Koning met een nieuwe stijl

Van den Berg is penningmeester van het Oranje-Nassau Museum (het merendeel van de collectie bevindt zich in Paleis Het Loo in Apeldoorn) en redactielid van het jaarboek van dit museum. Daarnaast is hij bestuurslid van de stichting Je Maintiendrai Nassau, die zich inzet voor de instandhouding van monumenten in binnen- en buitenland die van betekenis zijn voor de historie van ons vorstenhuis.
In deze functies ontmoet hij ook wel leden van de koninklijke familie.
„Bij de opening van een belangrijke expositie op Het Loo, herdenkingen, de overhandiging van een bijzonder jaarboek enzovoorts. Dan komt er regelmatig een uitnodiging. Heel indrukwekkend was bijvoorbeeld het hippisch concours dat koningin Beatrix op Het Loo kreeg aangeboden toen zij haar ambt 25 jaar vervulde.”
Van den Berg, directielid van het Driestar College in Gouda, publiceert regelmatig over de Oranjes.
„Prins Willem-Alexander komt soms verlegen over, maar dat zal hij zeker niet zijn. Friso leek daarentegen zelfverzekerder. De nieuwe vorst lijkt zeker op zijn grootmoeder Juliana in zijn wens om meer tussen de mensen te staan. Hij is wat we tegenwoordig een ‘mensenmens’ noemen. Dat kan je overigens kwetsbaar maken, als je iets zegt of doet wat gevoelig ligt.
Hij en zijn vrouw hebben een wat andere stijl dan zijn moeder. Ik kan me van koningin Beatrix niet voorstellen dat ze door de grachten van Amsterdam zou zwemmen.
En koningin Wilhelmina? Volstrekt niet. Maar de tijden zijn veranderd!
Ten onrechte wordt over koningin Beatrix gezegd dat ze afstandelijk is, maar dat lijkt me niet juist. Ze is wel echt dé majesteit. Vandaag de dag krijg je complimenten als je zo gewoon mogelijk doet, maar in bepaalde functies is een gepaste afstand juist goed. Tegen een vorst(in) moet je immers kunnen opzien. Daarin wist koningin Beatrix altijd de juiste modus te vinden.”

Geen Willem IV
Geen Nederlander herinnert zich de tijd dat een koning aan het hoofd van de monarchie stond. Willem III overleed in 1890. „Ik kan niet verklaren waarom de nieuwe koning zich niet Willem IV laat noemen. Misschien wil hij laten zien dat hij echt een nieuwe start wil maken. Door je Willem IV te laten noemen, suggereer je misschien onbewust dat je in de lijn wilt staan van Willem III; dat geldt voor de meeste Nederlanders niet als een aanbeveling.”
De tijd waarin koning Willem- Alexander wordt ingehuldigd, is een heel andere dan die van zijn 19e-eeuwse voorvaders. „Over koning Willem III wordt weleens negatief geoordeeld, maar op de keper beschouwd had hij wel het meeste gevoel voor het protestantse karakter van Nederland. Tijdens het volkspetitionnement tegen het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in ons land stond hij duidelijk achter de protestanten.
Dat was anders bij zijn vader en zijn grootvader. Koning Willem I heeft de Afgescheidenen op alle mogelijke manieren tegengewerkt. En Willem II had weinig met de protestantse religie op; het gerucht ging zelfs dat hij op het laatst van zijn leven rooms geworden was.
Worden er, als het gaat om Willem II en III, soms negatieve dingen geschreven of verteld over hun huwelijkstrouw, Willem I was in dat opzicht van onbesproken gedrag.
Hetzelfde zie je in de twintigste eeuw gebeuren: de prinsen Hendrik en Bernhard hadden zo hun afaires, terwijl prins Claus een onbesmet blazoen had. Ik hoor het koningin Juliana nog zeggen, toen veel Nederlanders er vanwege de oorlogsherinneringen moeite mee hadden dat Beatrix zich met een Duitser verloofde: „Heus, het is goed.” Ze heeft gelijk gekregen. Onze koningin heeft een grote steun aan prins Claus gehad.”

Niet orthodox
En nu dan koning Willem-Alexander. Hij treedt volgens de Zwijndrechtse Oranjekenner aan in een periode die voor de monarchie niet ongunstig is. „Zo’n 25, 30 jaar geleden was het republikeinse gevoel in de samenleving sterker. Ook republikeinen willen erkennen dat onze vorstin zich voorbeeldig van haar taak heeft gekweten.”
Prinses Máxima is niet toegetreden tot de kerk waarvan haar man lid is en waar hun drie kinderen werden gedoopt. „Nederland krijgt voor het eerst een roomse koningin, want dat Máxima ooit nog protestants wordt, geloof ik niet. Het doet denken aan de negen jaar dat koning Willem II regeerde: zijn gemalin, Anna Paulowna, bleef Russisch-orthodox en had in Apeldoorn en Den Haag een eigen kapel.
Overigens moeten we het protestantse karakter van ons koningshuis niet anders maken dan het is: het is overwegend vrijzinnig. Koningin Wilhelmina was na haar abdicatie sterk met geloofszaken bezig, maar ook zij was niet bepaald orthodox. De drieslag uit de Heidelbergse Catechismus vind je niet terug in wat ze schreef.”

Rechterhand
Prinses Margriet fungeerde als ‘reservekoningin’. „Ze heeft dat bijzonder goed gedaan: beschikbaar waar nodig, maar altijd haar plaats wetend. Ze doet denken aan koningin Emma: het toenmalige protocol schreef voor dat koningin Emma enige passen achter haar dochter liep. Dat déé ze ook. Ter verklaring zei Emma tegen Wilhelmina er bang voor te zijn dat ze op haar sleep zou trappen als zij achter haar moeder liep. Ook prinses Margriet kwam op de tweede plaats.
Prins Constantijn zal vooralsnog de handen vol hebben aan zijn eigen loopbaan en blijft met prinses Laurentien in Brussel wonen. Maar volgens de Rijksvoorlichtingsdienst zal elk lid van de familie de vorst in voorkomende gevallen assisteren. Het lijkt er een beetje op dat zij een ‘schaduwkabinet’ vormen; ieder heeft specialismen.
Prinses Laurentien is de deskundige op het gebied van analfabetisme, Pieter van Vollenhoven veiligheidsdeskundige. Onze prinsen en prinsessen leveren een bijdrage en brengen iets tot stand. Dat is toch heel anders dan bij de koninklijke families van België en Engeland, waar de vorstenkinderen nauwelijks een wezenlijke taak uitoefenen.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen