Je kind wil niet meer eten (1)

Er goed uitzien, zorg besteden aan je lichaam en je haar, sieraden, leuke kleren... vooral voor meisje in de puberteit zijn het hot items. Ook letten op je lijn hoort daar voor velen bij. Niet als ze 12 zijn, dan eten ze alles nog. Als ze 14 zijn ook nog. Maar als het einde van de puberteit in zicht komt en de (lengte)groei er een beetje uitraakt, ontdekken veel pubers dat ze niet zonder gevolgen alles kunnen eten waar ze trek in hebben.
Meisjes en soms ook jongens die zichzelf te dik vinden, richten zich op afvallen. Zo erg zelfs, dat het een obsessie wordt. Een obsessie die niet meer te stoppen lijkt. In veel gevallen leidt dit tot een eetstoornis, bekend als anorexia nervosa.

Vooral meisjes
Anorexia is een eetstoornis die vooral bij meisjes voorkomt. Vroeger verklaarde men dit als een trend in onze westerse cultuur, waarin mager synoniem was voor mooi. En vooral meisjes in de puberteit vinden aantrekkelijkheid een groot goed. Ze doen dus hun uiterste best om aan dit cultuurideaal te voldoen en zorgen dat ze zo mager worden als de modellen die ons op velerlei wijze allerlei artikelen aanprijzen.
Een andere theorie gaat ervan uit dat de verhouding tussen moeder en dochter verstoord is en de dochter zich afzet tegen de moeder door niet meer te eten. Zoals elke ouder ervaren heeft, is een kind dat niet wil eten een ramp. Tegelijkertijd is zon weigeraar in staat ouders dingen te laten doen waar ze nooit aan gedacht hadden. En niet eten wordt een machtsmiddel om invloed uit te oefenen. Volgens onderzoekers gaat het vooral om dominerende moeders, die hun dochters weinig ruimte gunnen. Ze beschermen hun dochter al van jongsaf aan en zetten dit tijdens de puberteit voort. Daarnaast schijnen veel van deze moeders hun vrouw-zijn op een negatieve manier te ervaren. Ze spiegelen hun dochter voor dat vrouw-zijn beslist niet aantrekkelijk is. En niet eten wordt, naast machtsmiddel, ook nog iets functioneels: het broodmagere lichaam heeft steeds minder weg van het lichaam van een volwassen vrouw.

Perfectionisme
Weer anderen zien het perfectionisme van de meeste anorexiepatiënten als oorzaak. Geen fouten maken, lijkt hoog in het vaandel te staan. Meestal al in de kindertijd gevoed door de (hoog) gespannen verwachtingen van ouders. En wanneer dat niet altijd lukt, ervaren sommigen dat als falen. Dus wordt er steeds harder gewerkt om alles zo goed mogelijk te laten verlopen. Als dat eens mis gaat, zorgt dat voor het gevoel minder te zijn dan anderen. Er kan een minderwaardigheidscomplex ontstaan met een laag of negatief zelfbeeld. Sommigen proberen dit te compenseren door te lijnen. Een kick als het lukt ! Een kick als je kunt doorgaan, nee kunt zeggen tegen alles wat je lekker vindt. Niet eten lukt perfect!

Zwart schaap
Gezinnen waarin anorexiepatiënten opgroeien, worden vrij vaak gekenmerkt door een sterke betrokkenheid tussen de gezinsleden onderling. Vaak zijn de ouders overbezorgd. Er is weinig ruimte voor zowel de kinderen als de ouders. De communicatie verloopt vaak slecht, in die zin dat men conflicten vermijdt. De gesprekken van de diverse gezinsleden richten zich vooral op het eetprobleem. Doordat dit probleem steeds onderwerp van gesprek is, fungeert de anorexiepatiënt als het zwarte schaap in het gezin.

Kindertijd
Onderzoek heeft aangetoond dat bij een deel van de anorexiepatiënten de interactie tussen ouders en kind al vroeg verstoord is geraakt. Ouders luisteren te weinig naar hun kind, letten niet goed op wat de kinderen echt nodig hebben en handelen meer volgens hun eigen ideeën over wat goed en nodig is voor hun kind. Kinderen weten hierdoor niet meer wat goed is. Ze hebben geleerd dat de signalen die ze afgeven niet beantwoord of begrepen worden. Onzekerheid en gevoel te falen of het niet goed te doen, worden voortdurend gevoed. De kans op een negatief zelfbeeld is groot en dit kan zelfs leiden tot gevoelens van waardeloosheid. Die op hun beurt aanleiding kunnen zijn tot niet eten. Want waarom zou je zorgen voor iets dat waardeloos is en nooit waardering krijgt?

Zoeken naar de oorzaak van anorexia is dus niet zo eenvoudig. In de meeste gevallen bestaat de oorzaak uit een combinatie van verschillende factoren, die allemaal hun steentje bijdragen. Dit is tevens de reden waarom behandeling vaak uit verschillende facetten bestaat. Daarover later meer.

Hoe kom je erachter?
Veel jongeren die aan anorexia lijden, vertonen enkele van de volgende kenmerken:
- rigoureus stoppen met snoepen en alle zoetigheid en vette dingen weigeren
- lijnen terwijl een gezond gewicht al bereikt is
- angst om dik te worden
- een bijna fobische angst voor vet
- gebruik van grote hoeveelheden laxeermiddelen
- zorgen voor het eten van anderen zonder zelf te eten
- vermijden van de maaltijden en andere activiteiten waarbij gezamenlijk gegeten wordt
- eten met lange tanden en spelen met eten op het bord
- extreem veel gymnastiekoefeningen doen, veel sporten
- heftig ontkennen te mager te zijn
- uitblijven van de menstruatie bij meisjes

De auteur werkt voor bureau TRIANGEL, christelijke hulpverlening aan ouders en jongeren, 0167-573555; tel. spreekuur s maandags van 19.00 tot 20.00 uur.

--------------------------------------------------------------------------------------------

Stel uw vragen
Voor de rubriek Met vallen en opstaan, over allerhande onderwerpen die met opvoeding te maken hebben, kunt u vragen insturen. Het adres hiervoor is: Terdege Met vallen en opstaan, Postbus 75, 7300 AB Apeldoorn. De vaste medewerksters van de opvoedingsrubriek, mw. drs. A.M. van Houdt en mw. drs. M.C. Klein-van Doorn, zullen uw vragen graag in Terdege beantwoorden, zodat ook anderen er hun voordeel mee kunnen doen. Zit u met een acuut opvoedkundig probleem, dan raden wij u aan direct bij een hulpverleningsinstantie aan te kloppen. De beantwoording van een vraag in Terdege kan namelijk even duren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen