Geen veilig thuis

In een van zijn boeken vertelt dr. J. van der Wal over een gesprek dat hij had met een jonge vrouw die al meerdere keren geprobeerd had een einde aan haar leven te maken. Toen haar gevraagd werd wat haar daartoe aanzette, vertelde ze over haar jeugd. Toen ze nog een klein meisje was, duimde ze veel. Soms kluifde ze daarbij haar duimen open. Haar vader was een driftige man die geweld niet schuwde. Hij verbood haar te duimen. Toen ze het op een keer toch weer deed, pakte hij de sambalpot en doopte haar opengekluifde duim daarin.

Naar schatting worden in Nederland jaarlijks zo’n 200.000 mensen geconfronteerd met ernstig huiselijk geweld. In meer dan de helft van de gevallen zijn daarbij minderjarige kinderen betrokken. In elke kerkelijke gemeente, op elke school, en wellicht ook in elke klas, zijn kinderen die te maken hebben met kindermishandeling of verwaarlozing. Wie helpt hen?

In groep 1 van een reformatorische basisschool mogen de kinderen op maandagmorgen allemaal iets vertellen over wat ze hebben meegemaakt. „Gisteren heeft papa mama geslagen”, vertelt de 5-jarige Johan. „Welnee”, antwoordt de juf, „dat doen papa’s niet.”

Vormen
Er zijn verschillende vormen van kindermishandeling:
• Sommige kinderen krijgen te maken met fysieke mishandeling. Ze worden (vaak) geslagen, getrapt, verminkt of verwond. Andere kinderen krijgen te maken met fysieke verwaarlozing. Ze krijgen niet de lichamelijke of medische zorg die nodig is. Naar schatting overlijden in Nederland jaarlijks ten minste 50 kinderen aan de gevolgen van kindermishandeling.
• Andere kinderen hebben te maken met emotionele mishandeling. Ze worden vernederd, uitgescholden, getreiterd of gekleineerd. Andere kinderen worden emotioneel verwaarloosd. Ze krijgen niet de liefde, aandacht en zorg die ze nodig hebben. Soms moeten kinderen al jong verantwoordelijkheden dragen die hun kinderschouders gewoon niet aankunnen. Ook het opgroeien in een gezin waar vanwege huwelijksproblemen van de ouders de spanning te snijden is, kan voor een kind emotioneel verwaarlozend zijn.
• De derde vorm van kindermishandeling is seksuele mishandeling. Daarbij gaat het om kinderen (of tieners) die seksuele handelingen moeten verrichten met een ouder of een ander familielid.

Onmacht
Het zal duidelijk zijn dat kindermishandeling diepe sporen trekt in het leven van de kinderen die ermee te maken hebben. Pijn en lichamelijk letsel kunnen het gevolg zijn. Veel dieper gaan echter de emotionele wonden. Kinderen die mishandeld worden, worstelen soms levenslang met de psychische schade die dit achterlaat.
De vraag dringt zich op: Waarom mishandelen ouders hun kinderen? Helaas zijn er ouders die doelbewust hun kind pijn doen, treiteren of misbruiken. Meestal komt kindermishandeling echter voort uit onmacht. Omdat ouders overweldigd worden door hun eigen (psychische) problemen. Omdat ze zich machteloos voelen in de opvoeding. Vaak gaat kindermishandeling gepaard met andere problemen, zoals werkloosheid, financiële zorgen, huwelijksproblemen, psychische problemen van de ouders, enzovoorts. Al die problemen kunnen de ouders overweldigen. Dan ontstaat een voedingsbodem voor huiselijk geweld.
Kindermishandeling is moeilijk te herkennen. Toch zijn er in de omgeving van mishandelde kinderen vaak volwassenen die wel een (vaag) vermoeden hebben. Wat kunt u doen wanneer u zich zorgen maakt over een kind of over een gezin? Een deskundige op het gebied van kindermishandeling zei eens: „Kindermishandeling is als het aanpakken van een egel, je prikt je er altijd aan.” Het vergt moed om iets te doen met de aanpak van kindermishandeling. Maar de ernst van het probleem vraagt erom dat we niet wegkijken. Daarom tien tips.

Afraders:
1. Ga niet af op vage gevoelens, vermoedens of geruchten.
2. Doe niet zelf aan ‘waarheidsvinding’, bijvoorbeeld door bij anderen navraag naar een gezin te doen.
3. Pas ervoor op om boven de ouders te gaan staan. Wees terughoudend met uw eigen mening of oordeel over de situatie: „Als die ouders echt van hun kinderen zouden houden, dan zouden ze zich wel anders gedragen.”
4. Ga geen strijd aan met ouders om uw gelijk te halen: „Ik zie toch dat hij meer blauwe plekken heeft dan andere kinderen!”
5. Laat de situatie niet los als de zorgen nog niet zijn weggenomen.

Aanraders:
1. Formuleer voor uzelf in concrete bewoordingen waarover u zich zorgen maakt: „Uw kind vertelde dat er afgelopen week twee keer een bord viel tijdens een ruzie.”
2. Overleg (eventueel anoniem) met een deskundige. Denk aan een hulpverlener of aan Veilig Thuis.
3. Bespreek uw zorgen open en eerlijk met ouders. Natuurlijk is dat spannend, het vraagt moed om ouders aan te spreken. Het eerlijk aanspreken van ouders geeft echter wel de meeste kans op het doorbreken van kindermishandeling. „Ik vraag me af waar zijn teruggetrokken gedrag vandaan komt. Heeft u een idee?”
4. Toon begrip voor heftige emoties bij ouders. Ga náást ouders staan.
5. Maak een duidelijke afspraak over het vervolg. Verwijs zonodig naar hulpverlening. Bied zo mogelijk aan om mee te denken in vormen van hulpverlening.

Bron: 10 tips om onveilige opvoedsituaties te signaleren en te bespreken. www.timon.nl

Websites
www.kindermishandeling.nl
www.nji.nl/kindermishandeling
www.vooreenveiligthuis.nl
www.huiselijkgeweld.nl

Project huiselijk geweld
Door De Vluchtheuvel, Stichting Schuilplaats en het Ds. G.H. Kerstencentrum is (in opdracht van drie reformatorische kerken) het project ‘Huiselijk geweld en kindermishandeling’ gestart. Doelstellingen van het project zijn:
• Het informeren van de kerkelijke achterban en de mogelijkheden voor de aanpak van deze problematiek.
• Bewustwording van factoren die de geslotenheid bevorderen of in stand houden.
• Advisering (aan slachtoffers, familieleden, ambtsdragers, docenten enz.) bij situaties van huiselijk geweld.
• Advisering van seculiere organisaties die werken met reformatorische gezinnen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld.

www.koc.nu
www.stichtingschuilplaats.nl
www.stichtingdevluchtheuvel.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen