Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Koken voor kankerpatiënten

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Koken voor kankerpatiënten

Culinair journalist Karin Vaneker: „Het is het mooist als een pakje ProSure in de dagelijkse voeding verwerkt kan worden"

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Toen David een agressieve vorm van kanker kreeg, viel hij enorm af. Culinair journalist Karin Vaneker zocht naar alle mogelijke middelen om het gewichtsverlies van haar partner te stoppen. Dat lukte met de drinkvoeding ProSure. Sinds David overleed, houdt Karin workshops voor diëtisten en werkers in de thuiszorg. Ook ontwikkelt ze recepten om de drinkvoeding voor de patiënt smakelijker te laten zijn.

Karin (44) en David woonden nog maar enkele jaren met hun dochtertje in hun ruime vrijstaande woning in Oostzaan, toen de kunsthandelaar te horen kreeg dat hij alvleesklierkopkanker had. De vooruitzichten met de zeer agressieve kanker waren slecht. David kreeg de boodschap dat de artsen niets meer voor hem konden doen en dat hij nog drie tot zes maanden te leven had.
„Daar zaten we dan, samen met onze dochter van drie. Op zon moment stort je hele wereld als een kaartenhuis in elkaar. David had al een tijd klachten, maar omdat hij ook last had van ouderdomssuiker, duurde het een halfjaar voordat bleek wat er nu werkelijk aan de hand was. Omdat er nog geen uitzaaiingen in de lever waren, wilden ze in een ander ziekenhuis, het VU in Amsterdam, nog starten met behandelingen. De vooruitzichten waren niet best, maar je klampt je aan alles vast en David had een enorm sterke wil om te overleven.

Snel tempo
Meer dan de helft van de mensen met kanker heeft ongewenst gewichtsverlies, maar bij David ging het helemaal in een snel tempo. Hij was in korte tijd van 98 naar 65 kilo afgevallen. In plaats van af te wachten, zocht Karin als culinair journalist naar een oplossing om dit proces te stoppen.
„Mensen met kanker moeten eigenlijk meer eten, want hun lichaam verbruikt meer energie. Maar omdat ze vaak minder trek hebben, krijgen ze ook nog eens te weinig goede voedingsstoffen binnen. Nu was David van nature een grazer, hij at het liefst de hele dag door. In dit geval was dat juist goed, want als je weinig trek hebt, kun je beter over de dag verspreid kleine hoeveelheden eten dan drie keer een maaltijd. Ik zette nootjes neer; als hij om zalm vroeg, maakte ik dat klaar en als hij het uiteindelijk niet lustte en toch wat anders wilde, zorgde ik dat ik dat ook in huis had.
Karin, die vanwege haar werk vrijwel dagelijks met haar neus in de kookboeken zit, ging op zoek naar een wetenschappelijk onderbouwd middel om het gewichtsverlies te stoppen. Via internet vond zij een drinkvoeding die nog maar enkele maanden daarvoor op de markt was gebracht door het farmaceutisch bedrijf Abbott, dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van medische voeding. ProSure zou een gunstig effect moeten hebben op eetlust en spierkracht en de vermoeidheid wegnemen.

Diëtiste
„Omdat ik me assertief opstelde, heb ik het nodige kunnen regelen. Toen David en ik de eerste keer in het VU-ziekenhuis kwamen, kwam de diëtiste ons al tegemoet lopen met een proefpakket van ProSure. Volgens de diëtiste hoefden we ons niet al te druk te maken om eten, als David de drinkvoeding maar naar binnen werkte.
Door kanker verandert de stofwisseling, waardoor het lichaam meer voedingstoffen nodig heeft. Doordat de patiënt juist minder trek heeft in eten, krijgt hij minder voedsel binnen. Daarnaast krijgen mensen door de tumor of de behandeling ervan vaak last van misselijkheid, een snel verzadigd gevoel en wordt de smaakbeleving minder. Door de verminderde eetlust en de verhoogde energiebehoefte kan het gewicht snel afnemen.
Wanneer een patiënt in een maand meer dan 5 procent gewichtsverlies heeft, geeft dit extra problemen: lagere overlevingskansen, verminderde reactie op behandelingen, toename van infecties en complicaties, klachten als vermoeidheid en verminderde spierkracht.
Al zou het lukken, dan kan de patiënt het gewichtsverlies niet stoppen door extra te eten. Door de stofwisselingstoornissen wordt het extra ingenomen voedsel sneller verbruikt. Karin vertelt dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat eicosapentaeenzuur, afgekort tot EPA, helpt het gewichtsverlies bij kanker te stabiliseren. Het bestanddeel in ProSure is een omega-3-vetzuur uit visolie.
Het is voor een kankerpatiënt vrijwel ondoenlijk om hiervan voldoende binnen te krijgen door het eten van visolie of het slikken van visoliecapsules. „Dan moet je daar enorme hoeveelheden van naar binnen werken en als je toch al weinig trek hebt, is dat niet te doen, weet Karin.

Smakelijk eten
„Het lijkt makkelijk om twee pakjes drinkvoeding, waarbij je kunt kiezen uit drie smaken, per dag te nemen, maar voor sommige patiënten is een paracetamol al te veel. Bovendien word je op deze manier de hele dag met je ziekte geconfronteerd en daar zitten patiënten nu juist niet op te wachten.
Om voor David smakelijk eten klaar te maken, waar ik de drinkvoeding in kon verwerken, ging ik op zoek naar recepten. Maar er was nauwelijks iets voorhanden. Op de website van Abbott stonden alleen tips van: koop een blikje aspergesoep en gooi daar ProSure doorheen. Het leek me dat daar wel meer van te maken was en zodoende ben ik er zelf mee gaan experimenteren. Ik heb de vloeibare voeding ruim een jaar in huis gehad en ontwikkelde voor mezelf allerlei recepten: milkshake peer-kiwi, drinkontbijt grapefruit-sinaasappel, aardbeienyoghurt, bananenijs, havermoutpap en sinaasappelhoning dressing.
Vanaf het begin wisten we dat de drinkvoeding geen medicijn was, maar het hielp David wel aan een betere conditie dan toen hij alsmaar afviel. Daarnaast vond ik het prettig om als naaste iets fundamenteels te kunnen doen, iets dat helpt.
David had een zeer sterke wil om te overleven en nam trouw zijn porties in. Hij heeft tot tien dagen voor zijn dood nog auto gereden. Het kon zijn dat hij er pas halverwege de middag toe in staat was, maar hij deed het toch maar. Ik realiseerde me pas op de dag van zijn dood dat hij werkelijk ging sterven. Na de diagnose heeft hij nog ruim een jaar geleefd, in plaats van het halfjaar dat ze hem nog maximaal gaven. We waren bezig alle statistieken te verslaan. Dan blijf je hopen, tegen beter weten in. En denk je dat het leven maakbaar is. Maar dat is niet zo. David overleed daags na Kerst 2003 op 63-jarige leeftijd.
„David was Joods; hij is in Palestina geboren. Hij hechtte aan de joodse tradities en wist er ook heel veel van. Hij voelde zich bewust joods, maar was geen praktiserend gelovige. Ik ben zelf rooms-katholiek opgevoed, op een boerderij in Twente. Mijn ouders gaan nog trouw iedere week naar de kerk, maar ik heb dat losgelaten.

Recepten
Een paar maanden na het overlijden van David nam Karin contact op met Abbott. Ze gaf aan dat er voor de ontwikkelingen van recepten voor kankerpatiënten meer mogelijkheden waren. „Ik ben toen met ideeën gekomen om de drinkvoeding in smakelijke gerechten te verwerken. Het is het mooist als een pakje ProSure in de dagelijkse voeding verwerkt kan worden, zodat de patiënt met de pot mee kan eten. Het andere pakje kan dan als tussendoortje dienen, om zo op te drinken, maar je kunt er ook een milkshake van maken.
Inmiddels geeft Karin met de door haar ontwikkelde recepten kookdemonstraties en verzorgt zij workshops voor diëtisten, voedingsassistenten en werkers in de thuiszorg. „Bij het ontwikkelen van de recepten houd ik er rekening mee dat er voldoende voedingsstoffen als eiwitten en koolhydraten in zitten. Zo zitten in prei en banaan meer voedingsstoffen dan in komkommer en aardbei. Daarbij vindt Karin dat een patiënt datgene moet eten of drinken wat hem op dat moment het meest aanspreekt, ook al is dat bananenijs met ProSure als ontbijt...
Elke patiënt is anders en heeft uiteraard een andere smaakbeleving. Bij de meeste recepten proef je overigens helemaal niet dat de medische drinkvoeding erdoorheen zit. Het gaat erom hoe iemand het beste geholpen kan worden, vooral in de thuissituatie. Als je een gezin hebt, is het fijn als je een keer per dag met de pot mee kan eten. Maar als meneer Jansen alleen woont en het liefst vanillevla eet, is dat helemaal niet erg, als hij er dan de drinkvoeding maar doorheen mengt.
Waar ik nog over denk, is hoe je mensen die meer afhankelijk zijn van kant-en-klaar-producten van dienst kunt zijn. Want een feit is dat niet iedereen ertoe komt om een pasta met prei-kaassaus of een champignonragout te maken. Je kunt dan bijvoorbeeld aangeven dat de vloeibare voeding prima smaakt in een blik kant-en-klaar-soep van merk A, maar niet van merk B.

Niet wachten
Karin weet uit ervaring dat het belangrijk is dat de patiënt zo snel mogelijk met de medische drinkvoeding begint. „Voor de eerste chemokuren was David weer wat opgekrabbeld. Na de behandeling was hij veel misselijk en had hij weinig trek. Toen dat weer wat beter ging, kreeg hij voor de tweede keer chemotherapie. Ik zou ervoor willen pleiten dat diëtisten veel meer worden ingeschakeld op de afdeling oncologie van ziekenhuizen. Het is beter om direct met de drinkvoeding te beginnen en niet te wachten tot iemand al heel veel is afgevallen.
Wat de culinair journalist betreft zou het middel breder ingezet kunnen worden. „Het is wel zo dat alleen wat kanker betreft wetenschappelijk is onderzocht dat het effect heeft. Maar volgens mij kan het middel ook prima ingezet worden voor het welbevinden van aids-patiënten, mensen in verzorgings- en verpleeghuizen en ziekenhuispatiënten. Karin pakt er een recent artikel uit de NRC bij waaruit blijkt dat 30 procent van alle patiënten in een ziekenhuis bij opname al ondervoed is. „Als je dan bedenkt dat je in een ziekenhuis meestal ook niet aankomt in gewicht, dan lijkt me dat een medische drinkvoeding een prima oplossing kan zijn.
Tijdens de workshops ontmoet ik ook instellingskoks van verpleeg- en verzorgingshuizen die graag met het middel zouden willen werken, maar zij hebben geen ruimte binnen het budget om het te gebruiken; een centenkwestie dus.
Voor kankerpatiënten worden de kosten van ongeveer 10 euro per dag door de meeste zorgverzekeraars vergoed.

Emotioneel
De eerste keer dat Karin een workshop verzorgde, was ze erna twee dagen emotioneel van de kaart. „Het was toch heel confronterend om er zo weer mee bezig te zijn. Maar toch ben ik blij dat je mensen op deze manier kunt helpen. En al is het dan geen medicijn tegen de kanker, je kunt door goede voeding toch wat voor mensen betekenen, zodat zij zich in een betere conditie voelen. Toen ik de eerste keer hier bij de apotheek in Oostzaan pakjes ProSure bestelde, had geen mens ervan gehoord. Twee maanden daarna hadden ze al zes afnemers.

Meer informatie: Abbott Voedings Informatie Centrum, tel. 0900-2352842.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 24 augustus 2005

Terdege | 84 Pagina's

Koken voor kankerpatiënten

Bekijk de hele uitgave van woensdag 24 augustus 2005

Terdege | 84 Pagina's