Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Naar catechisatie voor het huwelijk

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Naar catechisatie voor het huwelijk

Dr. M. van Campen „Trouwen is zo moeilijk niet, maar voor het getrouwd zijn komt heel wat kijken

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Voor de meest alledaagse zaken bestaan cursussen, maar het huwelijk gaan velen met een minimum aan voorbereiding in. Die paradoxale situatie was voor dr. M. van Campen reden te starten met huwelijkscatechese. „Prima dat de evangelischen ons wakker schudden, maar laten we onze eigen traditie niet vergeten.

Hij houdt al jaren met aankomende bruidsparen een uitgebreid huwelijksgesprek, waarin het huwelijksformulier aan de orde komt. In zijn huidige gemeente begon dr. M. van Campen daarnaast met huwelijkscatechese. „Allerlei vragen en problemen van deze tijd gaan aan de gereformeerde gezindte niet voorbij. Samenwonen, spanningen in huwelijken en echtscheiding zijn volop aan de orde. Omdat voorkomen beter is dan genezen, heb ik het besluit genomen huwelijkscatechese te gaan geven.
Nu hij dat drie jaar doet, verbaast de hervormd-gereformeerde predikant van Zwartebroek-Terschuur zich er te meer over dat de kerk op dit terrein zo weinig toerusting biedt. „Wil je een rijbewijs halen, dan moet je daar veel voor doen, maar om te trouwen hoef je niks te leren. Terwijl het om een geweldig ingrijpende stap gaat. Trouwen is zo moeilijk niet, maar voor het getrouwd zijn komt heel wat kijken. Een toerustingscursus is geen overbodige luxe.
Het materiaal dat hij voor de catechese ontwikkelde, verwerkte de predikant in het boekje Verbonden in liefde en trouw, dat onlangs verscheen. Het maakt deel uit van de serie Reflector Crosspoints. „Ik heb regelmatig overleg met de uitgever van Boekencentrum over mijn catechesemethode Reflector. Die is klaar. In het overleg over eventuele uitbreiding kwamen we op de wenselijkheid van een vervolgserie Crosspoints. Daarin verschijnt catechesemateriaal voor toerusting op cruciale keuzes in het leven, zoals huwelijk, doop en het aanvaarden van een ambt.

Er zijn predikanten die al jaren huwelijkscatechese geven. Hoe breed gebeurt het inmiddels in hervormd-gereformeerde kring?
„Ik heb daar geen cijfers over, maar uit signalen die ik opvang, heb ik de indruk dat het snel uitbreidt. In steeds meer gemeenten wordt de noodzaak ervan gezien. Ik hoop dat mijn boekje dat besef nog versterkt.

Gaan bruidsparen die deze catechisatie volgen meer bezonnen het huwelijk in?
„Daar ben ik van overtuigd, ze geven dat zelf aan. Een van de zaken waar ik me al jaren sterk voor maak, is de huisgodsdienst. Dat onderwerp komt ook in de huwelijkscursus aan de orde. Ik vraag wel eens: Jullie hebben ongetwijfeld lang nagedacht over de stijl van de meubels en de indeling van de kamer, maar hoe veel tijd heb je besteed aan de vraag: Hoe zullen we het dienen van de Heere in ons huwelijk vormgeven? Dan wordt het meestal stil. Daar heeft men niet of nauwelijks over nagedacht. Huisgodsdienst is niet pas actueel als er kinderen komen, maar vanaf de eerste huwelijksdag. Eigenlijk al voor het huwelijk: samen de Bijbel lezen, samen bidden, samen zoeken naar Gods weg.
In het RD stond nog niet zo lang terug een foto van een gezin aan tafel. Terwijl vader uit de Bijbel las, waren twee jongens met hun mobieltje bezig. Ik neem aan dat die situatie in scène is gezet, maar het is wel typerend voor de tijd waarin we leven. Zelfs onder de maaltijd gaat het mobieltje niet uit. Dat is de doodsteek voor de rust die nodig is voor Schriftlezing, gebed en gesprek.
Ook theologische opvattingen kunnen de huisgodsdienst in de weg staan. In mijn geboorteplaats s Grevelduin-Capelle gingen de meeste ouders niet hardop voor in gebed. Dat kon pas als je ervan verzekerd was te mogen behoren bij Christus. Die gedachte leeft nog steeds, breder dan we vaak denken. Terwijl onze oudvaders het de plicht van een man noemden zijn roeping als priester in het gezin te verstaan

Stelt u de huwelijkscatechese verplicht voor bruidsparen die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen?
„Dat gaat me te ver, omdat er ook nog het uitgebreide huwelijksgesprek is. Wel probeer ik de gedachte te voeden dat de huwelijkscatechisatie er eigenlijk bij hoort. Tot nu toe is de vraag niet aan de orde. Vrijwel alle stellen die in de achterliggende drie jaar wilden trouwen, waren bereid de cursus te volgen. De reacties van de deelnemers zijn zonder uitzondering positief en enthousiast.

Wat behandelt u op de vijf avonden?
„Dat varieert wat, afhankelijk van de groep. In het boekje stel ik zeven themas aan de orde: het huwelijk in de crisis, het huwelijk in de Bijbel, verbonden in liefde en trouw, communicatie en conflicten in het huwelijk, seksualiteit en gezinsvorming, huwelijk en huisgodsdienst en het huwelijksgesprek. Predikanten die ermee werken, kunnen daaruit een keuze maken, onderwerpen combineren of het aantal avonden uitbreiden.

Wat zijn voor u de kernthemas?
„Primair is voor mij de hoofdlijn van de Schrift ten aanzien van huwelijk en liefde. Ware liefde heeft zelfverloochening in zich, en kan niet zonder trouw. Het huwelijk is een verbond. Ook als het gevoel van de liefde wat minder wordt beleefd, blijft er het ja-woord dat je elkaar voor Gods aangezicht hebt gegeven. De opdracht om elkaar trouw te zijn in goede en minder goede dagen.
Daaruit vloeit als vanzelf het belang van communicatie. Word je als pastor betrokken bij een huwelijkscrisis, dan blijkt meestal dat het onderlinge gesprek al jaren is opgedroogd. Er wordt niet meer gesproken over de zaken van het hart, laat staan die van het geloof. De vragen rond seksualiteit en gezinsvorming moeten ook aan de orde komen, lijkt me. En zoals gezegd is de huisgodsdienst voor mij een zeer aangelegen punt.

In evangelische kring, met name in Amerika, is al heel veel lectuur verschenen op dit gebied. Hoe waardeert u die?
„Deze boekjes maken in ieder geval duidelijk dat men in de Angelsaksische wereld eerder de noodzaak van fundamentele voorbereiding op het huwelijk heeft gezien. Ga je terug naar de wortels van de gereformeerde gezindte, dan ontdek je dat binnen de Nadere Reformatie en het puritanisme ook heel concreet aandacht werd besteed aan de praktische toerusting voor huwelijk, opvoeding en huisgodsdienst. Dat zijn we in onze kring geleidelijk kwijtgeraakt.
Prima dat de evangelischen ons wakker schudden, maar laten we onze eigen traditie niet vergeten. Bij al het goede in de boekjes uit de evangelische wereld ontbreekt vaak de typisch reformatorische notie van de blijvende verbrokenheid door de zondeval, die je meedraagt in het huwelijk. Ook daarin hebben we dagelijks de verzoening van de zonden door Christus nodig.

Veel lectuur wekt de indruk dat een goed huwelijk het resultaat is van het nauwgezet volgen van een stappenplan?
„Je komt daarmee bij een kernpunt in de discussie tussen reformatorischen en evangelischen: hoe maakbaar zijn de dingen? Is een gemeente maakbaar, is het leven van de heiliging maakbaar? Groeien in je geloof in veertig dagen, stap bij stap. Dat staat haaks op de bijbelse notie van het je blijvend zondaar weten voor God. Tegelijk moet worden gezegd dat in de reformatorische traditie wat watervrees is ontstaan voor het concreet spreken over de heiliging. Dat wordt al snel als moralisme beschouwd, terwijl de Schrift vol staat met concrete aansporingen en vermaningen.

Aan seksualiteit besteedt u een afzonderlijke avond. Hoe staat het met de kennis daarover?
„Dat is een punt van zorg. De ethiek en invulling van seksualiteit die de wereld aanreikt, wordt gemakkelijker aangenomen dan dat wat de Schrift ons hierin aanreikt. Waarbij ik meteen de hand in eigen boezem steek. Wat heeft de kerk eraan gedaan om onze jongeren de christelijke ethiek over seksualiteit bij te brengen? Dit onderwerp is lang in de taboesfeer blijven hangen. Alleen bij de prediking over het zevende gebod werd erover gesproken, vaak in versluierd taalgebruik.
In mijn eerste gemeente kreeg ik een golf van reacties na de preek over de desbetreffende zondag in de Heidelbergse Catechismus. Zelfs van een onkerkelijke huisarts. Die zei tegen me: Ik merk dat je gepreekt hebt over seksualiteit, want ik krijg nu vragen van patiënten uit je gemeente die ik vroeger niet kreeg. Dat vond ik heel opmerkelijk. Ik was daar blijkbaar de eerste die vanaf de kansel concreet de ruimte en de grenzen van de bijbelse beleving van seksualiteit aan de orde stelde.

Ook over dit onderwerp zijn de laatste jaren tal van boeken verschenen, concreet en openhartig. Adviseert u de huwelijkscatechisanten daarvan kennis te nemen, of kunnen ze die lectuur beter bewaren voor na de huwelijksdag?
„Mijn uitgangspunt is heel nadrukkelijk dat de seksuele gemeenschap bewaard moet worden voor in het huwelijk. Dat neemt niet weg dat je je ook daarop moet voorbereiden, nog afgezien van het feit dat seksualiteit breder is dan de geslachtsgemeenschap. Het lichamelijke aspect speelt van meet af aan een rol in een relatie. Dat mag, maar wel binnen de ruimte die de Schrift daarvoor biedt. Het is ontzettend belangrijk dat stellen daar in de verkerings- en verlovingstijd open over spreken, en in de voorbereiding op het huwelijk kennis nemen van boeken die ingaan op lichamelijke en psychologische aspecten rond het geslachtsverkeer.

Het laatste deel van uw boekje gaat over het huwelijksgesprek. Hoe zinvol is het daarin de kleding van de bruid aan de orde te stellen, om te voorkomen dat de predikant uit zelfbescherming de ogen maar sluit als ze voor in de kerk knielt.
„De kleding vind ik in het algemeen een punt van zorg, met name in de zomer. Tegelijk ben ik beducht voor casuïstiek op dit gebied. Die kan de zaken waar het werkelijk om gaat blokkeren. In het huwelijksgesprek laat ik wel een woord als eerbaar vallen, maar de diepte van de jurk is voor mij geen concreet punt van bespreking. Al moet het er misschien wel van komen. Ik herken de vraag zeer zeker en kijk met enige jaloezie naar orthodox-joodse bruidjes. Zo zouden ook onze bruiden gekleed moeten zijn. Daarover moeten we het gesprek aan durven gaan, maar wel op een pastorale manier. Liefst in het kader van de catechese. Daarin kunnen zaken als kleding, alcoholconsumptie en de keuze van muziek vanuit de christelijke ethiek aan de orde komen.

Hoe sterk leeft in de gereformeerde gezindte nog de gedachte dat het huwelijk geen contract is, maar een verbond?
„In het algemeen leeft nog breed het besef dat een huwelijk meer is dan een contract. Wat niet wil zeggen dat het werkelijk vanuit de notie van het verbond wordt ingevuld, maar dat heeft meer te maken met een algemeen gebrek aan zicht op de theologische hoofdlijnen in de Schrift. Juist de huwelijkscursus biedt de mogelijkheid om uitvoerig in te gaan op het gegeven dat het huwelijk een afspiegeling is van de relatie tussen Christus en Zijn gemeente.

Hoe beoordeelt u in dit licht het feit dat ook in reformatorische kring steeds meer vrouwen, zeker in de arbeidssituatie, hun eigen naam aanhouden?
„Ik ken de discussie van nabij. Zelf denk ik op dit gebied traditioneel. Als je ja zegt tegen je man, volgens de Bijbel het hoofd van het gezin, is het goed ook zijn naam te gaan dragen en niet twee naambordjes op de deur te plaatsen. Een andere vraag is of je die opvatting bijbels en historisch kunt onderbouwen. Opvallend vind ik dat de bekende vrouwen in de kerkgeschiedenis allemaal hun eigen naam hielden. We spreken niet over Idelette Calvijn, maar over Idelette van Buren. Niet over Katharina Luther, maar over Katharina van Bora. Niet over Sara á Brakel, maar over Sara Nevius. We moeten eerlijk zijn, ook naar onze eigen traditie.
Veel meer zorgen maak ik me over het gemak waarmee mensen soms scheiden. Daarin nogal eens gestimuleerd door seculiere hulpverleners, die zeggen dat trouw aan jezelf ook een vorm van trouw is. Triest, maar dat gaat er meestal beter in dan het woord van de dominee die zegt dat het huwelijk een onverbreekbaar verbond is. Ik weet uit ervaring dat de praktijk weerbarstiger is dan de leer, maar dat mag er niet toe leiden dat we de praktijk tot uitgangspunt maken.

N.a.v. Verbonden in liefde en trouw, door dr. M. van Campen; uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 52 blz.; € 6,90; ISBN: 9789023923886.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 11 november 2009

Terdege | 180 Pagina's

Naar catechisatie voor het huwelijk

Bekijk de hele uitgave van woensdag 11 november 2009

Terdege | 180 Pagina's