Waterballet tijdens massagecursus

Op zes fitnessmatjes zitten zes moeders. Drie tegen de ene wand, drie tegen de wand ertegenover. Hun kindjes liggen pal voor hen, dicht bij de benen van hun moeder. Met trage bewegingen cirkelen de dames hun handen over de petieterige lijfjes van hun kindje.
Baby Bram (5 maanden) sputtert tegen. Zijn moeder Monique Bijsterbosch steekt haar vinger in zijn mond om hem te kalmeren. Met succes. Even later begint Kyara (7,5 week). Ze krijgt een speentje toebedeeld. Het grote, roze sabbelobject vormt een haast clownesk contrast met het fijne gezichtje.
Niks vreemd, dat gehuil. Cursusleidster Belinde Kollmann is weinig anders gewend tijdens haar lessen babymassage. Meteen aan het begin van de cursus waarschuwde ze de aanwezige dames er al voor. „Mensen gaan vaak uit van hun eigen referentiekader. Zelf gaan ze naar de masseur omdat ze dat lekker vinden. Maar de kinderen hier zijn uit hun ritme en in een andere omgeving. Bovendien, voor een baby is huilen het enige communicatiemiddel. Tijdens de lessen gaat het vooral om het leren van de technieken. Iedereen kan die vervolgens thuis in alle rust in praktijk brengen.
Babymassage is niets bijzonders, zegt Kollmann tijdens de eerste les in een reeks van vijf, haar eigen vak ondermijnend. „Het is gewoon contact maken, samen zijn met je kind. Daarbij komt het knuffelhormoon, het rustgevende oxytocine, vrij. De tastzin is een van de vroegst ontwikkelde zintuigen van de mens. Juist daarom is aanraking van essentieel belang voor een baby.

Couveuse
Hier is de situatie heel anders dan in oosterse landen zoals India, het thuisland van de babymassage. „Daar is dag in, dag uit de hele familie aanwezig. Er is altijd wel een oma of een tante die het kind oppakt als het daar behoefte aan heeft. Hier hebben de meeste moeders het druk. Daardoor worden babys minder vaak aangeraakt. Bizar eigenlijk, dat je mensen moet wijzen op het belang ervan.
Lucas (3 maanden) slaapt onverstoorbaar tijdens de inleiding van de cursusleidster. Terecht, hij is al bekend met babymassage. Zijn moeder Linda van Dijk heeft in het ziekenhuis, toen haar zes weken te vroeg geboren zoon in de couveuse lag, het een en ander geleerd van een verpleegkundige. „Door de massage kwam zijn ontlasting beter op gang. Ik merkte dat hij de massage fijn vond en lekker ontspannen bleef.
Om meer technieken te leren, volgt Linda nu de lessen. „Toen Lucas in het ziekenhuis lag, hadden we weinig lichamelijk contact met onze baby. Ik wil graag die verloren tijd inhalen.
En juist dat is de bedoeling. Het gaat om het contact tussen verzorger en kind. Belinde Kollmann: „Ik snap dat het heel leuk is om te vragen hoe het bij je buurvrouw gaat. En natuurlijk mag je praten. Maar realiseer je dat het om onthaasten gaat. Massage is een vorm van stille communicatie met je kind.

Droge sokken
De kleertjes gaan uit, de luier af. Hoewel, de eerste keer mag die ook omblijven voor wie dat liever wil. Maar zonder lapje tussen de benen en om de heupjes is het fijner voor de baby. „Leg wel een handdoek op jezelf. Zeker bij een jongetje, adviseert Kollmann.
Deze les houden de babys het netjes, een nat plekje op de broek van Yvette van de Eeze, moeder van Elyse (7 weken), daargelaten. De week erop is het een waterballet. Bram presteert het om vier keer achter elkaar een plasje te laten lopen. De handdoeken die zijn moeder onder het kind en op haar eigen schoot heeft liggen, bieden weinig soelaas. „Ze zeiden tegen mama dat ze schone kleren voor de baby moest meenemen, zegt ze tegen haar zoontje. „Niet dat er ook droge sokken voor de mama nodig waren.
„Voel je de warmte van je hand? vraagt Kollmann, nadat alle moeders hun ene hand plat op de buik van hun baby hebben gelegd en de andere plat onder de rug. „Voel je hoe de huid voelt? Voel je waar je pink ligt? Het kan een rustgevende greep zijn, aldus de massagedocente. „De handen liggen dicht bij de basis, het bekken. Dat voelt veilig. Ook bij het in bed leggen kan deze handgreep dienstdoen. Belangrijk is dat je niet ineens twee handen loslaat. Dat is te abrupt voor een baby.

Niet aaien
Vanuit de rechterlies bewegen de moeders hun hand met een kalme haal - zo langzaam dat de baby het kan volgen - richting de linkerschouder. Meteen daarna gaat het van linkerlies naar rechterschouder. „Zorg ervoor dat je met zoveel mogelijk hand zo veel mogelijk huid van je kindje raakt. Niet zomaar aaien, het mag best een stevig contact zijn. Abrupt begint Kyara te huilen. „Niet zó hard, zegt buurvrouw Van den Eeze ad rem tegen moeder Esther Verbeek.
Bram mag even bij zijn moeder op schoot. Met twee duimtoppen streelt ze langzaam, steeds weer opnieuw, zijn handpalm. Van de onderkant tot aan zijn vingertoppen. Later in de cursusserie zullen ook beentjes, rug en hoofd aan bod komen.
Vaders zijn niet aanwezig tijdens de les. Sterker nog, Belinde Kollmann heeft in Apeldoorn nog nooit een man als cursist gehad. „Misschien zou het anders zijn als ik de cursus s avonds zou aanbieden. Ik heb trouwens wel de indruk dat veel vrouwen het hun man aanleren.
De oogjes van Fien (7 weken) vallen dicht tijdens de massage. Haar armpjes liggen wijduit op het matje. Het buikje glanst van de olie. Bram rolt voortdurend op zn zij, glijdt bijna van het matje af. Hij heeft overduidelijk meer aandacht voor zijn omgeving dan de jongere babys en is eerder afgeleid. Anderzijds huilt hij beduidend minder dan de rest.
Toch is het het beste om zo jong mogelijk te gaan masseren, weet Kollmann. Het vergemakkelijkt de overgang vanuit de warme baarmoeder. „In India beginnen ze gelijk na de geboorte. Praktisch gezien kan dat hier niet: een pasbevallen vrouw stapt niet meteen met haar kind in de auto.

In slaap
„Wie heeft er de afgelopen week nog iets mee gedaan? vraagt Kollmann aan het begin van de tweede les. Geen tijd gehad, klinkt het ergens. Eigenlijk is dat onzin, vertelt de docente later. „Je hoeft echt niet een matje klaar te leggen en te denken: Kom, ik ga mn baby eens masseren. Het gaat niet per se om een hele massage. Neem gewoon eens een handje of het hoofd, net wat voorhanden is.
Zelf doet ze dat ook bij haar kinderen van 3, 4 en 6 jaar. „Dan leest mijn man de kinderen voor en ik pak bijvoorbeeld een voetje beet. Heel luxe. Zelfs onder de douche kan het. „Zet gewoon een plastic stoel neer en houd je babys huid op jouw huid.
Een les duurt ruim anderhalf uur, maar de massage is maar zon 25 minuten. Dat is „meer dan zat. Het blijkt na afloop. Zelfs Bram, de oudste, heeft het echt gehad, nadat hij nog een potje Olvarit heeft verorberd. Zijn moeder schommelt het jengelende ventje in slaap in de Maxi-cosi. Het gros van de andere kinderen heeft de oogjes al toe. Lucas blik dwaalt af naar de dames Kyara en Elyse naast hem. „Misschien zit er nog iets voor je bij, grapt zn moeder.
De rest van de tijd vult Kollmann met gemak. Elke les behandelt ze een thema, bijvoorbeeld inbakeren. Of tilhoudingen. „De meeste mensen pakken hun baby onder de oksels. Verkeerd is het niet. Maar ik laat zien hoe het ook kan. Ze pakt een pop, houdt hem met de rug tegen haar onderbuik, haar handen in het kruis ofwel de basis. „Dit voelt heel veilig voor het kind.

Muziek
En passant stelt de docente het gebruik van een wipstoeltje aan de orde. „Eigenlijk haal je de prikkel weg voor je kind als je hem in zon stoeltje zet. Waarom zou het zich gaan omdraaien in de box, als het toch al alles kan zien?
Het moederhart tikt intussen onverstoorbaar door vanuit de boxen. Bij de Shantalamethode hoort muziek, maar Kollmann kiest bewust voor iets subtiels. „Natuurlijk hebben ze in India geen muziek opstaan. Het kan zelfs afleiding zijn voor je kindje. Moeders zeggen mij wel eens: Mijn kind hoort de muziek en wordt al rustig. Dan is het een soort voorprogrammering. Alsof dat de bedoeling is. Daar gaat het helemaal niet om.
Het is belangrijk dat ouders de massagetechnieken overal kunnen inzetten. „Misschien zit je in de bus en is je kindje erg onrustig. Dan kan even de handjes pakken al helpen. Het is wel zo handig als je dan niet eerst je iPod op de oren van je baby hoeft te zetten.''

Aanraken erg belangrijk
Het masseren van babys is een heel oude gewoonte en komt oorspronkelijk uit India. „Daar gebeurt het op een andere manier dan wij hier doen. Het is onderdeel van het dagelijkse leven, vertelt docente Belinde Kollmann (41) uit Apeldoorn.
De officiële naam van de cursus is Shantala babymassage, vernoemd naar een Indiase moeder die de Franse dokter Frederick Leboyer ontmoette tijdens zijn verblijf in India. Leboyer herintroduceerde deze vorm van lichaamsmassage in het westen.
„Het is een zienswijze, zegt Kollmann, die fysiotherapeut is en sinds ruim tien jaar naast zwangerschapsgym ook babymassage geeft. „Het gaat om onthaasten, tijd nemen voor je kind. Als je je baby gestrest van de crèche haalt, snel even masseert omdat dat moet, dan wordt die er natuurlijk niet rustig van.
Hoe belangrijk aanraking is voor een baby, blijkt uit een onderzoek uit het begin van de negentiende eeuw, onder jonge kinderen uit weeshuizen. Die waren destijds sterk gefocust op hygiëne. Daardoor raakten de verzorgers de kinderen nauwelijks aan. Het gros van hen stierf. Meer recent werd onderzoek gedaan onder te vroeg geboren babys. De kinderen die drie keer per dag vijftien minuten werden aangeraakt, namen 50 procent meer toe in lichaamsgewicht dan de kindjes die niet werden aangeraakt.
Shantalamassage onderscheidt zich van andere massagevormen doordat het zich minder op de spieren richt, die bij babys nog maar weinig ontwikkeld zijn. Het gaat vooral om het aanraken van de huid, legt Kollmann uit, die de opleiding volgde van de Vakgroep Shantalamassage Docenten in Amersfoort. „Deze vorm van massage luistert ook minder nauw. De techniek is snel aan te leren.
Babymassage kan positieve effecten hebben. „Ik hoor vaak van mensen dat de buikmassage goed helpt bij darmkrampjes. Ook het slaap- en eetritme kan verbeteren.
Illustratief is een voorbeeld uit eigen ervaring. Kollmann ging met haar kinderen op vakantie naar Frankrijk, de jongste was een jaar. „Hij had onderweg veel te veel indrukken opgedaan, wilde niet slapen. Toen heb ik één hand op zn buik gelegd, één op zn rug en heb eindeloos gemasseerd. Het resultaat? „Hij werd rustig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen