Wist u toen al dat u nog een kindje zou krijgen?" „Nee, Mieke, je kunt niet weten hoeveel kinderen je van de Heere krijgt. Papa en mama hoopten wel dat er nog een kindje zou komen." (...) „Hoe kun je dan weten dat er een baby in je buik zit?" ,Je merkt het aan je lichaam dat er iets verandert." „Wat merk je dan?" „ledere maand komt er een beetje bloed uit het lichaam van een vrouw. Dat bloed komt uit de vagina. Het betekent dat er geen kindje groeit. Maar als je getrouwd bent en er is in een maand geen bloed, dan weet je dat er een baby komt." „Doet dat zeer, mama?" „Nee, daar voel je niet veel van. Soms heb je een beetje buikpijn." „Krijg ik dat bloed ook?" „Ja, dat krijgen alle meisjes als ze wat groter worden. Dat krijg je voor het eerst als je twaalf jaar bent of iets ouder." Zo wordt op jonge leeftijd de menstruatie ter sprake gebracht. En ook dat is nodig. Meisjes kunnen immers ook al op 10-jarige leeftijd ongesteld worden en om niet in paniek te raken moeten ze daar tijdig op voorbereid worden!

Met pijn
Later vraagt Mieke of het pijn doet als de baby geboren wordt. Een logische vraag! Moeder geeft als antwoord: „Ja, dat doet zeker pijn. Daar kun je in de Bijbel over lezen. De Heere heeft tegen Eva gezegd dat ze met pijn en verdriet kinderen zal krijgen. Dat komt door de zonde. Maar als het kindje geboren is, ben je heel blij. Dan vergeet je de pijn weer." En dan wordt Bart geboren. Ik zou nog veel meer willen laten lezen en ook de mooie tekeningen willen laten zien. Dat kan helaas niet. Het boekje is door kinderen van 7 tot 10 jaar zelfstandig te lezen; het kan -daar geef ik de voorkeur aan- ook voorgelezen worden èn het kan de ouders behulpzaam zijn in het gesprek met hun kinderen over seksuele onderwerpen. De tekeningen ondersteunen de tekst en geven er ook een gezellige, huiselijke sfeer aan. ifc keek met enige jaloersheid naar het ideale gezin, de heve, keurig geklede kinderen en het opgeruimde huis...

N.a.v. "Pap, we krijgen een baby!", deel 2 in de serie: Het wonder van geboorte en groei; door Ineke van Herk-van Rijssel, tekeningen van Marianne Witvliet; uitg. Groen, Leiden, 1993; 45 blz., ƒ 19,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen