Overbelaste mantelzorgers

Ze is van oorsprong wijkverpleegkundige, maar nu al geruime tijd coördinator van een Steunpunt Mantelzorg in de Drechtsteden. Daarnaast begon de in Sliedrecht woonachtige mantelzorgdeskundige recent een freelance praktijk als adviseur mantelzorgondersteuning.
Door haar werk komt ze wekelijks in aanraking met alle soorten mantelzorgers. Ze kijkt samen met hen naar moeilijkheden en mogelijkheden, geeft advies en tips en regelt zaken met diverse instanties, zoals bijvoorbeeld het CIZ (Centraal Indicatieorgaan). Anderzijds probeert ze de professionele werkers in de zorg- en welzijnsinstellingen bewust te maken van de rol, de positie en het belang van de mantelzorger. „Als die uitvalt, heb je een groot probleem.
Soms beperkt ze zich tot het aanhoren van de problemen. „Praten over zaken die je bezighouden, is tevens het verwerken ervan. En daarmee zijn er in bepaalde gevallen weer lichtpuntjes en oplossingen te bieden.

Genegenheid
Mevrouw De Pater maakt een scherp onderscheid tussen vrijwilligers en mantelzorgers. De eerste groep kiest bewust voor bepaalde taken en breidt daardoor haar contacten uit. Bij de zorg aan (dementerende) ouderen, gehandicapten en mensen met een psychisch probleem ligt dat heel anders. „Dat werk overkomt je, maar het beperkt je in je contacten. Een mantelzorger moet alles doen, ook wat hem of haar niet ligt.
De drijfveer dat iemand zorgt, is vaak genegenheid. „De mantelzorger wil vaak zorg blijven geven, niemand kan dat zo goed als hij of zij. Dat vindt ook de patiënt. Die persoon geeft hem of haar de meeste rust. De keerzijde hiervan is dat de mantelzorger meegaat in de wensen van de patiënt zonder aan de eigen wensen en behoeften te denken. En pas als het water aan de lippen staat, wordt er hulp ingeroepen.
Dit is het grootste gevaar dat de mantelzorger bedreigt, meent mevrouw De Pater. Volgens haar is een op de drie mantelzorgers overbelast. „Ze houden zich vaak niet aan hun grenzen, die ook de Bijbel stelt aan het geven van liefde. Naasten liefhebben als jezelf mag niet ten koste gaan van jezelf, want dat wordt er niet mee bedoeld.
Ze vergelijkt het zorgen uit liefde met een kaars. „Zolang die brandt, is er licht en warmte, maar als je deze niet van tijd tot tijd dooft, is hij snel opgebrand.
Ik vraag elke dag om hulp en krijg kracht naar kruis, hoor ik vaak binnen onze gezindte. Maar daarbij stel ik tevens dat iemand zijn nood bij God èn bij de mensen mag brengen, en ook moet letten op de omstandigheden. God verbindt zich aan de middelen.

Stressfactoren
De gevolgen van het langdurig, intensief verzorgen van iemand uit je omgeving kan het evenwicht tussen draagkracht en draaglast ernstig verstoren. Zorg in huis kan de onderlinge relaties behoorlijk onder druk zetten door de stress die de zorg met zich meebrengt. „En dit is een sluipend proces. Als deze stressfactoren niet tijdig worden onderkend, kan er ontsporing in de zorg ontstaan, met alle gevolgen van dien. Het is daarom aan te bevelen dat mantelzorgers op tijd informatie, advies en ondersteuning voor zichzelf aanvragen bij onder andere een steunpunt mantelzorg. Dat is speciaal in het leven geroepen voor zorgende familieleden: een punt waar ze terecht kunnen met hun vragen en dergelijke, ter voorkoming van overbelasting.
Ze richt zich in haar werkzaamheden op lastenverlichting voor de mantelzorger. „Eerst praktisch, zodat hij of zij zich kan wijden aan de emotionele kant. Dan komen er vragen. Hoe kan ik een middag vrij zijn zonder een schuldgevoel te hebben? Mantelzorgers vergeten ook vaak dat goed zorgen voor de ander begint bij henzelf.
Ze stuit ook op onbegrip. „Wat zeur je toch, zei iemand eens tijdens een voorlichtingsbijeenkomst. We zorgen toch voor elkaar? Dat is toch normaal? Maar deze mantelzorger had een redelijk te dragen last. Ik heb haar toen uitgewerkte voorbeelden voorgehouden van het helpen en verzorgen van iemand die chronisch ziek is. Gewone zorg is gebaseerd op wederkerigheid. Als dat verstoord wordt, liggen de zaken anders.
Gebrek aan kennis ontmoet ze eveneens in de thuiszorg. „Die mensen hebben het druk met de patiënt en signaleren de problemen vaak niet. Tijdens speciale bijeenkomsten voor medewerkers probeert ze hulpverleners mee te geven waarop ze moeten letten om te voorkomen dat situaties uit de hand lopen. „Het is bij hulpverleners vooral een bewustwordingsproces

Twee uur per week
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning noemt ze „een sigaar uit eigen doos. Die heeft hetzelfde motto als de kruisverenigingen in het jaar van oprichting, 1875. Zorgen voor en door elkaar. Prachtig, maar we missen die mentaliteit, terwijl anderzijds een aantal vrijwilligers en ook mantelzorgers worden verplicht om te solliciteren. Onze vrouwen moeten werken, dat strijdt met die gedachte.
Toch liggen er mogelijkheden. „Voor de kerken, voor vrijwilligersnetwerken. Vertrouwen is daarbij onmisbaar, omdat je in het privé-domein van anderen treedt. Dat is een belangrijke reden voor de mensen om zo lang mogelijk de boot af te houden.
Mevrouw De Pater denkt daarbij aan het gebruik van verschillende capaciteiten en gaven binnen kerkelijke gemeenten. „Op sommige plaatsen gebeurt dat al. Tijdens ontmoetingen blijken mensen een groot probleemoplossend vermogen te bezitten. Elkaar helpen is toch voluit bijbels? Als we nu eens allemaal een uur per week beschikbaar zouden stellen om iets te doen voor zorgende familieleden die je kent, in je nabije omgeving? Iedereen, mannen, vrouwen en jongeren. Zon offer moet je ten diepste wel brengen uit liefde. En dat heeft alles met je relatie met God en christelijke barmhartigheid te maken.

Meer informatie: tel. 0184-420329 (na 18.00 uur); praktijkmzo@kliksafe.nl
Mantelzorglijn, tel. 0900-2020496; www.demantelzorger.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen