Immanuëlkerk dicht

Regelmatig horen en lezen we van het sluiten en afstoten van kerken. In veel gevallen gaat dat langs ons heen. Het wordt anders wanneer we bepaalde herinneringen hebben aan zo’n gebouw. Dat is in mijn geval zo bij de Immanuëlkerk aan de Engweg in Driebergen. Die wordt dezer dagen afgestoten.
In deze kerk heb ik als kind verschillende keren gezeten, wanneer ik logeerde bij een kinderloze oom en tante die tot de Gereformeerde Kerk behoorden. De Immanuëlkerk is de oudste protestantse kerk van Driebergen en dateert uit 1888. De Grote Kerk aan de Hoofdstraat, waar vanouds de hervormde gemeente bijeenkwam, is veertig jaar jonger en gebouwd op de plaats waar sinds de 14e eeuw al een kerk was.

De Immanuëlkerk is een kerk met een voorname uitstraling en met een geschiedenis. Ooit stond hier de befaamde professor Wisse op de kansel, gedurende de periode 1906-1909 en 1916-1920. In zijn Memoires vertelt hij dat hij hier op de kansel tot volle ruimte kwam bij een voorbereidingspreek over Psalm 51. De kleine Everhard du Marchie van Voorthuysen (de latere oud gereformeerde predikant) maakte hier ten tijde van ds. Barger zijn eerste kerkgang. Barger was de predikant die in 1887 afscheid nam van de Grote Kerk. Hij wilde de synodale hiërarchie van zich afschudden en zich stellen onder het zachte juk van Jezus Christus.
Toen Everhard voor het eerst plaats nam in de kerkbanken, was zijn vader Gerard ouderling. Hoewel deze behoorde tot de voornaamste notabelen van het dorp, achtte hij zich niet te hoog om plaats te nemen naast zijn tuinman, de latere oefenaar Anthonie Spijkhoven, die eveneens ouderling was. In die tijd werd bij afwezigheid van de predikant een preek van Comrie of Smijtegelt voorgelezen.
Langzamerhand verdween de bevindelijke stroming. Als mijn opoe na de oorlogsjaren wel eens logeerde bij haar dochters in Driebergen, liet ze zich in haar invalidewagen naar de Christelijke Gereformeerde Kerk rijden, waar ds. C. Smits toen stond. Dat had niet te maken met rolstoelvriendelijkheid.
In 1968 hield de 82-jarige bekende en behoudende gereformeerde professor Klaas Dijk zijn laatste preek in dit gebouw.

Er is door de jaren heen veel veranderd in de Immanuëlkerk. Toen ik er als kind kerkte, viel dat al op. Men zong uit de nieuwe berijming en een rood boekje met 119 gezangen. Dat gebeurde thuis niet. Waar thuis de kerkenraad op plechtige wijze de kerk in schreed, was het in de Immanuël als in looppas. De predikant stond niet voor de kansel stil om een zegen te vragen maar kwam zomaar de kansel op. En... voor de preek holden de kleintjes naar de kindernevendienst.
Ach, dit zijn allemaal slechts kinderindrukken. Maar menigmaal zijn die wel scherp. Een vrouw in het ambt was er toen nog niet. Het giste en broedde wel.
Later ging het allemaal in stroomversnelling. Vooral na het vertrek van ds. Akkerman, die tot de zogenaamde ‘verontrusten’ behoorde, ging het snel. In 1970 kwamen er vier vrouwelijke ouderlingen en twee vrouwelijke diakenen in de kerkenraad, terwijl vier jaar later het Liedboek voor de Kerken werd ingevoerd. Waar ooit de Hervormde Kerk leervrijheid werd verweten, kwam nu een ware inhaalslag. Van Kuyper werd afscheid genomen en de invloeden van Kuitert lieten zich gelden.

Blijkbaar heeft dit alles niet geleid tot gemeenteopbouw maar eerder tot het tegenovergestelde. Het sluiten van de Immanuëlkerk is er een bewijs van.
Wat er met deze kerk gaat gebeuren? En met het drie klaviers Flentrop-orgel, waarmee destijds onder bezielend orgelspel van Chris Haalboom zo fantastisch werd gezongen? De tijd zal het leren. In ieder geval komt bij dit alles de verzuchting uit de psalmregel van Datheen naar boven: ‘Ach, waar mag de genade des ouden tijds wezen, die Gij David toezeid, naar Uw waarheid geprezen?’
Laat de Immanuëlkerk de deuren sluiten, Immanuel blijft. Dat is: God met ons. Ook als de stormen over Nederlands kerken gaan. Het gaat toch op de toekomst aan waarin Hij alles en in allen zal zijn.

Ds. M. van Kooten, Elspeet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen