Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Paarden voor de reddingsboot

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Paarden voor de reddingsboot

Amelanders houden tien keer per jaar een traditionele reddingsdemonstratie

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Hoewel man en paard nu geen schipbreukelingen meer redden, heeft men op Ameland de traditie van het reddingswezen in stand gehouden. Jaarlijks worden demonstraties gehouden om mensen te laten zien hoe dit vroeger ging. Een fotoreportage.

We schrijven najaar 1824. Een zware storm raast langs de Nederlandse kust. Zeventien schepen raken in nood en stranden. Een ervan is de Louisa Augusta, die nabij Ballum op Ameland op het strand loopt. IJlings snelt een aantal wagenaars (voerlieden met paard en wagen) toe. Hoewel de opvarenden in nood de trossen uitwerpen, kunnen de wagenaars ze niet te pakken krijgen vanwege de hoge branding. Daarop springen twee mannen op hun paard en galopperen onvervaard de branding in. Na een afmattende worsteling met de metershoge golven slaagt het tweetal erin een van de trossen te grijpen. Met uiterste krachtsinspanning bereiken de mannen te paard het strand, waar de wachtende wagenaars de tros in handen krijgen. Door middel van de tros worden de schipbreukelingen in veiligheid gebracht. Alleen de kapitein van de Louisa Augusta is overboord geslagen en verdrinkt in de woeste golven. De beide redders worden door het Nut van het Algemeen beloond voor hun moedige optreden: een zilveren medaille, een halve gouden rijder en een getuigschrift.
Een en ander leidde ertoe dat de Nederlandse Reddingmaatschappij werd opgericht. Er kwam een reddingssloep die door paarden in zee getrokken werd. Maar liefst 164 jaar hebben de boeren en hun paarden getracht te redden wat er te redden viel. De edele viervoeters waren afkomstig van gewone boerenbedrijven in en rond Hollum en werden door de boeren zelf gemend.
Hoewel man en paard nu geen schipbreukelingen meer redden, heeft men op Ameland de traditie van het reddingswezen in stand gehouden. Jaarlijks worden demonstraties gehouden om mensen te laten zien hoe dit vroeger ging.

Traditie herleeft
Om kwart over zes sta ik aan de Oranjeweg in Hollum. Ik ben de enige niet. Er is, hier bij het botenhuis, onmiskenbaar een zekere spanning te bespeuren. Klokslag zeven uur klinkt het oorverdovende geluid van de stoomfluit. Het sein voor de voermannen, allen vrijwilligers, om uit te rukken met de reddingsboot. Al gauw komen ze in zicht. Een enkeling heeft de paarden aan de fiets. Inmiddels rukt het publiek op. Met videorecorders, cameras en verrekijkers. De deur van het botenhuis gaat open. De reddingsboot, de Abraham Fock, ligt op een bootwagen met grote zware rupsbanden. Ik ruik de geur van de zee. De materialen om de paarden in te spannen liggen netjes in volgorde op de grond. De viervoeters weten wat er staat te gebeuren. Ze snuiven en trappelen. Ze willen wel.
Even later zijn ze twee aan twee ingespannen en trekken ze de combinatie moeiteloos naar buiten. Voor de stoet uit loopt de walman. Hij zorgt ervoor dat de weg vrij is. Geen overbodige luxe gezien de talloze fietsen die hij aan de kant zet en de toeristen die hij waarschuwt opzij te gaan. Een hulpwagen is ook paraat. Dit is een platte boerenwagen getrokken door paarden. Onder grote belangstelling en in stevige looppas trekt de karavaan door de smalle straatjes van Hollum richting strand. t Is een kabaal van jewelste. Veertig (!) paardenhoeven en de metalen rupsbanden doen de grond trillen.

Gevaarte
Op het strand ziet het zwart van de mensen. De paarden lopen niet recht de zee in zoals ik dacht. Ze maken een grote boog, zodat ze evenwijdig aan de waterlijn door ondiep water lopen. Pootje baden oftewel warming up. Na een seintje maakt de combinatie een omtrekkende beweging en loopt ze van de zee af het strand op. Een fluittoon doet de paarden stilstaan. Nu hijsen de voermannen zich in waadpakken want ook zij moeten straks te water. Liepen de paarden eerst twee aan twee, nu moeten ze in twee groepen van vier opereren. De voermannen laten de dieren even wennen door er een stukje mee de zee in te gaan.
Ondertussen zijn de boot en het onderstel gereed gemaakt. De paarden worden aan de zijkant van het onderstel aan trekstangen vastgemaakt. Op het snuiven en stampen van de paarden na is het muisstil. De spanning is haast voelbaar. Ik loop, ook met waadpak, een eindje de zee in om alles goed te zien en te fotograferen. De motor van de boot start. Een laatste controle. Op de fluit trekken de sterke viervoeters het 15 ton wegende gevaarte de schuimende zee in. De fraai bewegende natte lijven van de paarden, de mannen in gele pakken en het opspattende water vormen een schitterend kijkspel. Maar in een flits realiseer ik me dat op deze wijze honderden, zo niet duizenden drenkelingen werden gered.

Niks bijzonders?
Zodra de paarden diep genoeg staan, begint de reddingsboot te drijven en vaart ze weg, om denkbeeldige drenkelingen op te pikken. Vanaf het strand klinkt spontaan gejuich en geklap. De reddingsboot beantwoordt de spontane uiting van het publiek door drie keer op de scheepshoorn te blazen. De paarden trekken de bootwagen het strand op en schudden zich eens lekker uit. Ze worden bevrijd van de touwen. Nu mag het publiek op het strand bij de paarden komen. De dieren zijn bijzonder populair. Sommige hinniken. Schouderklopjes en veelvuldig aaien laten ze zich gemoedelijk welgevallen. Cameras en videos klikken en snorren.
Ruim een kwartier later komen de dieren weer in actie, maar nu in omgekeerde volgorde. Het publiek gaat terug achter de afzetting. Het strand is voor de paarden. De waadpakken gaan uit en de viervoeters worden zoals op de heenweg twee aan twee ingespannen. De karavaan zet zich in beweging voor de terugtocht naar het botenhuis. De redders spuiten de bootcombinatie schoon en leggen alle attributen in volgorde voor het grijpen.
De volgende dag deden en doen de boeren met hun paarden gewoon weer het dagelijkse werk. Niets bijzonders? Of toch...

In het kort...
- De reddingsboot, de Abraham Fock, is genoemd naar een van de oprichters van de KNZHRM.
- Ongetwijfeld zullen sommige lezers zich de ramp van 14 augustus 1979 herinneren, waarbij de paarden tijdens een reddingsactie jammerlijk verdronken.
- Jan A. Blaak schreef het boek Het Reddingswezen op Ameland, een uitgave van de Stichting Paardenreddingsboot Ameland. De schrijver heeft een historisch verslag gemaakt van de feiten en gebeurtenissen rond het reddingswezen van 1824 tot 1988. Het boek, dat talloze zwartwit-fotos bevat, is te koop bij Reddingsmuseum Abraham Fock.
- Reddingsmuseum Abraham Fock ligt aan de Oranjeweg 18 te Hollum op Ameland. Tel.: 0519 - 55 42 43.
- De reddingsdemonstraties worden tien keer per jaar gehouden, mits het niet glad is. Inlichtingen bij de VVV Ameland in Nes (tel.: 0519 - 54 65 46) en bij Reddingsmuseum Abraham Fock.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 26 april 2000

Terdege | 96 Pagina's

Paarden voor de reddingsboot

Bekijk de hele uitgave van woensdag 26 april 2000

Terdege | 96 Pagina's