75 jaar KLM in stickers en labels

Officieel ging de onderneming van start als Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën. Na enkele decennia werd "voor Nederland en Koloniën" uit de naam geschrapt. Tot circa 1924 noemde de maatschappij zich zowel KLM Air Lines als Royal Dutch Air Service Company. Beide benamingen werden vervangen door Royal Dutch Air Lines, waarin Air Lines pas later aan elkaar werd geschreven.

Om de naamsbekendheid te vergroten, maakte de KLM al vroeg gebruik van veelkleurig reclamemateriaal. Veel van de reclame-uitingen, zoals affiches, stickers en ansichtkaarten, zijn nu gewilde verzamelobjecten. Ruilbeurzen op luchtvaartgebied in Europa en de Verenigde Staten floreren enorm. Verzamelaarsclubs richten zich zowel op één onderdeel als op het totale spectrum van luchtvaartattributen.

Zes cm dik
Een van de gespecialiseerde clubs is de in Amerika gevestigde Aeronautica & Air Label Collectors Club (AALCC). De AALCC heeft zich gespecialiseerd in het rubriceren van stickers van alleen luchtvaartmaatschappijen en telt leden over de gehele wereld. Een zes centimeter dikke catalogus op A4-formaat is de trots van de club.

Per werelddeel zijn hierin per maatschappij in totaal enkele tienduizenden stickers gerubriceerd. En het totaal aantal stickers stijgt gestaag. Elke week worden er naar schatting honderd nieuwe uitgebracht. Want deze stukjes papier kosten relatief weinig en doen het qua attentiewaarde bij het publiek erg goed. Uiteraard zijn de oude stickers, in het Engels "labels" genoemd, bij de verzamelaars het meest gewild.

Exemplaren vanaf 1920 tot omstreeks 1960 hebben geen los te trekken achterkant, maar een gomlaag zoals van een postzegel. Stickers uit de pioniersfasen van de luchtvaart brengen tot 200 gulden per stuk op, of wat de "gek er (meer) voor geeft". Labels uit de periode 1945-1970 doen 5 tot 25 gulden en daarna zakt de prijs via enkele guldens tot een kwartje per stuk.

KLM favoriet
Onder stickerverzamelaars is de KLM een van de favorieten. Dat vindt zijn oorsprong enerzijds in de fraaie, artistieke ontwerpen en anderzijds in het relatief forse aantal labels dat de maatschappij in haar 75-jarig bestaan heeft uitgegeven.

In de AALCC-catalogus zijn nu zo'n 840 KLM-labels gerangschikt (inclusief de varianten), waarmee een toppositie wordt ingenomen. Van veel maatschappijen, waaronder ook de KLM, is niet exact bekend hoeveel stickers er in de loop der jaren zijn uitgegeven. Veel buitenlandse vestigingen zijn autonoom (geweest) in hun stickeruitgiften en niemand heeft dat ooit bijgehouden. Want wie had daar nu belangstelling voor...

Kenmerk van de KLM-stickers uit de eerste decennia is de veeltaligheid. En dan in die zin dat een bepaald (tekst)ontwerp apart in zes talen werd gedrukt. Tweetalige stickers werden in mindere mate gemaakt, terwijl labels in het Engels 75 jaar de boventoon voeren.

Attractiewaarde
Herkenbare en niet-herkenbare afbeeldingen van vliegtuigen zijn een ander kenmerk van de KLM-labels. Fokker-, Douglas- en Lockheed-typen hebben de stickers een hoge attractiewaarde gegeven. Vooral de Lockheed Constellation is verschillende keren fraai afgebeeld.

Niet zo verwonderlijk, want de (Super) Constellation was een toestel met een ranke stroomlijn die extra geaccentueerd werd door de driedubbele staartboom. Bestemmings- en vrachtlabels, die op kisten en dozen werden geplakt, heeft de KLM bij honderden uitgegeven.

Gedurende tientallen jaren had vrijwel elke KLM-bestemming een eigen sticker. Van inmiddels vergeten plaatsen als Alor-Star, Buschire en Jask, tot Texel en Vlissingen uit het toenmalige binnenlandse luchtnet.

Datering moeilijk
Van veel stickers is moeilijk het exacte jaar van uitgifte te bepalen. De catalogus van de AALCC geeft dan ook nauwelijks jaartallen aan. Uit de ontwerpstijlen en de verschillende KLM-logo's kan wel een ruw chronologisch overzicht worden verkregen. Bij de rangschikking op deze pagina's is de volgorde zoveel mogelijk door de chronologie bepaald.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen