Kinderpsychotherapeute Linda Klein:

„Ouders moeten beseffen dat de pijn om het verlies van hun zoon of dochter er mag zijn en een plek mag hebben, zegt Linda Klein (31), verbonden aan Eleos Ambulante Zorg in Amersfoort. „Want hoe moeilijk rouwen ook is, het is iets gezonds. Na het verlies van je kind is een eerste rouwtaak: het besef laten doordringen dat het echt waar is. Pas dan kun je de pijn gaan voelen.
Bij het overlijden van een baby tijdens de zwangerschap of rond de bevalling zijn de omstandigheden te gecompliceerd om de werkelijkheid goed tot je door te laten dringen. Linda, die veel ouders ontmoet die rouwen om hun kind of vastgelopen zijn in hun rouwproces, legt uit waarom. „Ouders en omstanders hebben nauwelijks herinneringen aan het kind. Er is weinig beeld. Je maakt je wel een voorstelling tijdens de zwangerschap, maar je ziet het kind maar heel kort. Bovendien ben je verdoofd en verzwakt. Terwijl je juist rouwt door bezig te zijn met herinneringen en het gebeurde opnieuw te beleven. Daarom is het belangrijk dat je herinneringen creëert. Door bijvoorbeeld je kind aan te raken, er fotos van te maken, het zelf aan te kleden en de begrafenis voor te bereiden. Ook moet je afscheid nemen van je gedroomde beeld. Van je gedachte: hoe zou het geweest zijn als mijn kind nog had geleefd?
De psychotherapeute benadrukt de rol die het verplegend personeel speelt. „Het is nodig dat ze jouw zoon of dochter bij name noemen en je duidelijk maken dat je kind er mag zijn. Wanneer zij respectvol omgaan met je zoon of dochter, geeft dat waarde aan je kind. Tegenwoordig helpen zij de ouders heel erg door op een goede manier met hen om te gaan. Ze praten met hen en betrekken hen volledig bij het verzorgen van de baby. Ze maken er bijvoorbeeld fotos of een video van. Het laatste kan vreemd aandoen, maar die beelden van je kind kunnen later juist enorm waardevol blijken.
Ook het begraven van je kind confronteert je met de realiteit. Tegelijk geeft het de mogelijkheid de rouw te delen met nabije anderen. Omstanders verwerven zo ook herinneringsbeelden. Ik raad altijd aan om broertjes en zusjes mee te nemen. Het is heel heilzaam om ze te betrekken bij het rouwproces. Ook voor hen is die confrontatie heel zinvol.

Angel
„Vroeger raadde men aan niet over het verlies te praten en gewoon door te gaan met het leven. Maar dat blokkeert. Op die manier zwijg je het kind gewoon dood. Het kan lijken of het allemaal niet gebeurd is. Dat bemoeilijkt het rouwen. Gaandeweg wordt het onderwerp te pijnlijk om over te praten en worden veel dingen niet uitgesproken. De pijn blijft dan een angel, die op een andere manier energie blijft vragen en openbaar komt. Want die boosheid moet er toch uit. De een krijgt onverklaarbare woedeaanvallen, een ander wordt depressief, een derde raakt overwerkt.
Het kan helpen bij het rouwen als ouders duidelijkheid krijgen over de oorzaak van het overlijden van hun kind. Linda noemt het nagesprek met de artsen. „Hierdoor kom je aan de weet wat er met je kind gebeurde. Daardoor krijg je meer inzicht en grip op de situatie. Vroeger was dit niet aan de orde. Vaak wisten de ouders helemaal niet wat het kind mankeerde. Of ze kregen het niet te zien, omdat het met een ernstige handicap was geboren. Maar het is veel beter een misvormd kindje te bekijken dan er in je fantasie een soort monstertje van te maken. Ik ken geen ouders die er spijt van hebben gehad dat ze hun gehandicapte kindje hebben gezien. Het omgekeerde is vaak wel het geval. En die beslissing is niet meer terug te draaien.

Man rouwt ook
„Moeders hebben vaak schuldgevoelens. Ze kunnen zich afhankelijk weten van God, maar toch is er het gevoel dat ze gefaald hebben, ook al konden ze er niets aan doen. Er zijn moeders die zich schuldig voelen tegenover hun gezin, omdat ze een periode niet goed kunnen zorgen voor de andere kinderen.
Het verlies moet een plek gaan krijgen in de persoonlijke relatie met God. Soms zeggen mensen: Mijn kind is in de hemel, dat geeft een rijk gevoel. Maar hier op aarde sta ik met lege handen en heb ik de pijn van het gemis. De vragen kunnen overheersen: Waarom dan toch? We hebben zo naar dit kindje verlangd? We kunnen het wel in Gods handen leggen, maar we voelen een knagend verdriet.
De kinderpsychotherapeute vindt pastorale steun bij het verlies van een levenloos geboren baby of een kind dat maar kort geleefd heeft op zn plaats. „Het is zelfs heel lang nodig. Omstanders mogen het verlies niet bagatelliseren door goed bedoelde maar misplaatste bemoedigingen als: Je bent nog jong, of: Het kind zou toch geen leven gehad hebben met die ernstige handicap. Of bij het overlijden van één kind van een tweeling: Je hebt nog een kind over. Ouders waren in verwachting van twee kinderen, en niet van twee halve kinderen. Dan hebben ze verdriet om het ene kindje.
Ouders moeten samen de rouw doormaken. Als het kind ouder is, heb je meer mensen om je heen die het gekend hebben, bij een baby niet. Een man en vrouw zijn dan nog meer op elkaar aangewezen. Ik denk dat het risico nog steeds bestaat dat mannen te weinig aandacht krijgen. De meeste zorg gaat vaak uit naar de moeder. Een man kan denken dat hij sterk moet zijn voor zijn vrouw, maar hij rouwt ook. Ook hij moet ongewild afscheid nemen van zijn kind en van zijn verwachtingen. Ook bij hem kan op sommige momenten de pijn van het verdriet oplaaien. Als hij bijvoorbeeld het autostoeltje ziet dat hij trots in de auto heeft gezet of het bedje dat hij heeft getimmerd.

Broertjes en zusjes
Ook anderen die bij de gestorven baby betrokkenen waren, hebben aandacht nodig. „Broertjes en zusjes hebben evengoed naar de komst van de baby uitgezien. En ze hadden verwachtingen over het nieuwe gezinslid. Betrek hen bij de gebeurtenissen en geef uitleg die bij hun leeftijd past. Vergeet de grootouders niet. Zij zien de pijn van hun kind en missen hun kleinkind. Ze kunnen zich machteloos voelen of boos worden.
Naar een eventuele volgende zwangerschap toegroeien, kost over het algemeen behoorlijk wat tijd. Het lijkt of ouders en andere gezinsleden zich als het ware afsluiten van de vreugdevolle verwachting, om zich alvast te wapenen tegen een nieuw pijnlijk verlies. Soms kan een kind hardop de angst verwoorden die ouders ook hebben: Nou gaat dat kind ook weer dood. Ouders moeten ervoor waken hun overbezorgdheid en angsten niet over te hevelen naar hun kinderen. Die kunnen daardoor onbedoeld in hun ontwikkeling worden geremd. De angst moet geen eigen leven gaan leiden.

Dossiers opvragen
„Het is niet raar om na vele jaren nog op zoek te gaan naar wat indertijd is voorgevallen. Het is goed om duidelijkheid te krijgen over wat er is gebeurd, om daarna weer verder te kunnen gaan. Ouders kunnen dossiers opvragen, de plek bezoeken waar het verlies plaatsvond of alsnog proberen te achterhalen wat er met hun kind gebeurd is. Ze kunnen proberen uit te vinden waar het kind ligt begraven en alsnog over de gebeurtenissen gaan spreken. Ik zeg niet dat iemand erover móet praten, want de een is een doener en de ander een prater. De kern is jezelf de ruimte te geven om ermee bezig te zijn. Elk gaat er op zijn eigen manier mee om. De een schrijft iets op of maakt een fotocollage of een tekening, de ander verzamelt informatie en weer een ander verwerkt het juist door erover te praten. Niet dat je het ooit vergeet. Maar de pijn is dan niet meer zo ondraaglijk, dat het zich wreekt in je dagelijkse leven.

Als u wilt reageren, kunt u contact opnemen met de afdeling Preventie en Dienstverlening van Eleos, regio Midden. Het telefoonnummer is: 033-4559409. E-mail: HYPERLINK "mailto:p&d.midden@eleos.nl" p&d.midden@eleos.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen