Conservator Henny van Harten-Boers: „Zonder vrijwilligers zou de Fraeylemaborg niet kunnen draaien"

Kunstkenner Henk van Os tipte Henny van Harten indertijd voor een invalbaan van 20 uur op de Fraeylemaborg. Ze zat toen in haar laatste jaar kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit van Groningen en hij was een van haar hoogleraren. Hij adviseerde haar deze tijdelijke baan te nemen, omdat zij daarmee mooi ervaring kon opdoen.
Met een onmiskenbaar Kampens accent, dat echt opvalt in deze Groningse omgeving, vertelt Henny over haar baan. „Toen ik begon was ik 23 jaar, dus echt jong en onervaren in dit werk. Ik had al wel stage gelopen bij het Rijksmuseum in Amsterdam. Daar verzorgde ik de belettering van een tentoonstelling. Maar dat was ook zon beetje mijn enige praktische ervaring. In eerste instantie zou ik op de Fraeylemaborg maar kort komen, om de gang van zaken bij te houden. De vorige conservator, Pieter Huizinga, kreeg echter op jonge leeftijd een herseninfarct. Helaas bleef hij gehandicapt en daarom vroeg het toenmalige bestuur of ik voor vast wilde komen.
Mijn eerste tentoonstelling ging over Glas-in-Lood. Met dat onderwerp was ik ook net bezig in mijn studie, zodat ik mijn kennis meteen in de praktijk kon brengen. En zo groeide ik langzaam maar zeker in deze baan. Als ik in het begin had moeten doen wat ik nu doe, had ik het nooit gered. Ik kwam als jonge vrouw terecht in een museumwereld van voornamelijk middelbare en oudere heren. Nu zijn mijn meest directe collegas, van de borg Verhildersum in Leens en de Menkemaborg in Uithuizen, jongere vrouwen en ben ik met mijn 46 jaar en mijn opgebouwde ervaring een ouwetje!

Gerrit van Houten
De Fraeylemaborg stamt uit de middeleeuwen en is een versterkt steenhuis met een dubbele gracht eromheen. Achter het huis ligt een langgerekt parkbos in Engelse stijl. Wanneer je de oprijlaan op gaat, ligt links het schathuis (boerderij), dat nu een restaurant is, en rechts het koetshuis met de paardenstal, waarin tegenwoordig een galerie gevestigd is.
De laatste bewoners, de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren, verkochten het huis in 1972 aan de Gerrit van Houten Stichting. Die restaureerde zo veel mogelijk, waarna het huis in 1975 als museumborg open ging. Een van de verplichtingen na de verkoop was dat het werk van Gerrit van Houten in een zaal tentoongesteld zou blijven.
„Gerrit van Houten, geboren in 1866, was familie van de bekende Van Mesdag-schilders. Hij woonde aan het Damsterdiep in Groningen. Er zit nu een plaquette op dat huis. Van zijn 14e tot zijn 24e levensjaar maakte hij als amateur honderden schilderijen. Veel van zijn werken doen niet onder voor die van een echte schilder. In die tien jaar leed hij al aan psychische spanningen en toen hij 24 was, moest hij opgenomen worden in een inrichting in Noord-Holland. Het idee was toen dat schilderen hem nog zieker zou maken, dus hij mocht absoluut geen potlood of penseel meer hanteren. Tegenwoordig zouden we dit gewoon niet meer begrijpen.

Steinway
De borg is ook het onderkomen van de Jan Menze van Diepen Stichting. Van Diepen verzamelde kunstvoorwerpen op allerlei gebied. Al vanaf het moment waarop de Fraeylemaborg museum werd, heeft de collectie van Van Diepen een rol gespeeld bij de inrichting en de tentoonstellingen. In 1994 werd de hele collectie ondergebracht in een speciaal daarvoor gebouwd kunstdepot op het terrein van de borg. Om deze collectie goed te kunnen beheren en te exposeren, kreeg Henny van Harten meer werkuren aangeboden. „Het was de tijd dat onze kinderen niet meer die heel praktische aanwezigheid van mij nodig hadden. Bovendien werkte mijn man vier dagen. Met de hulp van een oppas aan huis lukte het. Maar ik moet zeggen dat ik me soms heen en weer getrokken voel, omdat ik thuis wel eens denk aan dingen die ik op mijn werk moet doen. En als ik hier ben, mis ik sommige belevenissen van mijn kinderen. Gelukkig hebben de kinderen ook veel plezier van mijn werk. Hier is altijd wel wat te doen of te spelen in het park. En ik zal nooit vergeten hoe onze dochter Elisabeth genoot, toen we een fraaie, kolossale Steinway-vleugel gehuurd hadden voor een concert. Ze mocht erop spelen in alle stilte van het huis. Het klonk prachtig!

Kaarslicht
Elk bestuurslid van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg moet actief een portefeuille als parkbos of onderhoud gebouwen beheren. Henny „boft echt met haar bestuur. „De meesten zijn vutters, die ervaring hebben binnen hun portefeuille. Daarnaast heeft de borg sinds een jaar of zes een vrijwilligersnetwerk van actieve mensen, zonder wie wij niet meer kunnen draaien. Zij zorgen dat er altijd mooie bloemstukken staan. Er is een man die alles weet van elektriciteit, en de borg heeft altijd wel iets dat niet werkt of verlegd moet worden. Een ander maakt lesmateriaal voor schoolkinderen, zoals bij voorbeeld een speurtocht bij de bezichtiging van een tentoonstelling. Een computerdeskundige zorgt dat de website HYPERLINK http://www.borgen.nl/fraeylemaborg www.borgen.nl/fraeylemaborg actueel blijft. En er is een commissie die activiteiten in en om de borg organiseert. Een voorbeeld daarvan is het winteravondevenement waarop de borg met 1000 kaarsen verlicht is. Er staan wel 25 vrijwilligers paraat om zon sfeervolle avond tot een succes te maken. De borg wordt zon 200 keer per jaar gebruikt als trouwzaal. De vrijwilligers kleden de grote zaal dan feestelijk aan, en het interieur levert mooie fotos op in de trouwreportage.
We hebben nog steeds contact met de laatste borgvrouw, die hier in het dorp woont. Ze is zeer belangstellend en meelevend. Ze kan adviezen geven over de inrichting van de stijlkamers, omdat zij de geschiedenis van de borg kent.
De conservator maakt het wel mee dat mensen haar benaderen die in 1972 op de veiling stukken uit het interieur gekocht hebben. Soms zijn meubelstukken na een verhuizing te groot geworden of hebben erfgenamen er geen band mee. Het is natuurlijk fantastisch om zo originele stukken weer terug te krijgen in de borg.

Groninger boerderij
Elk jaar worden enkele tentoonstellingen in de Fraeylemaborg gehouden. Henny is bezig met een tentoonstelling over de Groninger boerderij, zoals die geschilderd is door bekende Groningse kunstenaars. Dat onderwerp is gekozen omdat 2003 uitgeroepen is tot het jaar van de boerderij. „Als iemand weet heeft van schilderijen van boerderijen die bij particulieren hangen, houd ik me van harte aanbevolen. Juist de variatie is mooi. Ik hoef niet alleen schilderijen van de Groningse kunstkring De Ploeg te hebben hangen!

Informatie
Het adres van de Fraeylemaborg is: Hoofdweg 30, 9621 AL Slochteren, tel. 0598-421568; HYPERLINK http://www.borgen.nl/fraeylemaborg www.borgen.nl/fraeylemaborg.
U kunt de borg van 1 maart tot 1 januari bezoeken, van dinsdag t/m vrijdag tussen 10.00 en 17.00 uur en op zaterdag tussen 13.00 en 17.00 uur. Het bospark is heel het jaar open.
Entree (borg en park): volwassenen € 4,50; 0-5 jaar gratis; 6-12 jaar € 2,00; 65+/CJP € 3,50. Alleen park: € 0,50; 0-5 jaar gratis. Rondleidingen op aanvraag. In de galerie in het koetshuis kunt u van woensdag t/m zaterdag tussen 10.00 en 17.00 uur terecht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen