IJskristallen in het zonlicht

De temperatuur is vannacht sterk onder het vriespunt gedaald. Alles zit onder een laagje rijp. Het is eindelijk winter. Op de autoruit zitten ook wat fraai gevormde ijskristallen. Ik vind ze zo mooi dat ik er wat wil fotograferen. Buiten is het nog donker en de prachtige vormen van de ijsfiguren wil ik graag met de opkomende zon vastleggen. Daarom rijd ik de auto naar een heideveld in de buurt. Daar heb ik direct zicht op de zon. De prachtige kristallen blijven onderweg op de ruit zitten. Natuurlijk zet ik de verwarming van de auto niet aan. Met het statief en de dichtbij-lens maak ik van binnen uit de auto opnamen tijdens de opkomende zon. De kristallen lichten mooi op en komen als het ware tot leven. Op de terugweg let ik op andere plekken met ijskristallen. Het valt me op dat je ze op meerdere plaatsen ziet, zoals op ruiten van bushokjes en windschermen van terrassen.
Ik raak zo gefascineerd door de miniatuur-ijsfiguren dat ik de volgende avond een glasplaat buiten leg, met daarop wat kleine waterdruppels. De volgende dag is het resultaat goed genoeg om met de glasplaat weer naar het heideveld te rijden om de kristallen te fotograferen.
De vorming van ijskristallen kunnen we soms ook in de lucht waarnemen, in de vorm van een halo. Het principe is gelijk aan dat van de regenboog. Het zonlicht wordt echter niet gebroken door waterdruppels, maar door ijskristallen in de lucht. Er ontstaan dan kleine wolkjes in de kleuren van de regenboog.

Jaarringen
Een keer lag ik langs de IJssel ijspegels te fotograferen. Een sterke oostenwind zette de rivier zo in beweging, dat het spattende water dat op de oevers terechtkwam direct bevroor. Hierdoor ontstonden mooie pegels aan de wilgen en rietkragen die langs de oever stonden.
Het waterpeil stond tijdens deze strenge vorstperiode hoog en de uiterwaarden vroren helemaal dicht. Onder invloed van de sterke oostenwind ontstond er geen mooie gladde ijsvlakte, maar vroor het water dicht in schotsen die soms half over elkaar lagen. Later daalde het waterpeil en zakte het ijs. Rond obstakels, bomen en struiken bleven grote platen met ijs achter. Dit leverde unieke beelden op.
IJs in de vorm van rijp accentueert de vormen en structuren in de natuur. Kijk maar eens naar de berken, die van de bomen als eerste onder de rijp zitten. De berijpte takken krijgen door de witte laag een extra accent. Ook bladeren krijgen een accent als de nerven wit worden. Hetzelfde geldt voor de jaarringen van gekapte bomen; je kunt ze makkelijker tellen als er een klein laagje rijp op zit.
Na een nacht met nachtvorst en mist is de kans op rijp het grootst. De mist bevriest op de bomen en groeit verder aan. Rijp ontstaat aan het begin van een koude periode omdat het dan meestal vochtiger is. Komt de wind eenmaal uit het oosten, dan is er veel minder vocht in de lucht en ontstaat er weinig rijp.

IJsblokje
Een paar jaar geleden was ik op een dichtgevroren Veluwemeer. Niet om te schaatsen, maar om eens wat van het ijs op de gevoelige plaat vast te leggen. Ik bleef aan de kant en liep niet zo in het zicht, dacht ik. Het was een koude heldere dag en terwijl de zon aan de horizon zakte, daalde de temperatuur nog verder onder het vriespunt. De bedoeling was om tegen de ondergaande zon wat ijsblokjes te fotograferen. Toen ik een mooi ijsblokje in de vorm van een schoen gevonden had, maakte ik liggend op het ijs een paar opnamen. De belangstelling van een paar voorbijrazende schaatsers was snel gewekt. Ze kwamen voorzichtig terug en vroegen bezorgd of er iemand door het ijs was gezakt. Nee hoor, antwoordde ik, ik fotografeer een ijsblokje. Een van hen schaatste met gefronste wenkbrauwen weer verder, maar de ander bleef staan en begreep niet echt wat daar nou de aardigheid van was. Toen bekeek hij het kleine ijsblokje met daarin de roodomrande zonnestralen, die het kleine blokje schijnbaar deden leven, eens wat beter. Hij wenste mij succes en ging zijn maat achterna.

Brekende takken
Twee winters geleden regende het ijswater. Alles kwam onder een dikke laag ijzel. Weer zon indrukwekkend natuurverschijnsel dat je niet vaak meemaakt. De bomen in het bos hadden het zwaar. Onder het gewicht van het ijs braken er veel takken en zelfs hele boomtoppen af. Er waren bijna geen mensen in het bos en ik weet nog goed dat het bijna geen seconde stil was. Je hoorde continu het gekraak van takken die afbraken.
Als het gaat dooien en de ijsschotsen beginnen te breken, kan er bij harde wind kruiend ijs ontstaan. De ijsblokken stapelen zich meters hoog op en onderbreken soms het autoverkeer tussen Lelystad en Enkhuizen. Ik ga dan vaak in de buurt van het Markermeer en IJsselmeer fotograferen.
De winters zijn in Nederland meestal niet zo koud. Je moet als fotograaf dus van de goede momenten gebruik maken en goed beslagen ten ijs komen. Daarom volg ik in koude winters de weervoorspellingen en bedenk ik van tevoren welke onderwerpen of gebieden interessant zijn bij welke weersomstandigheden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen