Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Leven bij het Woord van God

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Leven bij het Woord van God

Toerusting

14 minuten leestijd Arcering uitzetten

Regelmatig Bijbellezen is voor de meeste reformatorische christenen een bekende traditie. Maar hoe doe je het op een vruchtbare wijze, voor hoofd en hart? Een verkenning met acht trouwe Bijbellezers.

Het is voor Kees Legemaat een vanzelfsprekendheid dat na de maaltijden uit de Bijbel wordt gelezen. Met die gewoonte werd hij groot. Toch stak hij er weinig van op. De stem van zijn vader hoorde hij, maar de inhoud van de woorden ging langs hem heen. Van persoonlijk Bijbellezen kwam het al helemaal niet.
Door een psychische crisis veranderde dat radicaal. God gebruikte die ingrijpende periode om zijn ogen te openen voor de bestemming van de mens. Nu start hij de dag, die voor hem al vroeg begint, met het lezen van een hoofdstuk uit de Bijbel. „Na mijn bekering heb ik eerst alle psalmen gelezen. Daarna ben ik in Genesis begonnen. Ik wil de hele Bijbel op volgorde doorlezen, tot Openbaring.”
Het is voor de timmerman uit Woudenberg een bewuste keus. „De Heere heeft ons denk ik niet voor niets de hele Bijbel gegeven. Voor het slapen gaan lees ik een gedeelte aan de hand van een dagboek, maar daarin komen veel Bijbelboeken niet aan de orde.”
Voor de persoonlijke Bijbellezing maakt de jonge ambachtsman gebruik van een Bijbel van de Gereformeerde Bijbelstichting, met de kanttekeningen erbij. Bij het lezen aan tafel gebruikt zijn vader tegenwoordig de Bijbel met uitleg. „Voor moeilijke gedeelten, zoals sommige profetieën, heb je wel wat toelichting nodig. Soms staat er iets heel anders dan je op het eerste gezicht denkt.”

Kanttekeningen
Ds. A. van Heteren combineert het lezen van de Bijbelboeken op volgorde met de lezing van wisselende gedeelten aan de hand van een dagboek. De doorgaande lezing vormt voor hem de ruggengraat. De Urker predikant laakt het negeren van moeilijke of schijnbaar minder relevante Bijbelgedeelten. „Al de Schrift is van God ingegeven, daarom moeten we niets overslaan. Dat geldt overigens ook voor de prediking. Wanneer je als dominee uit een dunne Bijbel preekt, kun je moeilijk van de gemeenteleden verwachten dat ze de gehele Bijbel doorlezen. Een zeker bezwaar van het lezen op volgorde is dat je heel lang niet uit het Nieuwe Testament leest. Dat kun je ondervangen door twee keer per dag uit het Oude Testament te lezen, een keer uit het Nieuwe Testament en aan het eind van de dag uit een dagboek.”
De christelijke gereformeerde predikant, secretaris van de Gereformeerde Bijbelstichting, pleit ervoor bij het Bijbellezen de kanttekeningen bij de Statenvertaling te benutten. Met name de zondag leent zich voor het raadplegen van de waardevolle verklaringen en alternatieve vertalingsmogelijkheden die de Statenvertalers hebben toegevoegd. De verdienste van de Bijbel met uitleg is voor ds. Van Heteren dat die de klassieke Statenvertaling combineert met een eenvoudige samenvatting van de tekst, synoniemen van verouderde woorden en verschillende vormen van toelichting in woord en beeld. „We hechten aan het bewaren van de Statenvertaling, maar we onderkennen dat die met name voor jongeren soms moeilijk is. Daarom hebben we met liefde de Bijbeltekst van de GBS ter beschikking gesteld voor deze uitgave. Het heeft weinig zin om moeilijke hoofdstukken te lezen zonder te begrijpen wat er staat. Hellenbroek zegt in zijn bekende vragenboekje dat we Gods Woord moeten onderzoeken in de vreze Gods, met een biddend hart, eerbiedig, aandachtig en met een geestelijk oordeel. Daarbij hoort het verlangen naar uitleg van teksten die we niet begrijpen.”

Eerbied
Piet Vergunst groeide op in een milieu met een diepe eerbied voor de Bijbel. Die probeerde hij over te dragen op zijn kinderen. „Humor kan ik waarderen, maar zodra de Bijbel opengaat is er geen tijd meer voor grapjes. Dan klinkt de stem van de levende God. We horen Zijn boodschap van heil en genade en luisteren naar Zijn geboden, tot ons welzijn. Dat besef is heel belangrijk voor een vruchtbaar lezen.”
In de zomervakantie realiseerde de inwoner van Apeldoorn zich hoezeer ook innerlijke rust noodzakelijk is voor het ontvangen van de Bijbelse boodschap. „Op werkdagen ben je tijdens het Bijbellezen vaak al bezet met andere dingen. Daarom is het goed om elke dag in de agenda plaats in te ruimen voor stille tijd, tijdens een dagdeel dat bij je past. Voor mij is dat de vroege morgen. Mijn gebed is dan of het lezen van de Bijbel een zegen mag geven voor hoofd, hart en handen. Ik ben het meest dankbaar wanneer een Bijbeltekst mijn hart raakt, maar dat kun je niet maken. Het is ook waardevol als het lezen meer inzicht geeft in de rijkdom van het Woord. Uiteindelijk gaat het erom dat het Bijbellezen ons dagelijks doen en laten stempelt.”
Als algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond was Vergunst nauw betrokken bij het uitbrengen van de Herziene Statenvertaling. „Het is een reformatorisch principe dat we de Bijbel moeten doorgeven in verstaanbare taal. Luther is ons daarin voorgegaan. Voor mij zijn betrouwbaarheid en verstaanbaarheid twee kanten van dezelfde medaille; aan beide moeten we recht doen. Momenteel zie ik de nadruk op verstaanbaarheid wat doorslaan. Die mag nooit ten koste gaan van de betrouwbaarheid.”

Bijbel met uitleg
Opmerkelijk is voor Vergunst dat in de breedte van kerkelijk Nederland de Bijbelverkoop weer is toegenomen. Hij verklaart dat niet alleen uit de komst van nieuwe uitgaven, soms gericht op doelgroepen, maar ook uit de ontzuiling en de confrontatie met alle mogelijke opvattingen. „Dat geeft een concentratie op datgene waar het werkelijk om gaat: de Bijbel zelf en de primaire uitleg daarvan. Voor een grote groep ouders en grootouders was dat reden om aan alle kinderen of kleinkinderen een HSVjongerenbijbel, een HSV-studiebijbel of een Bijbel met uitleg te geven.”
Ds. J. Joppe, een van de initiatiefnemers en lid van de stuurgroep van de Bijbel met uitleg, is aangenaam verrast door de enorme belangstelling voor deze uitgave. Die illustreert niet alleen de behoefte aan toelichting bij de Statenvertaling, maar ook de plaats die de Bijbel nog altijd heeft in reformatorische kring. Zelf begint de hersteld hervormde predikant elke nieuwe dag met het lezen van een wisselend Bijbelgedeelte, zonder vaste structuur. „Ik kies iets waar ik op dat moment aan moet denken of wat past bij iets wat die dag in de agenda staat. Dat is zo gegroeid.”
De rest van de dag leest hij op volgorde of aan de hand van een dagboek. „Beide manieren van lezen hebben voor mij hun waarde. Bij de eerste manier zit je wat minder in een keurslijf en laat je als het ware aan de Heilige Geest over wat je op dat moment leest. Een bezwaar is dat je heel gemakkelijk uitkomt bij de bekende gedeelten. Daarom is het goed om minimaal één keer per dag op volgorde de hele Bijbel door te lezen. Ook daardoor kan de Heilige Geest op bijzonder wijze tot je spreken. Jongeren die het moeilijk vinden om discipline in het Bijbellezen te houden, adviseer ik nogal eens om een Bijbelrooster te gebruiken. Daar heb ik in mijn studententijd ook wel gebruik van gemaakt.”
Het Bijbellezen na de maaltijd is een traditie die vooral in Nederland sterk is ontwikkeld. Elders in de wereld pakken veel christenen minder frequent de Bijbel, maar als ze het doen lezen ze een veel langer gedeelte. De kracht van deze vorm van Bijbellezen is voor ds. Joppe dat de grote lijn van een Bijbelboek duidelijker naar voren komt. „Dat geldt zeker voor de apostolische brieven. Het is goed om die regelmatig eens in z’n geheel door te lezen. Met die bedoeling hebben de apostelen ze ook geschreven. Tegelijk is het nuttig om dezelfde Bijbelboeken gedeelte voor gedeelte te lezen, vanwege de vaak rijke inhoud van elke afzonderlijke tekst.”

Kernwoorden
Laurens Kroon, directeur van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG), weet zich door zijn functie maar ook uit innerlijke overtuiging gedrongen de nieuwe generatie tot persoonlijk Bijbellezen te bewegen. „We proberen dat te stimuleren door het uitgeven van dagboeken en het Bijbelrooster in ons jongerenblad Daniël. Een belangrijke belemmering bij het lezen van de Bijbel is voor veel jongeren de grote kloof die ze ervaren tussen de Bijbelse boodschap en de cultuur waarin ze leven. Ook de verouderde taal van de Statenvertaling is een hindernis bij het lezen. Wat dat betreft ben ik heel blij met de komst van de Bijbel met uitleg. Ik mocht deel uitmaken van de commissie die de uitleg controleerde op de begrijpelijkheid ervan.”
In de contacten met jongeren valt Kroon op dat ze God graag willen doorgronden. „Het is een uitdaging om ze duidelijk te maken dat Hij ons denken ver te boven gaat. We maken deel uit van een werkelijkheid die grotendeels voor ons oog en ons verstand verborgen is. De Heere vraagt van ons dat we geloven wat Hij over Zichzelf, over deze wereld en over ons heeft geopenbaard in de Bijbel. We dienen Zijn Woord te aanvaarden als een brief uit de hemel. Daarmee moeten en mogen wij het doen.”
Wezenlijk is voor de directeur van de kerkelijke jeugdbond dat jongeren de rode draad in de Bijbel leren ontdekken. „Dat gebeurt in ieder geval niet als je bij de persoonlijke Bijbellezing lukraak de Bijbel opent. Alleen wanneer je de hele Bijbel leest, ontdek je de heilsgeschiedenis en de betekenis daarvan voor zondige mensen. Daarnaast is het goed om de Bijbel meer thematisch te lezen, bijvoorbeeld rond bepaalde kernwoorden.”

Filippus
Vanwege de vraag van veel jeugdwerkleiders hoe ze jongeren belangstelling voor de Bijbel kunnen bijbrengen, blies de JBGG het oude project Filippus nieuw leven in. „De komende tijd besteden we veel aandacht aan het Bijbellezen met jongeren, aan de hand van de drieslag observatie, interpretatie en toepassing. Eerst moet duidelijk zijn wat er staat. Vaak beginnen mensen die de Bijbel lezen te snel met interpreteren en toepassen. We willen leidinggevenden toerusten in het stellen van de juiste vragen bij de observatie, de interpretatie en de toepassing van een specifiek Bijbelgedeelte.”
Hoewel hij het gebruik van dit soort leessleutels zinvol acht, onderstreept Kroon tegelijkertijd dat ze niet moeten worden overschat. „Het meest bepalend is onze geestelijke houding tijdens het lezen. Dan denk ik met name aan het gebed of de Heere Zelf Zijn woorden voor ons wil ontsluiten.”

Kees Legemaat kan het zich niet meer voorstellen dat hij de Bijbel vroeger moeilijk en saai vond. „Mijn lievelingspsalm is nu 56 vers 5: ‘Ik roem in God, ik prijs ’t onfeilbaar Woord. Ik heb het zelf uit Zijne mond gehoord’.” Sinds de ommekeer in zijn leven heeft hij vooral een zwak voor de brief van Paulus aan de Romeinen. „Wat daarin staat, herken ik in mijn eigen leven. Dan lees je de Bijbel heel anders.”


portret mevrouw notenboom

D. Notenboom-Den Hertog (84) uit Apeldoorn, Geref. Gemeenten

Wanneer en hoe leest u dagelijks in de Bijbel?
„Bij alle maaltijden en bij het naar bed gaan. Altijd vier keer per dag. Soms wel eens extra. Bijvoorbeeld als ik uit de kerk kom en ik een tekst die werd aangehaald wil nalezen.
’s Morgens en bij het naar bed gaan gebruik ik een dagboek en volg ik het opgegeven Bijbelgedeelte. In de middag lees ik het Nieuwe en bij het avondeten het Oude Testament van voor naar achteren.
Ik lees meestal uit een ouderwetse Bijbel, de Statenvertaling, maar vergelijk wel eens met de Herziene Statenvertaling. Daar lees ik ook graag een mooie Psalm uit.”

Wat betekent Bijbellezen voor u?
„Alles. Alles in mijn leven. Het is mijn steun en mijn vertrouwen. Ik vind er alles in: bij verdriet en bij vreugde. Toen in december een schoonzoon van mij stierf, zou je opstandig worden van verdriet. Toch geeft de Heere dan troost. ‘Ik zal raad geven, Mijn oog zal op u zijn.’ Dat betoont de Heere, hoor! En dat deed hij al. Je hoeft niet aan Hem te twijfelen. Tja, wat moet ik verder zeggen, ik zou niet zonder Gods Woord kunnen.”

Welk Bijbelboek spreekt u het meest aan?
„De Psalmen. Oh ja, de psalmen die zijn zo geweldig! Die zijn altijd toepasselijk. De gelijkenissen en de rondwandeling van de Heere Jezus hebben me ook altijd getrokken. Daarin komt de Heere zo eenvoudig dichtbij. Zoals in het aanraken van het kleed van de Heere Jezus door de bloedvloeiende vrouw. De Bijbel staat er vol mee: Hij laat zich vinden door zondaren.”


portret wouter roos

Wouter Roos (21 jaar) uit Gouda, Geref. Gemeenten in Ned.

Wanneer en hoe leest u dagelijks in de Bijbel?

„Vier keer. Allereerst ’s ochtends bij het eten. Omdat ik rond half zeven aan tafel zit, eet ik alleen. Ik lees dan vaak uit het Oude Testament. Als ik in de middag (tijdens de pauze van het werk) thuiskom, is meestal een Psalm aan de beurt. Bij het avondeten leest mijn vader de Bijbel op volgorde, van voren naar achteren.
’s Avonds bij het naar bed gaan gebruik ik een dagboek en lees ik het tekstgedeelte dat daarbij hoort. Soms lees ik dan in de Bijbel met uitleg welke uitleg er bij de tekst staat.”

Wat betekent Bijbellezen voor u?
„Een gewoonte en een plicht. Ik vind het niet meer dan normaal dat je uit de Bijbel leest als je christen bent. Niet dat het voor mij een taakje is, zo bedoel ik dat ook weer niet. Nee, het is het beste waar je uit kunt lezen. Het is gegeven door God. Het is Zijn Woord. Ik lees uit de Bijbel, omdat het de weg is om bekeerd te worden. Het is belangrijk dat het tot een zegen is. Zolang het niets met je doet, is het tot een vloek.”

Welk Bijbelboek spreekt u het meest aan?
„Niet een specifiek boek. Het Oude Testament vind ik makkelijker om te begrijpen. Het is meer geschiedkundig. Zo’n geschiedenis van David en Goliath spreekt gewoon aan. Dat pak ik toch eerder dan het boek Kolossenzen. Hoewel de evangeliën ook wel goed te doen zijn.”


portret ton de jong

Ton de Jong (52) uit Noordeloos, Chr. Geref. Kerken

Wanneer en hoe leest u dagelijks in de Bijbel?

„’s Ochtends het Oude Testament en ’s avonds het Nieuwe Testament. Met de kinderen proberen we er kort over door te praten.
’s Morgens houd ik voor mijzelf een korte Bijbelstudie, die ik soms gebruik om de opening van een vergadering voor te bereiden.
De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat in de dynamiek van het werk er van Bijbellezen in de middag weinig terechtkomt. Als dagsluiting lezen we een dagboek en het bijbehorende Bijbelgedeelte.”

Wat betekent Bijbellezen voor u?
„Heel veel. Ik heb regelmatig ervaren dat het gedeelte dat aan de beurt was om te lezen, tot zegen was. Er zijn ook wel periodes dat Bijbellezen meer uit gewoonte gebeurt en minder met je doet. Daarbij denk ik aan wat Calvijn zegt: wij zijn luie ezels; traag in de dingen van Gods Koninkrijk. De ene keer ben je moe, dan is het weer erg druk. Je moet strijden om er tijd voor te maken. Het vinden van structuur is dan ook belangrijk. Maar zelfs als je zonder honger en verwachting in Gods Woord leest, kan het - tot je beschaming en verwondering - spreken.
Tijdens militaire dienst, ruim 30 jaar geleden, vroeg iemand wanneer ik de Bijbel nou eens uit had. Het is een boek dat nooit uit, maar altijd weer nieuw is. Je raakt er niet in uitgestudeerd.”

Welk Bijbelboek spreekt u het meest aan?
„De bekende uitdrukking over de Psalmen is waar: je kijkt er Gods kinderen in het hart. In al hun verschillende gemoedsgesteldheden kun je jezelf terugvinden. De Evangeliën en zeker het diepe Johannesevangelie en de brieven spreken mij ook bijzonder aan, er is zoveel lering uit te trekken. Ik herken mij in het gedichtje van Cats over de Bijbel: ‘Hoe meer gij in mij zoekt, hoe meer gij in mij vindt. Hoe meer gij in mij leest, hoe meer gij mij bemint’.”


Geen teksten maar boeken
De indeling van de Bijbel in hoofdstukken, perikopen en teksten heeft praktische voordelen, maar inhoudelijke bezwaren. Al te gemakkelijk verdwijnt het besef dat Gods Woord geen verzameling losse teksten is, maar een bundel van 66 door Gods Geest geïnspireerde boeken. Het is goed om een Bijbelboek eens op A4-formaat uit te printen, zonder de aanduiding van hoofdstukken, perikopen en teksten, en het dan in één keer te lezen. Dan zie je de grote lijnen en ontdek je verrassende verbanden.


Bijbellezen aan de hand van vijf vragen
1. Waar gaat dit gedeelte over?
2. Over wie gaat het?
3. Wat zegt het over God?
4. Wat zegt het over mij?
5. Wat wil de Heere door dit gedeelte tot mij zeggen?


Leestips
• ‘Het kompas van het christendom. Ontstaan en betekenis van een omstreden Bijbel’, door dr. Jakob van Bruggen
• ‘Korte inleiding tot de Bijbelboeken’, door Ernst Aebi
• ‘Gids voor Bijbellezers’, door Jan H. van Doleweerd
• ‘Mijn Bijbel heeft een rode draad’, door Peter van Olst

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 7 oktober 2015

Terdege | 108 Pagina's

Leven bij het Woord van God

Bekijk de hele uitgave van woensdag 7 oktober 2015

Terdege | 108 Pagina's