Confessionele misser

Onlangs kreeg ik een setje nummers in handen van een onder confessionele vaderlanders gangbaar periodiek. Daar was ik best blij mee. Want de dusgenaamde confessionelen zijn mijn vrienden. Sterker: ik ben zelf confessioneel. Het gebeurt wel dat ik op dinsdagavond tegen mijn catechisanten zeg: „Jongens, laat Hellenbroek dit keer nog een kwartiertje dicht; we lezen eerst iets uit de confessie. Dat zou Hellenbroek, leefde hij nog, best goed vinden, want hij was zelf ook confessioneel." En dan mogen ze om de beurt een stukje lezen, uit artikel 14 van de Confessio Belgica bij voorbeeld, over de schepping en de val des mensen en zijn onvermogen tot het ware goed. Mooi is dat, van die jonge stemmen die die oude belijdenis lezen.
Of ik lees met ze hoofdstuk 2 van de Dordtse Leerregels en ik probeer voorzichtig iets te zeggen over de belofte des Evangelies, die zonder onderscheid moet verkondigd en voorgesteld worden aan alle mensen en volken, met bevel van bekering en geloof 't Gebeurt wel dat we nog wat langer dan een kwartiertje doen over de vraag wat nou eigenlijk geloof is en wat bekering. En dan moet ik me haasten om de uit Hellenbroek geleerde vragen te overhoren en nieuwe op te geven, want een uur is gauw om. En dan gaan ze weer, de oud gereformeerde jongelingen en jongedochters. En het zijn vooral de knalpijpen van der jongelingen brommers die dan nog even met fel geraas opbarsten tegen de oude gevels van de smalle straat waar ons achterafse kerkje staat.

Concordie
Overigens is dit natuurlijk geen unieke ervaring. Ik mag aannemen dat het bij mijn confessionele vrienden ongeveer net zo gaat. Ik ben toch niet confessioneler dan zij? Toch bekruipt mij een kriebel als ik in een instemmende, persschouwende rubriek in een bepaald nummer van het confessionele periodiek lees over de „reformatorische zuil, uniek voor ons land en nog maar enkele tientallen jaren oud".
Uniek voor ons land? Hebben de Schotten niet hun Westminsterse Confessie, die, zoals Alexander Comrie zegt, voor geen belijdenisgeschrift ter wereld onderdoet? En hebben de lutheranen in Duitsland en Denemarken behalve die moeilijke Concordie ook niet de Augsburgse Belijdenis, en de Anglicanen in Engeland hun negenendertig artikelen, goed calvinistisch? Of bedoelen de woorden "uniek voor ons land" binnen onze landsgrenzen te blijven en wil ermee gezegd zijn dat er sedert enkele decennia nog één zuil in ons goede vaderland te vinden is die aanspraak mag maken op het predikaat reformatorisch? Dat alles en iedereen buiten die zuil afscheid heeft genomen van de Drie Formulieren van Enigheid? Ik kan het me bijna niet voorstellen. Te veel waardering, te veel eer voor wat per saldo alleen genade is.

Sausje
Maar laten we verder lezen. Er schuilt toch geen addertje onder het gras? Dat blijkt inderdaad het geval te zijn. Leest u maar met me mee. „...de reformatorische zuil, uniek voor ons land en nog maar enkele tientallen jaren oud. Nederlandse zuilen zijn oorspronkelijk bedoeld als bolwerken van de eigen groep. O-S-M (ons Soort Mensen) klonteren erin samen rond hun gevonden onveranderlijke waarheid. Daarbij blijft het niet. Een stelsel van nauwgezette voorschriften moet hen ook bij elkaar houden! De reformatorische zuil eigent zich immers alle kenmerken van het ware geloof toe. Tegelijk belijdt men er met de mond dat er maar weinigen van die ware gelovigen in haar midden zijn. Dat heeft weer alles te maken met opvattingen binnen dit reformatorisch bolwerk over de uitverkiezing. Mede daardoor barst het binnen die kring van verwereldlijking, overgoten met een godsdienstig sausje. De barsten in het bolwerk worden nu ook van buiten zichtbaar."

Sub-zuil
Zo, zo. Dus toch niet zo erg waarderend. Nee, het sarcasme druipt eraf Ons soort mensen, laat ik de aanduiding overnemen, zal zich hierin absoluut niet herkennen. En wat is er voor vreselijks aan als wij op onze catechisaties onze jongelui vertellen van Bogerman, die te Dordrecht sprak: „Deze belijdenis zal staan tot Christus op de wolken komt?" Waarom zo denigrerend gedaan over de zekerheid der dingen waarin wij onderwezen zijn? Zijn onze catechisaties de werkvloer van de Heilige Geest of de akker waarop wij het zaad van de twijfel kwistig moeten strooien? Natuurlijk, een aandachtig beschouwer mag vinden dat het binnen de refo-kring barst van de verwereldlijking, overgoten met een godsdienstig sausje. Daar zal veel van kloppen, helaas. Maar onderscheidt de refo-sub-zuil zich daarin van de andere christelijke zuilen in ons land? Maar dat mag toch niet als je de pretentie hebt de zuivere waarheid te willen handhaven? Nee, vanzelf niet, maar dat is het nu net... De discussie behoort op een ander niveau gevoerd te worden. Bij voorbeeld op dat van Gertjan van Dijk in zijn boek "Het geloof der vaderen." Maar kom. Wie in woorden niet struikelt is een volmaakt man. Wat de kern van het citaat betreft zullen alle confessionelen, inclusief de schrijver zelf, bij nader inzien ongetwijfeld zeggen: nou nee, eventjes anders was beter geweest.

Breitner
Daarom geen rancune. Tot slot nog alleen dit. Met OS-M is niets mis. Ons soort mensen is een gemoedelijk volkje. Ze nemen graag zichzelf een beetje op de hak. Wij zijn maar een rekverband, zeggen ze soms. Het opkomend geslacht doet daaraan mee. Die noemen zichzelf refo's. Aardig is dat. Mijn vrouw en ik reizen nogal eens per trein naar Zuid-Holland. Als we stoppen in Lombardijen zeg ik vaak: „Kijk, daar heb je de refo'tjes." Grappig, die spijkerrokken en die pukkels op hun rug.
Waar is de 20e-eeuwse Breitner die ze vastlegt op het doek? Heel belangrijk in de massaliteit van ons tijdsgewricht zijn de subculturen met hun typische eigenschappen. Zodra ze er niet meer zijn, zal iedereen ze missen, net als de Scheveningse omslagdoeken en de Zeeuwse mutsen. Wat ik daarom vragen wil: Toe, laat ons een beetje met rust. Net als in Staphorst en in Aagtekerke: niet al te veel toeristische aandacht s.v.p. En wat er bij ons aan mankeert weten we zelf wel. Wij wieden wel ons eigen refo-tuintje.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen