Een vakantiecursus muziekonderwijs

Een leraar (onderwijzers bestaan niet meer, iedereen die voor de klas staat heet tegenwoordig leraar) heeft in de zomer de gelegenheid een week of zes in ledigheid door te brengen. Of alle onderwijsgevenden dat ook doen, is vraag twee. Het vak vraagt qua tijd en energie tegenwoordig aanmerkelijk meer van de mensen dan dertig jaar geleden. Jawel, je kunt proberen om je er met een Jantje van Leiden af te maken, maar binnen de huidige team-structuur valt dat eerder op en de lijntrekker belast zijn collega's extra. Daarom gebruiken veel leraren een deel van hun vakantie om achterstallig werk te doen of voorbereidend bezig te zijn voor de nieuwe cursus. Sommigen volgen zelfs een bijscholingscursus en daar wilde ik hier wat over vertellen.

Gehrels
Een aantal jaren geleden placht ik gedurende mijn vakantie twee weken les te geven op de zogenaamde Zomercursus van het Dr. Gehrelsinstituut in Driebergen. Deze cursus vindt nog steeds ieder jaar plaats op de buitenplaats Hydepark, in en rond het gebouw waar de Hervormde synode vergadert en waar ook het seminarie van de Ned. Herv. Kerk is gevestigd. Het is een heerlijk oord, gelegen in een zogenaamd Engels landschapspark, op voldoende afstand van de grote weg om je ver van de bewoonde wereld te wanen. Willem Gehrels (1887-1971) ontwikkelde in de jaren voor de oorlog een methode om kinderen al doende muzikale basiskennis bij te brengen. Gehrels was zelf onderwijzer en beroepsmusicus. Hij was een man met originele ideeën en organisatietalent. Een geboren pedagoog. Maar ook een man met omlijnde denkbeelden. "Eerst doen, dan praten" was een van zijn leuzen. Muziek is te abstract voor kinderen om zich er iets bij voor te stellen. Je kon dus alleen ergens met ze over praten wanneer ze eerst met dat onderwerp praktisch bezig waren geweest. Zijn ideeën propageerde hij op kadercursussen en tijdens de oorlogsjaren voerde hij de zomercursus in, waar men een getuigschrift muziekonderwijs kon behalen. Hoewel de zomercursus aanvankelijk bedoeld was voor musici en conservatoriumstudenten, kwamen er al gauw mensen uit het onderwijs naar Driebergen om zich in de meest intensieve stampcursus te storten die ik ooit heb meegemaakt.

Maalstroom
Als cursusdocent ervaar je dat niet zo, maar ik herinner mij nog als de dag van gisteren dat ik die cursus op Hydepark zelf volgde. We kwamen op maandagmorgen aan en in de hal stond de toen reeds bejaarde Gehrels met zijn armen over elkaar, lurkend aan een pijp, ons op te wachten. Terwijl je hem een hand gaf en je naam prevelde, keek hij je met halfdichte ogen aan en dan wist je dat je getaxeerd werd. Vervolgens kwamen we in een maalstroom van allerlei lessen terecht, waarbij je in het begin snel het overzicht kwijt raakte. Ook 's avonds ging het programma gewoon door, en dat gedurende twee weken, 's Zaterdags mochten we om vier uur de poort uit, maar de maandag daarop dienden we om 10 uur weer binnen te zijn, want dan begonnen de lessen. Zwaar en vermoeiend, maar toch ook wel erg leuk. De sfeer was altijd goed en de afwisseling zorgde ervoor dat bijna niemand voortijdig afhaakte. Gehrels mocht toen al in zijn nadagen zijn, hij was nog altijd in staat zijn gedachten over muziekonderwijs op overtuigende wijze te verwoorden.

Romantiek
Ook hield hij van romantiek. Hij was een man die de vooroorlogse jeugdbeweging goed gekend had en daarom sloot hij de cursus steevast af met een groots kampvuur, waar natuurlijk veel gezongen werd. Want dat was de kern van de cursus: zingen, en wel op niveau. Nergens heb ik het zingen van canons en volksliederen meer ervaren als een kunst dan hier. Het vak koorzang werd elke dag een uur lang beoefend en de ingestudeerde werken -en dat waren er heel wat- werden op de slotavond uitgevoerd voor een pubhek dat alleen gevormd werd door de huishoudelijke staf van Hydepark en de oude Gehrels. Van zijn gezicht liet hij duidelijk aflezen hoe hij over de resultaten dacht. Als het eind kwam, zag men eigenlijk nauwelijks blijde gezichten. Men vond het jammer weer terug te moeten naar het "gewone" leven. Na de afsluiting zag je nog lang cursisten wat doelloos door de hal dwalen, waar inmiddels de rust die zo kenmerkend is voor het kerkelijk bedrijf was weergekeerd. De cursist ging weer naar huis, zeulend onder een last van kennis en ervaring. Maar zich tevens bewust dat hij in staat was het moeilijkste basisschoolvak onder de knie te hebben: muziek maken met kinderen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen