Insectensteken, wel of geen allergie?

Huilend komt Keesje (3) de keuken binnen, een vinger in de lucht. Al snel wordt duidelijk dat Keesje een bloempje wilde plukken waar een bij ook juist haar zinnen op gezet had. De van weerhaakjes voorziene angel is achtergebleven en met een krabbende beweging van de nagel heeft moeder deze snel verwijderd. Ze smeert vervolgens de steekplaats in met een schijfje rabarberstengel (aardappel of ui zou ook helpen volgens sommigen) en na een uurtje speelt Keesje weer vrolijk buiten, hoewel de vinger nog wel een dag dik blijft. De heer Van de Korf belt mij omdat hij wat ongerust is. Hij is een dag tevoren door een wesp in de hand gestoken en nu is de hele onderarm wat gezwollen. Hij heeft geen pijn en voelt zich niet ziek. „Het kan toch geen bloedvergiftiging of allergie zijn, dokter?" Bloedvergiftiging zeker niet, wel een heftige plaatselijke reactie. Ik adviseer hem om een dag een nat verband om de hand te doen en een paar pilletjes te slikken die een overgevoeligheidsreactie wat afremmen.

Paniek
De moeder van Nelleke belt mij in paniek omdat haar 15-jarige dochter na een steek van een bij bewusteloos dreigt te raken. Ik tref haar aan op de bank, afwezig, met een normale hartslag en bloeddruk, niet benauwd, wel snel ademend. Gelukkig geen allergische reactie; wel een door de pijn en schrik uitgelokte aanval van hyperventilatie. Als ze haar adem weer wat onder controle heeft, voelt ze zich alweer een stuk beter. Mevrouw Van Honing, een bejaarde dame, is zojuist door een wesp gestoken. Vroeger had ze nooit last wanneer ze gestoken werd; nu belt haar echtgenoot met de vraag of ik toch even wil komen want ze voelt zich zo naar worden. Als ik binnenkom zit ze onderuit in een stoel, ze voelt klam aan en haar bloeddruk is wat aan de lage kant. Ik geeft haar direct enkele injecties, waarvan één rechtstreeks in een bloedvat. Al snel voelt ze zich weer wat beter, gelukkig, want anders had ik haar met spoed naar het ziekenhuis moeten laten vervoeren.
De reactie kan worden verklaard door het effect van het bloeddruktabletje dat ze al jaren slikt. Dat is een zgn. bètablokker, een stofje dat de hartslag afremt en de bloeddruk verlaagt. Na een steek van wesp of bij ontstaat vaak een bloeddrukdaling die normaal direct door het lichaam wordt gecorrigeerd, o.a. door verhoging van de hartslag. Bij mevrouw Van Honing wordt deze reactie tegengewerkt door de bètablokker, waardoor de bloeddruk te snel daalt.
Een steek van bij of wesp is feitelijk een injectie met een giftige stof Gelukkig maakt ons lichaam antistoffen aan, die de gifmoleculen onwerkzaam maken. Dit geeft alleen ter plaatse van de steek wat reactie: zwelling, roodheid, pijn, warmte. Mensen die allergisch zijn voor bijen- of wespengif maken behalve de gewone antistoffen ook zogenaamde IgE-antistoffen aan, zeg maar de allergie-antistoffen. Deze reageren ook met het gif, maar prikkelen daarbij tevens andere cellen in het lichaam tot het vrijmaken van stoffen die een heftige ontstekingsreactie in de omgeving veroorzaken; soms zelfs in het hele lichaam. In het laatste geval spreken we van een anafylactische reactie: binnen een kwartier is iemand naar, heeft buikkrampen of wordt benauwd, de bloeddruk daalt en de persoon kan bewusteloos raken of zelfs overlijden. De mate van allergie wordt uitgedrukt in klasse O tot en met 4, waarbij O en 1 als normale racties worden beschouwd (als bij Keesje en meneer Van de Korf).

Meestal ongevaarlijk
In de meeste gevallen is een insectensteek dus ongevaarlijk. Zo nodig angel verwijderen, een huismiddeltje of een aspirientje, eventueel een nat verband. Uitzonderingen zijn een steek in de keelholte (een wesp die met de limonade meegaat; door zwelling ter plaatse kan verstikking optreden), of een groot aantal (tientallen tot honderden) steken: alle plaatselijke reacties samen kunnen dan een met anafylaxie vergelijkbare reactie geven. Wees verder alert wanneer u een bètablokker gebruikt, en overleg met uw huisarts wanneer u denkt allergisch voor bijen- of wespengif te zijn. In dat geval is het verstandig om noodmedicatie op zak te hebben of preventief te slikken bij bezoek aan een bijen- of wespenrijke omgeving. Daarnaast is er de mogelijkheid om een zgn. desensibilisatiekuur te ondergaan; een over jaren gespreide toediening van zeer kleine hoeveelheden gif in oplopende concentratie, eerst wekelijks, daarna maandelijks, waardoor tenslotte de normale antistoffen de allergische antistoffen gaan overheersen zodat weer een normale reactie ontstaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen