Huwelijkse voorwaarden

Juridisch bekeken (de notaris)
Voor de wet is een h.uwé[i]k een duurzaam samenleuingsuerband tussen één man en één vrouw. Wanneer de aanstaande echtelieden trouwen, gebeurt dat in gemeenschap uan goederen. Dat houdt in dat hun vermogens samenuloeien en dat toekomstige materiële zaken ook gemeenschappelijk luorden. De gehuiüden kunnen dat uoorkomen door bij een notaris huiuelijkse uooru;aarden op te stellen. Maar ujaarom zouden ze? Betekent het geen verzakelijking uan de liefde?

Vc olgens mr. W.C.A. van der Heiden van notariskantoor Van der Heiden in Streefkerk bestaan er goede redenen om te trouwen onder huwelijkse voorwaarden. „Als een man een bedrijf heeft, is het verstandig om dat buiten de gemeenschap van goederen te houden. Zo niet, dan zijn de schulden in geval van faillissement voor de helft voor rekening van zijn vrouw. Ook bij een tweede huwelijk is het verstandig om bepaalde voorwaarden op te stellen. Als een man hertrouwt, gaat de helft van zijn vermogen naar zijn nieuwe vrouw. Met het oog op zijn eerste vrouw en eventuele kinderen uit dat huwelijk, is het wenselijk om onder huwelijkse voorwaarden te trouwen. Men moet steeds in het oog houden wat een billijke verdeling van goederen oplevert."

Moeilijk contract
Notaris Van der Heiden noemt huwelijkse voorwaarden een van de moeilijkste contracten die er zijn. Dat heeft te maken met de grote mate van vrijheid die de echtgenoten hebben bij het opstellen. Ook de lange duur van het contract is een groot probleem. Het is immers moeilijk rekening te houden met de mogelijkheid dat de omstandigheden veranderen. Verder is de materie erg onbekend. „Ik zou soms bijna zelf kunnen bepalen met welke voorwaarden men naar buiten komt", aldus de notaris. Het huwelijkse voorwaardencontract bestaat in drie hoofdvormen. De eerste staat bekend onder de naam "koude uitsluiting". Tussen de echtgenoten bestaat geen enkele gemeenschap van goederen. Het enige dat hen financieel bindt, is de wettelijke verplichting elkaar 'het nodige' te verschaffen. De tweede vorm is de beperkte gemeenschap van goederen. Gemeenschappelijk is dan bijvoorbeeld alleen wat tijdens het huwelijk wordt verkregen. In de praktijk komt deze vorm nauwelijks voor, omdat de meeste echtgenoten er niet in slagen het eigen vermogen en de gemeenschappelijke goederen uit elkaar te houden. Het probleem om het vermogen op een bepaalde manier onder de echtelieden te verdelen, wordt opgelost door de derde vorm van het huwelijkse voorwaardencontract, de verrekenstelsels. Door middel van een zogenoemde periodiek of finaal verrekenbeding worden de gespaarde inkomsten jaarlijks onder man en vrouw verdeeld.

Motie van wantrouwen
Al met al komt het huwelijkse voorwaardencontract erg zakelijk over. In sommige gevallen betekent trouwen onder huwelijkse voorwaarden zelfs een motie van wantrouwen, meent notaris Van der Heiden. „Als de echtgenoten allebei geen eigen vermogen hebben, geen van hen een bedrijf heeft en ze voor de eerste keer trouwen, dan zie ik weinig reden om niet in gemeenschap van goederen te huwen. Als men in zulke gevallen voor koude uitsluiting kiest, kan dat wel, maar dan zal ik in een brief de echtgenoten duidelijk op de implicaties wijzen."

De echt tussen liefde en kilheid (de predikant)
Liefde, trouw, geluk, eenheid. Zijn dat niet de woorden die in ons opkomen als we aan het huwelijk denken? Begrippen als geld, goederen, contract en verdeling lijken niet in het rijtje thuis te horen. Ze komen kil en zakelijk over. Toch hebben ze direct met de echt te maken. Bij alle vreugde tijdens de voorbereidingen voor de grote dag moeten de financiële en juridische gevolgen van het huwen niet vergeten worden. Misschien is het zelfs wenselijk dat er getrouwd wordt onder huwelijkse voorwaarden of is dat niet te verantwoorden op grond van de Bijbel?

Hervormd predikant ds. P. Molenaar uit Dordrecht, schrijver van het boekje "Het huwelijk. Een gave en een opgave", noemt trouwen onder huwelijkse voorwaarden niet per definitie verkeerd. „Het hangt af van de situatie en van de instelling waarmee het gedaan wordt. De basis moet de bescherming van man, vrouw en kinderen zijn. De beslissing om te trouwen onder huwelijkse voorwaarden moet voortkomen uit de wederzijdse zorgplicht. Barmhartigheid en rechtvaardigheid zijn twee belangrijke begrippen in deze kwestie. Als een huwelijk in gemeenschap van goederen geen duidelijke, eerlijke en liefdevolle verdeling oplevert, lijkt het mij gewenst om bepaalde voorwaarden op te stellen."

Zakenlieden
Dominee Molenaar kan zich twee concrete situaties voorstellen, waarbij trouwen onder huwelijkse voorwaarden te begrijpen valt. „Zakenlieden zouden hun bedrijf buiten de echt kunnen houden, omdat dat het gezin in één klap kan verarmen. En dat is onverenigbaar met de bijbelse liefde, de agapè, die niet op zichzelf is gericht, maar op de ander. Ik heb zo'n geval zelf meegemaakt. Een mededirecteur werd ongeneeslijk ziek en overleed. Bij zijn dood was de zaak failliet. Zijn vrouw moest mede voor de kosten opdraaien en uiteindelijk haar huis uit. Persoonlijk vind ik dat heel triest. Ook in het geval van een tweede huwelijk lijkt het me goed maatregelen te nemen om de rechtvaardige verdeling van goederen te waarborgen. Als men in gemeenschap van goederen hertrouwt, vindt die verdeling over de verschillende partijen op een onrechtvaardige manier plaats."

Zorgplicht
„Bepaalde huwelijkse voorwaarden kunnen een bijbelse basis hebben. Je zou kunnen zeggen dat Abraham ze heeft gemaakt met Ketura. In Genesis 25 staat dat hij aan Izaak alles wat hij had gaf, en de zonen van Ketura met geschenken wegzond. In het hele Oude Testament is sprake van de zorgplicht van de man voor vrouwen en kinderen. Bij het overlijden van een vader kreeg zijn oudste zoon een dubbel erfdeel. Dat lijkt onrechtvaardig, maar dat is het niet. Hij moest namelijk de zorg voor zijn moeder en zussen op zich nemen." In Numeri 27 ontstaat een onrechtvaardige situatie met betrekking tot het erfrecht. Vader Zelafead is overleden zonder mannelijke nazaten achter te laten. Volgens de wet hebben zijn dochters echter geen recht op een erfenis. Zij gaan dan naar Mozes en vragen toch om een erfdeel. De Heere stelt dan een nieuwe wet in: „Wanneer iemand sterft en geen zoon heeft, zo zult gij zijn erfenis op zijn dochter doen komen."

Verdeling van goederen
Ook in het Nieuwe Testament wordt er gesproken over de zorgplicht en over een rechtvaardige, barmhartige verdeling van goederen. Ds. Molenaar: „Als je de lijn doortrekt, kom je terecht bij de Heere Jezus aan het kruis, wanneer Hij Johannes beveelt zijn moeder in huis te nemen. Ook kun je denken aan de situatie binnen de eerste gemeenten. Zij verdeelden hun goederen naar dat ieder van node had, met de bedoeling dat wij alles bezitten als niet bezittende, omdat de Heere de Eigenaar is van onze goederen. Concluderend kun je zeggen dat de Bijbel spreekt over een duidelijke, rechtvaardige en barmhartige verdeling van goede- Ds. P. Molenaar: yyHuwelijkse voorwaarden moeten gebaseerd zijn op de zorg voor elkaar" ren. Zouden wij dat dan niet moeten doen?" Uit het voorgaande moet niet worden afgeleid dat ds. Molenaar altijd vóór trouwen onder huwelijkse voorwaarden is. Trouwen in gemeenschap van goederen is voor hem regel. „Zoals ik al zei, hangt het met name af van de instelling waarmee je het contract opstelt. Als men voorwaarden bedenkt met het doel alles voor zichzelf te houden, ben ik er absoluut tegen. Dat betekent een verkilhng, een verzakelijking van het huwelijk. Een rijke man die een arme vrouw trouwt en haar arm achterlaat, is onethisch. In de meeste gevallen kies ik dan ook voor een gemeenschap van goederen."

Voorzienigheid
Principiële bezwaren tegen het trouwen onder huwelijkse voorwaarden vallen te begrijpen vanuit het oogpunt dat zij de echt in veel gevallen verzakelijken en de liefde verkillen. Met die bedoeling is het huwelijk door God niet ingesteld. De stap dat dus alleen het 'gewone' huwelijk bijbels is, vindt mr W.C.A. van der Heiden van notariskantoor Van der Heiden in Streefkerk echter een 'bridge too far'. „De gemeenschap van goederen zoals in Nederland, komt in slechts enkele landen voor. Dat zou betekenen dat zeer velen op een onbijbelse manier samenleven. Dat gaat me te ver" Dat veel mensen bezwaren hebben tegen trouwen onder huwelijkse voorwaarden, heeft volgens ds. Molenaar waarschijnlijk te maken met de ogenschijnlijke spanning tussen zo'n echtverbinding en de voorzienigheid van God. Hij kan zich dat wel voorstellen maar is het er niet mee eens. „Trouwen onder huwelijksvoorwaarden kan een stuk remonstrantisme zijin. De gedachte dat wij wel uitmaken wat we doen. De andere kant is echter fatalisme; denken dat alles komt zoals het komt. De voorzienigheid Gods sluit de weg der middelen echter niet uit. Kijk maar naar Hizkia. De profeet Jesaja vertelt hem dat hij gaat sterven en zegt: „Geef bevel aan uw huis, want gij zult sterven en niet leven." In de grondtekst staat eigenlijk het woord 'beschikkingen'. De koning moest zijn nalatenschap regelen. Volgens mij getuigt het juist van grote liefde voor het gezin om dat soort dingen goed en eerlijk vast te leggen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen