Zijn lijfstraffen bijbels?

Salomo spreekt de duidelijke woorden: „Die zijn roede inhoudt, haat zijn zoon; maar die hem liefheeft, zoekt hem vroeg met tuchtiging. (Spreuken 13:24) Een roede is toch bedoeld om mee te slaan?
Ouders vertelden me dat ze van de voorganger van hun gemeente het advies kregen om kinderen met een pollepel op de billen te slaan. Gezien de hiervoor genoemde tekst, en met de wens om te leven naar het Woord, is het voorstelbaar om tot een dergelijk advies te komen.
Laten we eens kijken naar de bijbelse gegevens. Sommige vertalingen hebben het woord roede niet laten staan, maar vervangen door straf. De Statenvertaling laat het woord staan en geeft geen kanttekening met een mogelijke andere vertaling. Verschillende verklaarders spreken over liefdeloosheid als een kind niet wordt gestraft. Op meerdere plaatsen in Spreuken komt deze betekenis van slaan terug. Heel duidelijk in Spreuken 23:14: „Gij zult hem met de roede slaan, en zijn ziel van de hel redden. Deze tekst ligt op één lijn met wat sommige ouders zeggen: „Beter hij nu huilen dan later wij huilen. Tijdig het kwaad beteugelen.
In het Nieuwe Testament treffen we het gebruik van lijfstraffen aan als beeld, waarmee wordt verduidelijkt dat de Heere Zijn kinderen tot hun nut tuchtigt, straft (Hebr. 12:6). „Want dien de Heere liefheeft, kastijdt Hij, en Hij geselt een iegelijken zoon, die Hij aanneemt.
Wat direct opvalt, is dat de lijfstraffen worden ingeperkt. De boosheid van de opvoeder bergt een groot gevaar in zich. Spreuken 19:18: „Tuchtig uw zoon, als er nog hoop is; maar verhef uw ziel niet, om hem te doden. Ook in het Nieuwe Testament komen we dergelijke waarschuwingen tegen. Kol. 3:21: „Gij vaders, tergt uw kinderen niet, opdat zij niet moedeloos worden. Efeze 6:4: „En gij vaders, verwekt uw kinderen niet tot toorn, maar voedt hen op in de lering en vermaning des Heeren. In het bijzonder worden de vaders genoemd. Een verklaarder merkt op dat die in de eerste plaats gevaar lopen om tot hardheid te vervallen. De praktijk leert dat dit ook voor moeders kan gelden.
In het licht van de vele Schriftwoorden over het slaan van kinderen kunnen we niet zeggen dat de Bijbel lijfstraffen in de opvoeding afwijst. Wel worden deze geplaatst in een liefdevolle relatie en vergezeld van de waarschuwing dat straffen in ongeremde woede schadelijk is voor kinderen.

Liefdevolle relatie
Een argument om lijfstraffen af te wijzen, is dat ouders zo model staan voor het gebruik van agressie. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die agressie gebruiken vaak ook zelf geslagen zijn. Overigens moet daarbij worden aangetekend dat vooral in de westerse samenleving het slaan van kinderen agressiebevorderend werkt. Onderzoek doet vermoeden dat dit veel minder opgaat voor Afro-Amerikaanse culturen. Een mogelijke verklaring is dat lijfstraf in die culturen veel minder wordt geassocieerd met liefdeloosheid, en zo minder agressie als reactie oproept.
We kunnen stellen dat het toepassen van lijfstraffen in onze cultuur niet ervaren wordt als liefdevol. En zeker het slaan met een voorwerp zal kinderen verbitteren. Daarmee is een kanttekening te maken bij de context die het Woord van God aangeeft. De ervaring te worden geslagen wekt afkeer op bij kinderen, in onze cultuur. Daarom hebben we voorzichtig om te gaan met het toepassen van lijfstraffen. Maar een kind eens even stevig vastpakken om iets goed tot hem of haar door te laten dringen, kan heus geen kwaad.
Overigens lukt het meestal alleen om bepaald gedrag van een kind te stóppen door slaan. Maar in feite begint het opvoeden dan pas, namelijk door meer gewenst gedrag aanleren. Dit kan door voordoen en belonen. Als deze opvoedingsstrategieën worden toegepast, ontstaat er vaak een positievere wisselwerking, waardoor corrigerend optreden minder nodig is.
Een pedagogische tik lijkt me alleen zinvol om een jong kind gevaarlijk gedrag af te leren. Daarvoor is het van belang dat de tik zo kort mogelijk volgt op het gedrag. En dan een tik waarover nagedacht is. De meeste klappen worden uitgedeeld om eigen woede af te reageren en uit onmacht. Het bijbelse spreken is duidelijk in het afwijzen daarvan.

U kunt vragen insturen voor de rubriek Mensen onder elkaar. Het adres is: Redactie Terdege, Postbus 75, 7300 AB Apeldoorn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen