Levensonderwijs in Canada

Het platteland van Zuid-Alberta. Uitgestrekte weilanden, hoge bergen. Een flink pak sneeuw in de winter. Een school op een afstand van ruim anderhalf uur rijden. Het zouden de ingrediënten kunnen zijn voor een avontuurlijk kinderboek. Het is het leven van alledag voor de familie Rozendaal-Lagendijk.

Toen Marjon Lagendijk in 1995 naar Canada ging, was het de bedoeling dat ze daar hooguit drie jaar zou blijven om les te geven aan de reformatorische school dichtbij Coalhurst, Alberta. Dat liep anders. In de Netherlands Reformed Church ontmoette ze Jeff Rozendaal, afstammeling van Nederlandse ouders. De elektriciën en de onderwijzers bleken uitstekend met elkaar overweg te kunnen. Ze trouwden en kregen negen kinderen.

Nu, 22 jaar later, kan Marjon zich haar leven niet meer anders indenken dan op het Canadese platteland. Na een vakantie in Nederland is ze inmiddels, net als de rest van haar gezin, blij om weer thuis te komen.

Ze is niet altijd zo gek op haar nieuwe vaderland geweest. Lange tijd was het pittig om honderden kilometers van haar familie vandaan te wonen. Ook miste ze de Hollandse kleinschaligheid, de korte afstanden. In Canada rijd je al snel een uur of langer als je bij iemand op bezoek wilt, naar de kerk gaat. Of naar school moet.

Dat laatste bleek wel toen de kinderen groter werden. De dichtstbijzijnde reformatorische school ligt op drie kwartier rijden. Met de schoolbus deden de kinderen er algauw anderhalf uur over. Rozendaal: „Dat betekent dat ze van zeven uur ’s morgens tot vijf uur ’s middags van huis waren. We zagen hen alleen bij het eten, daarna moesten ze snel naar bed om de volgende morgen weer om zes uur wakker te zijn.”

De Rozendaals hadden vanzelfsprekend van thuisonderwijs gehoord, maar dat nooit overwogen voor hun kinderen. Marjon was zelf leerkracht in het basisonderwijs en had over thuisonderwijs zo haar vooroordelen: weinig vriendjes, onvoldoende onderwijsmogelijkheden, organisatorische problemen voor de ouders.

Het echtpaar veranderde van mening toen de oudste een jaar of 10 was. Marjon: „Wij als ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van onze kinderen. Maar hoe kun je dat goed doen als je hen bijna niet thuis hebt?”

De Rozendaals besloten naar een conferentie over thuisonderwijs te gaan. Daar raakten ze ervan overtuigd het te gaan proberen. „We zouden het een jaar de kans geven.”

Thuisonderwijs

Nu, zeven jaar later, geven Jeff en Marjon hun kinderen nog steeds thuisonderwijs. Dat bevalt uitstekend, zegt Marjon. „Ik zou niet anders meer willen. Vroeg ik me in het begin bijvoorbeeld af of ze nog wel voldoende vrienden zouden overhouden, nu zie ik dat ze alleen maar gegroeid zijn in hun sociale vaardigheden sinds ze thuisonderwijs krijgen. Onze kinderen zitten niet met hun leeftijdsgenoten in een klaslokaal, maar zien doorlopend allerlei mensen van verschillende leeftijden en achtergronden die aan de deur komen of bij wie we op bezoek gaan. Daardoor kunnen ze beter dan voorheen een gesprek voeren met volwassenen.”

Ook vinden de beide ouders het fijn dat ze naar hun idee zo het beste inhoud kunnen geven aan de Bijbelse opdracht om hun kinderen op te voeden in de vreze des Heeren. „We moeten over Hem spreken als we zitten, weggaan, gaan slapen en opstaan, staat in Deuteronomium 11:19. Heel ons leven dus. Daar is nu veel meer mogelijkheid toe. We spreken vaak met hen over geloofszaken, op een heel natuurlijke manier. En we leren hen beter kennen, doordat we hen de hele dag zien.”

Daarnaast prijst Marjon de mogelijkheid om de kinderen individueel te benaderen met thuisonderwijs. „Kinderen zijn stuk voor stuk uniek. Thuis is er de ruimte om hen op hun eigen manier en in hun eigen tempo te laten leren. Op school in een klaslokaal met twintig of dertig kinderen kan dat niet. Dan geef je les aan het gemiddelde kind. De langzaamste komt dan hopelijk mee, de snelste geef je wat extra werk.”

Schooltje spelen

In het begin was het even wennen om thuisonderwijs te geven, geeft ze ruiterlijk toe. „Veel mensen zeiden tegen me: jij bent leerkracht geweest, dus dan is dit vast makkelijk voor jou. Maar dat was niet zo. Toen we de kinderen van school af haalden, gingen we in eerste instantie thuis schooltje spelen. We liepen voor elke kind alle boeken van elk vak door, precies zoals ze op de Calvin Christian School zouden hebben gedaan. Maar dat werkte niet. Dan raak je uitgeblust, omdat je elk kind apart les moet geven.”

Na een paar jaar besloten de Rozendaals geleidelijk aan het roer om te gooien. Nu besteden ze de morgens aan schoollessen. De middagen zijn in principe vrij. Voor klusjes bijvoorbeeld, zoals hun moeder helpen met de was. Want vaardigheden opdoen is minstens zo belangrijk als kennis vergaren, aldus hun moeder.

Ook is er ’s middags alle ruimte voor buitenschoolse activiteiten zoals muzieklessen. „Muziek is in ons gezin heel belangrijk. Vier kinderen spelen piano, drie gitaar, twee viool en een sinds een paar maanden banjo.”

De kinderen zijn breed geïnteresseerd, blijkt wel uit de waslijst aan hobby’s die Marjon opsomt. Ze tekenen, schilderen, zitten bij de vrijwillige brandweer, verzorgen paarden, bewerken hout, doen aan karate, bakken en jagen –„we hebben vier of vijf herten in de vriezer liggen.”

En vrienden, is daar ook tijd voor? „Ze hebben allemaal een paar goede vrienden die ze via bijvoorbeeld de kerk ontmoet hebben. Maar we rijden niet constant heen en weer om ze er naartoe te brengen. Het belangrijkste is toch hun relatie met hun broers en zussen, die zien ze elke dag.”

Examens

Examens hoeven de kinderen niet per se te maken, aldus de regels voor thuisonderwijs in de provincie Alberta. En dus hoeven de kinderen Rozendaal de stof voor geschiedenis, aardrijkskunde of biologie niet in dezelfde mate te beheersen als hun leeftijdsgenoten op school. Marjon: „Veel dingen die je op school leert zijn heel belangrijk, maar wat onthoud je later vooral? De vakken die je leuk vond of waar je goed in was. Of die van pas komen bij je baan.” De ouders geven hun kinderen alle basisvaardigheden mee zoals rekenen, taal en Bijbelse geschiedenis, maar veel andere vakken krijgen een minder prominente plaats binnen het onderwijs. „Onze oudste wil waarschijnlijk elektricien worden; dan heeft hij maar weinig kennis over bijvoorbeeld biologie nodig. Komt die wel van pas, dan kan hij altijd extra informatie opzoeken.”

Kennis vergaren is belangrijk, beaamt Marjon, maar niet het belangrijkste. „Dat is wat in de Bijbel staat: de kinderen opvoeden in de vreze des Heeren. Er staat in Gods Woord nergens dat je kind zo goed mogelijk moet worden in een bepaald vakgebied, dus dat komt op de tweede plaats. Niet dat we er maar met de pet naar gooien, maar karaktervorming, gewetensvorming en Bijbelonderwijs staan bovenaan. En pas daarna kijken we naar de talenten van onze kinderen en hun interesses op vakniveau.”

Ze kwam pas een mooie term tegen, zegt ze. Iemand noemde thuisonderwijs levensonderwijs. Dat vindt Marjon een vlag die de lading helemaal denkt. „Leren door het leven van alledag, dat doen we hier.”

Paarden

Het echtpaar vindt het wel heel belangrijk dat de kinderen maatschappelijk betrokken zijn en begrijpen wat er in de wereld speelt. Daarom geven ze een deel van het onderwijs ook aan de hand van de actualiteit. „We grijpen alles om ons heen aan als een leermoment. Bijvoorbeeld de verkiezingen in Amerika en hoe die werken. Doet zich een orkaan voor, dan zoeken we daar wat over op.”

Ook hobby’s vormen dankbare studie-objecten. „Een paar van onze meiden vinden paarden prachtig. Er is veel goede literatuur over paarden te vinden. ”Unitstudy” noemen we deze benadering, waarbij ze van alles leren over een bepaald onderwerp. En al lezend over paarden leren ze beter spellen, vergroten ze hun woordenschat en krijgen ze oog voor de opbouw van een goed verhaal. Lezen is trouwens toch heel belangrijk bij ons. Dat doen we heel veel. Als je kunt lezen, dan gaat er een wereld voor je open.”

En wat als de kinderen willen gaan studeren? Kunnen ze zonder examens en diploma’s wel doorleren aan een college of universiteit? Zeker, denkt Marjon. Het echtpaar heeft daar, zoals zoveel gezinnen in Canada en Amerika, al wat op gevonden. Ze werken met het kind naar zijn of haar toekomst toe. „Stel dat een van onze kinderen dierenarts wil worden. Dan houden we daar rekening mee in het vakkenaanbod. We zoeken ruim van te voren uit wat de voorwaarden zijn voor toelating tot de universiteit, zodat het kind zijn of haar toelatingsexamen kan halen. Universiteiten en colleges vinden het overigens fijn om studenten die thuisonderwijs hebben gehad binnen te halen, want die kunnen goed zelfstandig werken.”

Uitslapen

Moet je enorm gedisciplineerd zijn om als ouders thuisonderwijs in goede banen te leiden? Staan de Rozendaals bijvoorbeeld klokslag om zeven uur naast hun bed om de kinderen op tijd aan hun lessen te krijgen? Marjon lacht. Zo strikt hoeft het allemaal niet. „We streven ernaar om halfacht uit bed te zijn en om acht uur te eten. Om een uur of negen is alles opgeruimd en kunnen ze beginnen. Maar niemand zegt wat we moeten doen, dus we kunnen ook uitslapen als dat een keer uitkomt. Zoals onlang, toen we onze drie oudsten hadden meegenomen naar een avond over Bijbelse wereldvisies.”

Thuisonderwijs staat of valt met de aanwezigheid van Marjon. Dat besefte het echtpaar nog eens extra toen Marjon drie weken voor de geboorte van hun jongste in het ziekenhuis moest worden opgenomen. De baby, die zes weken te vroeg kwam, heeft vervolgens een maand lang in een couveuse gelegen. „Dan kun je school wel even vergeten. Wat ze dan leren? Om wat meer bij te springen in huis. In de Bijbel staat dat het belangrijk is om elkaar te dienen en te helpen. Mijn afwezigheid in die tijd bood hun een extra mogelijkheid om die vaardigheden te oefenen. Dan zijn boeken even niet zo belangrijk. Ik dacht vroeger dat je alleen leert als je met je neus in de boeken zit. Dat hoor je mij nu niet meer zeggen.”

Hulp

Thuisonderwijs is het inmiddels helemaal voor de Rozendaals. Marjon: „We zouden niet meer terug willen, ook de kinderen niet. Alleen op deze manier kunnen wij voldoen aan de taak die de Bijbel ons als ouders geeft. Wat overigens niet betekent dat wij het als gezin gemaakt hebben. Thuisonderwijs is geen garantie dat het allemaal goed uitpakt met onze kinderen.” Ook hoedt ze zich ervoor een oordeel te vellen over het schoolsysteem. „Onze voorouders hebben veel opgegeven om christelijk onderwijs te steunen en van de grond te krijgen.”

Voor haar is thuisonderwijs wel de enige vorm van onderwijs die bij hun gezinssituatie past. „We ervaren dat God ons geroepen heeft tot deze taak. Hij gaat soms heel andere wegen dan je ooit zelf had kunnen bedenken.”

En wat ook belangrijk is: „Ik leer zelf ook veel door mijn kinderen les te geven. Als ik de hele dag met onze kinderen samen ben, kom ik mezelf vaak tegen. Dan ben je niet alleen maar lief en geduldig.”

Thuisonderwijs geven is soms best pittig. Ze hebben Gods hulp dan ook elke dag nodig, ervaart het echtpaar. „God werkt door, ondanks onze tekortkomingen en onze zonden tegenover onze kinderen. Als een dag moeilijk verloopt omdat we vervelend zijn tegen elkaar, kunnen we bij elkaar gaan zitten en samen om hulp bidden. Ook daarmee leggen we een basis voor het leven van de kinderen. We hebben maar zo’n korte periode voordat ze volwassen zijn.”

Familie Rozendaal

V.l.n.r.: Jonathan (16), Sebastian (7), Hadassa (10), Jeff (41), Sophia (5), Marjon (43), Noah (3), Jenna (14), Rebekah (12) en Thomas (17) met Olivia (2).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen