Keukenspullen van email

Bij de entree krijg je al een voorproefje: kleurige emaillen emmers met opschrift, melkkannen, steelpannen en keukenrekken. De smaakvolle uitstalling in de etalage doet denken aan de tijd van Ot en Sien. Binnen waan je je in een museum van pakweg een eeuw geleden. Veel keukenspullen zijn op de kleur van het email gegroepeerd. Fraaie emaillen koffie- en chocoladepotten, beschilderd met guirlandes en bloemen, royaal vormgegeven broodtrommels, maatbekers waarmee je de hoeveelheid bloem, suiker, havermout, maizena of vloeistof kunt afmeten en uiteraard de oude, vertrouwde zand-, zeep- en soda-rekjes in tal van kleuren. Je komt ogen te kort. Heel verrassend is het als je opeens een puntgaaf kinderserviesje ontdekt en zelfs een speelgoedfornuisje met potjes en pannetjes waarop moeders in spe hun eventuele culinaire talenten vast konden uitproberen.
Feitze en Eva Eldring hebben het winkelinterieur nostalgisch aangekleed met oude stukken zeep (Cinderella), katoenen geurzakjes, echte afwaskwasten, zeepkloppers, mooie linnen theedoeken, rollen kant, kleedjes, emaillen blakers, zeefjes en botervormen. Daarnaast is er een collectie boers aardewerk, verfijnd porselein en antieke gewichten.

Grijs gewolkt
Je vraagt je af hoe je zon enorme collectie prachtige voorwerpen in deze tijd nog kunt verzamelen. Feitze: „Het begon met mijn ouders, die hadden een oude boerderij in het Drentse Aalden. In de keuken hingen vijf stukjes grijsgewolkte emaillen keukenspullen, waaronder een vergiet, een poffertjespan, een soeplepel (lange slaif) een steelpan en een zeepbakje. Mijn moeder had een zwak voor oude spullen en stroopte in haar jonge jaren al rommelmarkten, veilingen en boeldagen af. Vanaf mijn veertiende mocht ik met haar mee en zo groeide mijn belangstelling voor oude en antieke spullen. Nadat de boerderij verkocht was, kregen mijn vrouw en ik het grijsgewolkte email. Onder het motto: jullie hebben een oud huis, daar past het wel bij. Vanaf dat moment begonnen Eva en ik serieus oude keukenspullen te verzamelen. Het ene was nog mooier dan het andere. Maar veel moest ook vakkundig gerestaureerd worden. Een uitdaging, die ik aardig onder de knie gekregen heb.
Na een aantal jaren puilde ons huis uit. Toen ik na een ongeval op 52-jarige leeftijd thuis kwam te zitten, besloten we een verzamelwinkel te beginnen. Met plezier ontvangen Eva en ik verzamelaars uit het hele land. We houden daar prettige contacten aan over. Emaillen keukenspullen uit de oude doos zijn nog steeds gewild, zowel bij verzamelaars als bij liefhebbers die uit nostalgische overwegingen iets kopen of een cadeau zoeken. Veel bezoekers maken van hun trip naar het verre noorden een uitje en knopen er soms een paar dagen aan vast.

Keukenemail
Rond 1900 kwam het keukenemail tot ontwikkeling. Tot dan werd er gekookt in aardewerk, tin, ijzer en koper. Aan deze materialen kleefden echter nogal wat bezwaren in verband met de gezondheid. Omstreeks 1920 begonnen de elf emailfabrieken van Nederland een reclamecampagne, die moest duidelijk maken dat het produceren en gebruiken van emaillen keukenartikelen volkomen gifvrij was.
De werkwijze was eenvoudig: Op voorgevormde metalen voorwerpen werd een gesmolten glaslaag aangebracht. Het email werd samengesteld uit onder meer zand, oxiden vermengd met kleurpigmenten. Onder grote hitte werd de laag op de voorwerpen aangebracht. Hierna werden ze in ovens afgebakken.
De emaillen laag beschermde het product maar gaf geen onbedoelde stoffen af, zodat hierin veilig kon worden gekookt en de gerechten hun smaak behielden. De bloeiperiode van het keukenemail lag tussen 1930 en 1955. In die periode was in ieder huis keukenemail te vinden, in vele kleuren, maten en vormen. Later werd het email verdrongen door aluminium en roestvrijstaal.

Keukenuitzet
Een emaillen keukenuitzet bestond indertijd uit:
- 5 pannen
- 1 aardappelpan
- 1 koekepan
- 1 steelpan
- 1 fluitketel
- 1 melkkoker
- 1 vergiet
- 1 lepelrek met vier lepels
- 1 zand, zeep en soda-rek
- 1 wasbak
- 1 zeepbakje met treef
- 1 theebladenbakje
- 2 emmers: om aardappelen en groente in te wassen

Deze uitzet kostte in 1935 in het grijsgewolkt zegge en schrijve fl. 25,85. In rood of staalblauw maar liefst fl. 32,95. Ter vergelijking: een arbeider verdiende toen zeven gulden per week...

Informatie
Adres: De Lange Slaif, Noorderstraat 12, 9989 AA Warffum, tel. 0595-422792; www.delangeslaif.nl

Geopend: op woensdag, vrijdag en zaterdag, van 13.00 tot 17.00 uur, en op afspraak.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen