Drie en drie is... zeven?

Wanneer kinderen rekenproblemen hebben, kan het gaan om een primaire leerstoornis. De oorzaak ligt dan in de eerste plaats bij het kind. In de meeste gevallen gaat het echter om een secundaire leerstoornis: Rekenen wordt niet goed uitgelegd, kinderen zijn bang om fouten te maken of de methode is niet duidelijk. Bij alle rekenproblemen is het dus van belang goed te bekijken waar het op vastzit. Als blijkt dat de mogelijkheden van het kind om rekenen te leren minder toereikend zijn, moet verder worden gezocht naar het specifieke probleem.

Ruimtelijk inzicht
Het staat vast dat er een direct verband is tussen rekenen en de mate van intelligentie. Intelligentie zegt iets over het vermogen van een kind om een (nieuw) probleem op te lossen en iedere rekensom is in wezen een probleem dat om een oplossing vraagt. Juist kinderen die moeite hebben met leren, hebben meestal ook moeite met het onthouden van antwoorden en om de overeenkomsten tussen de opgaven te zien. Dan lijken 7 + 5 en 5 + 7 twee heel verschillende sommen. Intelligentie is echter niet de enige factor die invloed heeft. Kinderen die moeite hebben met ruimtelijk inzicht, hebben in de meeste gevallen ook moeite met allerlei rekenbewerkingen. Hun probleem is al vroeg begonnen: tijdens het spelen, klimmen en klauteren in de baby- en kleutertijd hebben ze niet goed geleerd wat links, rechts, omhoog, omlaag, voorste, achterste, eerste, middelste en laatste betekent.

Wiskunde
Wanneer er sprake is van een rekenonmogelijkheid ofwel dyscalculie, ligt de diepste oorzaak in een bepaald gedeelte van de hersenen. Uit onderzoek is gebleken dat het onthouden van getalbeelden en andere rekensymbolen op een bepaalde plaats in de linker hersenhelft wordt geregeld, in dezelfde regio waar ook woordbeelden worden opgeborgen. Problemen met het onthouden van de schrijfwijze van 32 en 23 kunnen dus te maken hebben met dyslexie. Daarnaast zijn er kinderen die op een ander plekje in de linker hersenhelft een minder goed functionerend apparaatje hebben: het automatiseren van sommen en het uitvoeren van verschillende rekenmanieren lukt niet.
In de rechter hersenhelft bevindt zich een werkplaats om te schatten en schematische problemen op te lossen. Er zijn kinderen die typisch dit soort problemen hebben. Het komt ook voor dat slechte rekenaars op de basisschool (vanwege het defect in de linker hersenhelft) in het voortgezet onderwijs opeens goede cijfers halen voor wiskunde (vanwege de capaciteit in de rechter hersenhelft). In het voorhoofd wordt uiteindelijk alles gecoördineerd om het juiste antwoord te zoeken en te vinden. Als er ergens iets hapert, kan de (voor)hoofdregelaar zijn werk niet goed doen.

Rekenmachine
Zijn kinderen met ernstige rekenproblemen wel te helpen? Er zit niets anders op dan veel te oefenen. Het gaat dan niet om eindeloos rijtjes sommen maken, maar meer om de getallenlijn te leren kennen, van voren naar achteren en van achteren naar voren. Kinderen moeten dan wel bewust in de gaten hebben dat het van links naar rechts steeds meer wordt en van rechts naar links steeds minder. Wanneer kinderen aanvankelijk de getallen van 1 tot 20 en later de getallen van 1 tot 100 de juiste plaats weten te geven op de getallenlijn is er al een redelijk goede basis gelegd. Daarnaast moet een kind een idee hebben van wat het getal voorstelt: Zes en tachtig is een heel lang eind, acht stukken van tien getallenkaartjes en dan nog eens zes kaartjes. Is dit van meet af aan niet duidelijk voor kinderen, dan blijft het rommelen.
Tijdens een vergadering van deskundigen in januari, waarop het onderwerp dyscalculie centraal stond, werd voor zwakke rekenaars het gebruik van een rekenmachine aanbevolen!

Het telefoonnummer van het Christelijk Adviesbureau voor Ouders is 0172-210419.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Alex zit te zwoegen op zijn sommen. Hij vindt het lastig. Op zijn tafel liggen allemaal blokjes. 4... o, ja dat is een vier, één twee drie vier, erbij 6..., dat is een zes, die kent Alex wel, want hij is zes. Hij telt zes blokjes. Hoeveel blokjes liggen er nu. Even opletten dat hij de goede stapeltjes telt. Eén, twee, drie, vier... en nu één, twee, drie, vier, vijf, zes. O, dat moet bij elkaar. Hoe zegt de juf dat ook al weer? Doortellen... Eén, twee, drie, vier... vijf, zes, zeven, acht, negen, tien. Hoe schrijf je dat? Even naar het bord kijken, 6, 7, 8, 9... 10. Die is het, een streepje en een rondje. Goed opletten... eerst dat streepje en dan het rondje.
Hé, hé... de som is klaar! De juf ziet Alex werken, ze glimlacht eens.
Zal hij het ooit vlugger leren? „Je hebt de som goed, zegt ze, als ze even later langs loopt.
Alex is enthousiast, er zijn inmiddels wel vijf minuten van de rekenles voorbij, maar dat heeft hij niet gemerkt. Hij weet al hoe een vier eruitziet, een zes en een tien.
Opeens schiet hem iets te binnen. „Juf, mijn broer is zestien en ik weet hoe je dat schrijft!
De andere kinderen grinniken een beetje. „Makkie!
Aan het eind van de les, als Alex weer een paar sommen af heeft, mag hij voor de klas komen en opschrijven hoe oud zijn broer is. Trots schrijft hij 610. „Ha, ha, lacht Tom, die achterin de klas zit, „zo oud zou je over-over-over-opa nu zijn, joh !

--------------------------------------------------------------------------------------------

Er kan sprake zijn van een rekenprobleem:
- als een oudste kleuter moeite heeft met begrippen als erbij, eraf, meer, minder;
- als kinderen van 6 niet subiet zien (subitizing) welk getal ze gooien met een dobbelsteen en als oudere kinderen met het gooien van twee dobbelstenen heel veel moeite hebben om snel te bepalen hoeveel plaatsen ze vooruit mogen (ganzenbord kan dus heel leerzaam zijn);
- als kinderen in groep 3 geen vorderingen maken, maar een som als 3 + 2 steeds weer opnieuw tellend maken;
- als kinderen moeite blijven hebben met het herkennen en plaatsen van getallen op de getallenlijn. In groep 3 met de lijn van 0 tot 20 en in groep 4 met de lijn van 0 tot 100.

In het trapgat
Maak voor de minder snelle rekenaar een getallenlijn, die door het kind zelf leeg te halen en weer vol te hangen is. Hang deze links in het trapgat. Naar boven wordt meer, naar onder wordt minder. Laat het kind de rij minstens elke dag één keer opzeggen. Bij elk vijftal mag het hard roepen, bij elk tiental mag het 10, 20 of... schreeuwen. Zo leert een kind het rekenprobleem uiten en dit lawaai in huis werkt beter dan het brommen over de sommen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen