Jagen op een vermeende vos

Vanaf een landweggetje kijkt een boer toe hoe de meute honden passeert, met de paarden in hun kielzog. De ruiters –rode jas, zwarte hoge hoed– groeten de man in het voorbijgaan. Dat moet ook wel, want de toestemming van de agrariërs is voor de ruiters hard nodig om hun sport te kunnen uitoefenen. De honden en ruiters jagen immers over hùn land.
„Jagen met de meute is toch wat anders dan korfballen, zo typeert Ad Beekman het gebeuren. „Ik zou het woord elitair niet willen gebruiken, maar je kunt wel zeggen dat korfballen voor een breder publiek bereikbaar is. Met twee cameras op de borst legt de ervaren ruiter deze jacht vast op de gevoelige plaat. En inderdaad, er zijn maar heel weinig overeenkomsten tussen korfballen in verenigingsverband en jagen in verenigingsverband. Zeker als dat jagen gebeurt in het verband van de KNJV, de Koninklijke Nederlandsche Jachtvereeniging. De KNJV is de grootste en de oudste van alle Nederlandse jagersverenigingen, en ook de vereniging „met de meeste standing, zegt Beekman.
Dat blijkt. Korfballen hoeft niet met een hoge hoed en je hebt er ook geen paard voor nodig. Bovendien heeft een doorsnee korfbalclub geen eigen mensen in fulltime dienstverband. Bij de KNJV ligt dat anders: het salaris van de huntsman en de kennelman, verantwoordelijk voor de honden van de vereniging, moet ergens vandaan komen. „De contributie ligt dan ook wat hoger dan bij een korfbalclub, zegt Beekman. Toch weerspreekt secretaris Wim Pieters van de KNJV stellig dat het jagen een elitegebeuren zou zijn. „Iedereen kan bij ons lid worden, als er tenminste geen wachtlijst is. Onder onze leden zijn inderdaad captains of industry, maar ook boeren. We hebben eerlijk gezegd ook niet zon behoefte aan schreeuwers en dikkepoeners. Pieters erkent dat je wat geld nodig hebt voor de sport. „Je moet een goed paard hebben, en vervoer. Het lidmaatschap is ruim 500 euro per jaar en het is de bedoeling dat je als lid ook regelmatig een jacht organiseert. Dat kost ook wat.

Plezier
Maar het spel van de honden en de vriendenclub die je erbij opbouwt, dat zijn de belangrijkste dingen voor Pieters. En dat kun je zien. Hoog op zijn paard straalt het plezier uit de ogen van de 60-jarige KNJV-secretaris, die zelf een hoge functie bekleedt bij de sportorganisatie NOC*NSF. „En het allerbelangrijkste voor mij is dat het wedstrijdelement ontbreekt in onze jachten. Een wedstrijd gaat altijd ten koste van de vriendschap.
In het veld is er geen ruimte voor mensen die sneller willen zijn dan de anderen. De jacht, met als oorspronkelijk doel het vangen van een vos, bestaat eigenlijk uit drie onderdelen. Allereerst zijn er de honden, ofwel de meute. De KNJV beschikt over eigen kennels in Leusden, waar de honden verzorgd worden door twee werknemers van de vereniging. De meute is een verzameling jachthonden, vooral foxhounds. Ook kruisingen tussen foxhounds en bloedhonden zijn aanwezig, de zogenaamde outcrosses. De trouwe, vasthoudende viervoeters zijn de trots van de vereniging en worden consequent aangeduid als hounds. Zoals een schipper het over zijn schip heeft, en nooit over zijn boot, zo zal de jager nooit het woord dog gebruiken.
Verder is er de equipage. Dat is het selecte gezelschap van ruiters dat de honden stuurt. Het zijn er hoogstens vier, waarvan de Master de voornaamste is. Hij is de eindverantwoordelijke over de honden en de rest van de equipage, en eigenlijk is hij de hoogste in rang binnen de vereniging. Samen met de huntsman, die de honden jaagt, en de twee whippers-in, zijn assistenten, volgt hij het spoor dat de honden aangeven. Op enige afstand komt het derde onderdeel van de jacht: het veld. Dat zijn alle overige ruiters en paarden, die de meute en het equipage volgen.

Vossenurine
Vies van Engelse woorden zijn ze niet bij de KNJV. Dat is ook niet zo gek: de jacht is oorspronkelijk een Brits gebeuren. Nog steeds jagen de Britse zusterverenigingen in de uitgestrekte Engelse en Ierse velden op vossen, alhoewel daar steeds vaker stormen van kritiek op komen. De Nederlandse vossenvriend moge gerustgesteld zijn: in Nederland wordt sinds jaar en dag niet meer op een levende vos gejaagd. De honden volgen een spoor dat vlak voor het begin van de jacht door de sliptrekker is uitgestippeld, die te voet met een in vossenurine gedrenkte lap het parcours aflegt. Aan het einde van het parcours legt de sliptrekker, als beloning voor de honden, een koeienpens neer.
De sliptrekker heeft goed zn best gedaan, op deze zonnige woensdag. Hij heeft lussen in het parcours gelegd om het natuurlijke gedrag van de vos zo goed mogelijk na te bootsen. De honden hebben het er maar moeilijk mee. Regelmatig groepen ze samen of waaieren ze juist uit, altijd met de neus vlak boven de grond. De equipage houdt ook halt en overlegt. „De honden hebben een gigantisch goed reukvermogen; 10.000 keer beter dan de mens, weet Beekman. „In Engeland wordt op vossen gejaagd die daar alleen gelopen hebben. Dan hebben de honden het hier nog makkelijk; zij hoeven alleen het sterke urinespoor te volgen.
Toch is ook dat nog een behoorlijke klus, blijkt wel. Totdat een hond het spoor gevonden heeft. Luid blaffend schiet hij ervandoor, met in zijn kielzog de hele meute. Recht koersen ze op een sloot af, en waden er dwars doorheen. Erachteraan komen de paarden. De sloot is niet breed, maar de paarden hebben het ook niet breed. Wild schuimbekkend schudt er een met zijn hoofd. De meeste paarden vliegen met een sierlijke sprong door de lucht, om meteen daarna de steile dijkhelling te nemen. Graspollen vliegen rond. In het veld volgt Pieters. Zijn paard is bang, en steigert wild voor de sloot. Pieters draait om en neemt opnieuw een aanloop. Zonder resultaat. Paard en ruiter nemen tenslotte maar een omweg, om via een dam toch weer aansluiting bij de groep te zoeken.

Jägermeister
Dat jagen een intensieve bezigheid is, is wel aan de paarden te zien. Tijdens een rustpauze bij een boerderij dampen de beesten van top tot teen in de frisse voorjaarslucht. Ook de ruiters zien er vermoeid uit. Het gezicht van Pieters vertoont de nodige moddersporen, maar dat kan hem niet deren. Hij haalt de cap van zijn hoofd, veiliger dan de gebruikelijke hoge hoed, en wist zich het zweet van het hoofd. Samen met de andere ruiters krijgt hij een Jägermeister om weer op temperatuur te komen. In één teug gooit hij het sterk-alcoholhoudende drankje naar binnen. „Tja, hij wilde net niet over die sloot heen, zegt Pieters, op de hals van zijn rijdier kloppend. „Het is nog een jong beest, en dan kun je beter even omlopen dan forceren. Een andere ruiter komt met een lachend gezicht op me af. „Ik ben onderuit gegaan. Het paard kwam bovenop me. Het is hem niet aan te zien. Hij steekt zijn duim omhoog. „t Gaat goed hoor!
Ongelukken en ongelukjes zijn niet te voorkomen tijdens de jachten. „Bij mij lag mijn duim er een keer af, vertelt Pieters. „Maar hij kon er ook weer aan. Je ziet er bijna niks meer van. Bovendien, zegt Pieters, is de schade bij ongelukken altijd beperkt gebleven tot „beenbreuken en dergelijke. Je moet vooral een goed ruiter zijn, en je ook als zodanig weten te gedragen. Ik weet dat een ruiter, die met zijn rode jas en hoge hoed hoog op zijn paard zit, al heel snel een arrogante uitstraling heeft. Daarom groeten wij de boeren altijd. Wij zijn immers te gast.

Impopulair
De secretaris heeft een hekel aan de negatieve publiciteit die desondanks toch rond de jachten lijkt te hangen. Daarom geeft de KNJV zo min mogelijk ruchtbaarheid aan haar jachten. „We krijgen vaak genoeg verzoeken van bladen als Story en Privé om een jacht bij te mogen wonen. Maar daar gaan we niet op in. Bovendien zijn zij vaak meer geïnteresseerd in de personen die meedoen dan in de jacht zelf. Het moet gezegd worden, die personen zijn vaak niet de minste. Zo steekt een heer in donkerblauw uniform, afgezet met veel koperwerk, scherp af tegen de vele ruiters in hun rode jasjes. „Dat is Bert Wassenaar, opperstalmeester van Hare Majesteit, weet Pieters. „Die rijdt soms als gast mee.
Maar ook voor gasten geldt onherroepelijk dat ze goede ruiters moeten zijn. Niet voor niets is er een introductie op papier gezet die er niet om liegt. „Als uw paard een hond slaat (met zijn hoeven) maakt hij u daarmee uiterst impopulair. Bedenk dat het moeilijker is om een goede hond te krijgen dan een nieuw lid, aldus de introductie. Tijdens deze jacht lijken de paarden zich echter goed in toom te houden. Bovendien doet de sfeer onder de ruiters gemoedelijker aan dan de soms scherpe toon van de introductie doet vermoeden.
En dan is daar opeens het einde. Met fel gekef storten de eerste honden zich op een stuk koeienpens, ter vervanging van de vos. Het denkbeeldige dier is binnen enkele seconden aan stukken gescheurd. De ruiters verzamelen zich in het veld. Het Halalie, de melodie die het einde van de jacht inluidt, klinkt. De hoge hoeden gaan af. Niet voor lang, want het is fris in de voorjaarswind. De ruiters zetten koers naar het startpunt. „Tijd voor een hartversterking."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen