Een kinderboek over Wulfert Floor

Het gebeurde tijdens een boekenveiling in Amsterdam. De veilingmeester bracht Al de eenvoudige oefeningen van Wulfert Floor onder de hamer. Voor in de zaal zaten enkele theologiestudenten. „Nee, dank u, dat zijn mij al té eenvoudige oefeningen, klonk het commentaar van een van hen.
Toch wist deze oefenende boer, die model stond voor enkele biografieën (er werd zelfs een doctoraalscriptie aan hem gewijd en in Driebergen-Rijsenburg is een laan naar hem genoemd) juist door zijn eenvoud harten in te nemen. Zeker onder ouderen bleef zijn naam bekend. Ook omdat er nog steeds, zondag aan zondag, wel ergens een preek van hem wordt gelezen.
Zou ook de kerkjeugd meer van deze oefenaar weten dan alleen zijn naam? Deze vraag hield Jannie Kranendonk-Gijssen bezig toen Anthon Bel van uitgeverij Den Hertog haar voorstelde om een kinderboek over Floor te schrijven. Ze pakte de handschoen op en ging aan de slag. Met als gevolg dat Wulferts grootste wens nu op de planken in de christelijke boekwinkel staat.

Geen onbekende
Jannie Kranendonk (1952), oud-directiesecretaresse van scholengemeenschap Guido de Brès in Rotterdam, is sinds 1999 part-time werkzaam als redactrice bij uitgeverij Den Hertog in Houten. Met haar man Wim en de kinderen Huib, Eline en Jan-Willem woont zij in Nunspeet. Hoewel haar plaats in het gezin voor haar duidelijk prioriteit heeft, is er toch nog ruimte om thuis vanuit de werkkamer dagboekjes en andere theologische boeken samen te stellen.
Eerder schreef zij onder pseudoniem verhalen voor diverse bladen. Voor de vrouwenverenigingen van de Gereformeerde Gemeenten publiceerde ze, als lid van het hoofdbestuur, onder meer verhalen over Sara Diamant en de onlangs overleden Hongaarse predikantsvrouw Julia Visky.
En dan nu een kinderboek over Wulfert Floor. „De persoon en de boodschap van Wulfert Floor hebben altijd mijn belangstelling gehad. Vijf jaar geleden heb ik op verzoek van Den Hertog het dagboekje Waakt en bid samengesteld, uit zijn bundels Al de eenvoudige Oefeningen en Verrassende nalezingen. Meestal lees ik, voordat ik aan een dagboekje begin, eerst het levensverhaal van de schrijver. Dan heb ik het idee dat zo iemand over mijn schouder meekijkt terwijl ik met zijn werken bezig ben. Zodoende heb ik destijds het boekje Leven en werk van Wulfert Floor van ds. J.T. Doornenbal gelezen. Ik herinner me dat ik onder de indruk was van het gezinsleven van Floor. Toen collega Bel me voorstelde het leven van Wulfert Floor op kinderlijke wijze te beschrijven, was deze oefenaar voor mij zeker geen onbekende.

Kinderboeken
De medewerkster van uitgeverij Den Hertog is dankbaar dat Bel haar stimuleerde tot dit werk. „Uit mezelf zou ik geen kinderboekje geschreven hebben. Ik ben er nu door gegrepen en wil ermee doorgaan. Voor het komende jaar hoop ik een kinderboek over ds. Ledeboer te schrijven, in verband met het honderdjarig bestaan van de Gereformeerde Gemeenten.
Met het boek over Wulfert Floor mikt de schrijfster op de jeugd die zijn naam kent. „Gezien het feit dat de Oefeningen nog steeds verkocht worden, én de enorme verkoop van het dagboekje Waakt en bid, mogen we aannemen dat Floor in veel gezinnen geen onbekende is. Van harte hoop ik dat de jeugd die de levensgeschiedenis van Floor door middel van dit boekje leert kennen, geboeider zal luisteren wanneer er preken of dagboekstukjes van hem gelezen worden.
Het boekje is niet geschreven met een evangelisatorisch doel. „Dat was ook de opdracht niet. Het is bedoeld om bij de kerkelijke jeugd interesse te wekken voor de kleine kerkgeschiedenis. De leefwereld van Floor staat ongetwijfeld ver af van die van onkerkelijke kinderen. Dat neemt niet weg dat de Heere geringe middelen kan gebruiken om ook hun harten te bereiken. Ze kunnen in dit boekje in ieder geval lezen hoe goed het is om die onbekende God te dienen!

Tijdsomstandigheden
Voor het schrijven van het kinderboek verdiepte Jannie Kranendonk zich ook in de tijdsomstandigheden van Floor. „Dat is heel belangrijk voor het schetsen van de juiste sfeer. Eerst heb ik het boek van ds. Doornenbal nauwkeurig doorgenomen. Doornenbal werd geboren in de omgeving van Wulfert en heeft zijn leven gloedvol weergegeven.
Daarnaast heb ik het boek Een onderzoek naar het leven, de plaats en de betekenis van Wulfert Floor als negentiende-eeuwse oefenaar van drs. J. Mulder gebruikt om gegevens te verifiëren. Soms vond ik in het ene boek net een detail dat in het andere gemist werd. Uiteraard heb ik ook De landbouwer van Driebergen van Jac. Overeem gelezen. Dankzij diverse publicaties van onder meer geschiedschrijver Dick Steenwijk kon ik achterhalen welke kleding men droeg, wat de eetgewoonten waren, wanneer huisarts De Wit Boers (de latere vriend van Floor) naar Langbroek verhuisde en hoe het schoolleven in die dagen was.
Een zeer bijzondere ervaring was het proeven van de sfeer in de omgeving waar Wulfert Floor opgroeide. „Een van de kerkenraadsleden uit Langbroek nodigde me daartoe uit. Het was een belevenis toen we het bruggetje aan de Brink overgingen, waar we het voormalige huis van dokter De Wit Boers zagen. We liepen over het plein waar vroeger tijdens de zondagse kerkdiensten de paarden en koetsen gestald werden, we bezochten het oude kerkgebouw te (Neder)Langbroek, waar Wulfert als kind ter kerk ging. Indrukwekkend! Floor hield zelf trouwens ook allerlei gegevens nauwkeurig bij. Hoe vaak en waar hij preekte, hoe de oogst en de weersomstandigheden waren geweest. Dankzij het feit dat ik al deze gegevens op tijdsvolgorde heb gerubriceerd, heb ik veel dingen in detail kunnen beschrijven.

Illustraties
Het boek is geïllustreerd door Rino Visser. „Ik zag de illustraties pas toen ze klaar waren, en was verrukt over het eindresultaat. Enkele maanden geleden organiseerde Den Hertog een dag voor illustrators en auteurs van kinderboeken. Daar ontmoette ik een voor mij onbekende, die zich voorstelde als Rino Visser. Mijn reactie was: Dus jij hebt de illustraties gemaakt? Geweldig! Zijn reactie: En heb jij het boekje geschreven? Ik heb genoten! Ja, dat was heel aardig.
Op de vraag of dit boekje voor de oudere lezers - die er beslist zullen zijn - wellicht een opstap naar de nagelaten oefeningen van Floor kan zijn, volgt een ongedachte reactie. „Eigenlijk hoop ik dat het andersóm mag zijn. Dat men er al mee bekend is. De oefeningen zijn het namelijk waard gelezen te worden. Floor was in zijn preken eenvoudig, indringend, ernstig en ook heel gunnend. Ik hoop dat men na het lezen van de Oefeningen, het dagboekje of beide benieuwd is naar het leven van Floor. Op school wordt eerder verteld over Luther, Zwingli en Calvijn. Misschien is het ook goed om onze jeugd kennis te laten maken met figuren uit de kleine kerkgeschiedenis. Zouden we ook de daden des Heeren in hun leven niet moeten overdragen aan onze kinderen? Persoonlijk vind ik het een mooie gedachte van Bel om naast de reguliere kinderboekjes een segment te hebben over Gods daden in het verleden. Dat juich ik van harte toe. Dat de kinderen misschien eerder een eigentijds, spannend boek zullen nemen, kan ik begrijpen, maar deze boekjes zijn een geweldige aanwinst om zondags in de gezinnen te lezen.

Grootouders
Tijdens het vooronderzoek ging Floor steeds meer voor Jannie Kranendonk leven. „Hoe meer informatie ik kreeg, des te duidelijker werd zijn portret. Wat een rijk gezegend leven heeft deze man gehad. Hij mocht in alle eenvoud - dag in dag uit, jaar in jaar uit - dienstbaar zijn in Gods Koninkrijk. Om jaloers op te worden! Al schrijvend verdiep je je ook in de leefwereld van je eigen groot- en overgrootouders. Dat maakt het nog boeiender.
Opa Gijssen werd op zestienjarige leeftijd schippersknecht bij de bekende Jan Geense. Wonderlijk, de Heere heeft de woorden van Geense willen gebruiken om opa een goddelijk halt toe te roepen. Ook de grootvader van mijn moeder - ouderling Bartel Meeuwse uit Krabbendijke - leefde in die tijd. Geense en Meeuwse ontmoetten elkaar op gezelschappen. Zouden ze ook over Floor gesproken hebben? Hem hebben ontmoet?
Welke boodschap wil je met dit levensverhaal doorgeven?

„Dat het goed is om de Heere te dienen. Ik hoop dat kinderen door dit boekje mogen zien dat je niet oud hoeft te zijn om Hem te vrezen. De Heere wil ook in kinderharten het verlangen werken om met Ruth de goede keus te doen. Daar zul je nooit spijt van krijgen! Floor schreef aan het eind van zijn leven: Door Gods genade heb ik in mijn vroege jeugd met hart en ziel het smalle pad gekozen en van de brede weg heb ik gezegd: Heere, op deze weg en met dat gezelschap kan ik niet sterven; maar ik kan en wil er ook niet op leven, al was er in de toekomst geen loon of straf op te wachten. Daarom koos ik, onder beding van genade, eens en nog duizendmaal Gods volk als mijn volk; en Gods weg, de loopbaan der godzaligheid, om daarop te wandelen. Dit deed ik in mijn jeugd, reeds zeer vroeg en in diezelfde keus houd ik stand nu ik oud en zwak ben en mogelijk binnenkort ga sterven.
Bijzonder zou ik de kinderen willen wijzen op de laatste hoofdstukken, waarin staat hoe én Floor én zijn vrouw Jacoba vol verlangen uitzagen naar het moment dat ze voor altijd bij de Heere zouden mogen zijn. Er was geen angst in hun hart. Ze telden de uren, zo sterk verlangden ze ernaar om voor eeuwig Thuis te mogen zijn. Ben je dan gelukkig of niet?

Grootste wens
De reacties op het kinderboek zijn positief. „Het is me een wonder dat het zo goed is ontvangen! Dat had ik niet durven hopen. Je kunt zelf wel geboeid zijn door het leven van deze mensen, maar je kunt niet beoordelen hoe de beschrijving overkomt bij anderen. Schrijven is een eenzaam avontuur, al moet ik direct zeggen dat een aantal fijne mensen om me heen heeft meegelezen. Ik heb hen zelf om kritiek gevraagd. Daar kan het verhaal alleen maar beter van worden.
Ik ben dankbaar dat Wulferts grootste wens zo positief is ontvangen. Dat het direct na verschijnen in de top tien van de jeugdboeken terecht zou komen, nee, dat had ik nooit gedacht. Het geeft me moed om aan een nieuw kinderboek te beginnen. Maar laten we niet zien op aantallen. Het allergrootste zou zijn als de Heere dit boekje wil gebruiken tot uitbreiding van Zijn Koninkrijk. Dát is mijn grootste wens...

Een prekende landbouwer
Wulfert Floor wordt op 7 april 1818 in Driebergen geboren. Al op heel jonge leeftijd werkt de Heere in zijn hart een onberouwelijke keus om God te dienen. De zekerheid dat zijn schuld vergeven is, ontvangt hij pas aan het eind van zijn leven. Daardoor kan hij mensen in zijn omgeving met een zelfde weg zo goed begrijpen.
Hoewel hij van huis uit hervormd is, doet Wulfert Floor op twintigjarige leeftijd belijdenis bij de Christelijke Afgescheiden gemeente in Utrecht. Aan dit kerkverband voelt hij zich overigens niet vast verbonden. Hij betreurt de kerkelijke verdeeldheid en blijft zijn leven lang bovenkerkelijk.
Floor is zeer begaan met het geestelijk welzijn van zijn naasten. Als hij 26 jaar is, houdt hij zijn eerste preek voor een gezelschap. Later oefent hij op zijn eigen boerderij voor een vaste groep hoorders. Spoedig daarna trekt hij als oefenaar het land door. Op 160 verschillende plaatsen draagt hij het Woord uit, in boerderijen en in zowel hervormde als afgescheiden kerken. Overdag is hij druk met zijn boerenbedrijf, de avonden en soms ook de nachtelijke uren studeert hij ijverig. Ook schrijft hij oefeningen uit, die later gebundeld worden uitgegeven.
Huiselijk verdriet gaat hem niet voorbij. Het huwelijk in 1855 met zijn nicht Jacoba Doornenbal wordt gezegend met zeven kinderen, van wie er drie heel jong overlijden. Een achtste kindje komt levenloos ter wereld. Op zijn 57e verjaardag sterft zijn vrouw, nog maar 49 jaar oud. Ruim dertien maanden later, op 13 mei 1876, volgt hij haar naar de gewesten der eeuwige zaligheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen