Vreugde door vergeving

Theologische lectuur was er niet in het gezin waarin de jonge Cor Harinck opgroeide. Zijn vader, fruitteler in Goes, was een overtuigde socialist. „Ik ben zonder Bijbel grootgebracht. Wat dat betreft is de Bijbel mijn bijzonderste boek. Dat zou overigens voor ons allemaal zo moeten zijn.”

Omdat hij van de inhoud aanvankelijk weinig begreep, kreeg hij van zijn geestelijke leermeester ds. A.F. Honkoop een kinderbijbel van Johan Vreugdenhil. In de jaren na zijn bekering maakte de zoon van de atheïstische fruitteler een inhaalslag. Alle werken die ds. Honkoop hem aanreikte, verslond hij.

„Intussen was ik verloofd met het meisje door wie ik de Gereformeerde Gemeenten leerde kennen. Omdat mijn aanstaande schoonouders wilden emigreren, ben ik voor een jaar naar Canada gegaan. Om een indruk te krijgen van het land en een eventuele emigratie voor te bereiden.” De landverhuizing ging uiteindelijk niet door, maar het verblijf in de Canadese provincie Ontario liet een blijvende zegen na. „Door een boek dat ik daar ontving: “De gezonde gelovige” van Thomas Shepard.”

De emeritus predikant uit Kapelle heeft het voor de gelegenheid uit de kast gehaald. „In de gereformeerde gemeente van St. Catharines ontmoette ik een zekere meneer Bout en de schrijfster Eva Corenwijck. Die kerkten zo nu en dan bij ds. Hamstra senior, van de Free Reformed Church. Ze vroegen me een keer mee te gaan. Na afloop dronken we koffie bij boerenmensen, afkomstig uit Barneveld. Ik was zo vol van de preek die we hadden gehoord, dat ik er niet over kon zwijgen. Voordat we weggingen gaf de heer des huizes me dit boekje. Daar ben ik hem nog altijd dankbaar voor. Het was mijn eerste kennismaking met de puriteinen. Nog nooit had ik een boek gelezen dat me zo raakte, door de wijze waarop de werkzaamheden van de ziel en de rijkdom van Christus naar voren werden gebracht. Met de aansporing om tot Hem te gaan en Hem te omhelzen. In geen van de werken die ik tot dan had gelezen, gebeurde dat zo ernstig en tegelijk zo nodigend en ruim.”

INDRUKWEKKENDE NACHT

Toch viel de keus op “Bij u is vergeving” van John Owen. „Dat boek is voor mij verbonden aan een zeer persoonlijke herinnering. Ik werkte in een groot fruitbedrijf ten noorden van St. Catharines en had een kamer in een van de schuren. Op een dag was het noodweer, met veel donder en bliksemstralen. Het gaf me een diepe indruk van de heiligheid en majesteit van God.

In bed hield ik het niet uit. Ik wilde bidden, maar durfde niet. Uit vrees voor God. Totdat er met veel warmte en kracht een tekst uit Psalm 130 in mijn gedachten kwam. „Zo Gij, Heere, de ongerechtigheid gadeslaat, wie zal bestaan? Maar bij U is vergeving, opdat Gij gevreesd wordt.” De verwondering over Gods vergiffenis overspoelde me. Ik ging weer in bed liggen, zonder angst. Het noodweer kwam van dezelfde God vandaan bij Wie vergeving is.”

Terug in Nederland vertelde hij aan een gezelschap dat bijeen was gekomen na het heilig avondmaal iets over de waarde die Psalm 130 voor hem had gekregen. „De week erna kreeg ik bezoek van een ouderling uit Goes. Die gaf me de verklaring van Psalm 130 door John Owen. De inhoud heeft me toen veel te zeggen gehad en dat is zo gebleven.”

BEMOEDIGEND

De kracht van het boek ligt voor de emeritus predikant van de Gereformeerde Gemeenten niet in de exegese, maar in de geestelijke toepassing, die hem diep raakte. „Dat begon al door wat Owen zegt over de woorden „Uit de diepte…” Ik heb erg getobd met de uitverkiezing. Daardoor kwam ik in grote donkerheid terecht. Bij Owen las ik dat kwaad denken van God een van de grootste diepten is voor een kind van God. Dat herkende ik. Ik verdacht Hem van onrechtvaardigheid en willekeur. Die gedachte probeerde ik te verdringen, maar het lukte niet. De duivel kwelde me ermee dat iemand met zulke gedachten onmogelijk een kind van God kan zijn.

Bijzonder bemoedigend was ook dat Owen vanuit de Schrift aantoont dat de vergeving voortkomt uit Gods oneindige barmhartigheid. Hij is goed en gaarne vergevende. Owen heeft me laten zien Wie God in Zijn diepste wezen is: goedertieren, onbegrijpelijk, vol van genade. Daaruit vloeien de komst van Christus, de vergeving en alle andere heilsweldaden voort. Wat ik in die stormnacht in Ontario beleefde, werd in dit boek onder woorden gebracht.”

VRAGEN BEANTWOORD

Blauwe potloodstrepen laten ruim zestig jaar later nog zien welke passages hem destijds troffen. „Heel vertroostend vond ik Owens spreken over wat hij de recht uitgaande geloofsdaad noemt. Het geloof gaat recht op Christus af en omhelst Hem met een intuïtie en spontaniteit die het geloof eigen is. Dat had ik nog nooit zo gehoord of gelezen,maar het kwam volkomen overeen met hoe ik het beleefde. Als ik daarover sprak, werd ik vaak wat argwanend bekeken. Of ronduit gewaarschuwd dat het zo gemakkelijk niet gaat. Dat verwarde me, maar Owen liet me zien dat mijn ervaring overeenkwam met die van de Bijbelheiligen.

Hij zegt ook heel mooie dingen over de bevrijding van de vrees voor de straf, de zekerheid van het geloof, en de mededeling van de Heilige Geest aan al Gods kinderen.”

Het ouderwetse en vaak massieve taalgebruik van Owen ervoer de van huis uit onkerkelijke predikant nooit als een probleem. „Ik moest soms wel even nadenken, maar dat geeft niet. Tegen dominee Honkoop zei ik eens: „Ik kan het zelf zo niet zeggen, maar hier staat precies wat ik ervaar. Mijn ziel werd door dit boek verklaard en de vragen die ik had werden een voor een door Owen beantwoord.”

Opnieuw pakt hij het boek. „Neem dit gedeelte, over de kennis van de vergeving door de verlichting van de Heilige Geest. Daar heb ik een streep bij gezet. „Hier acht ik dat de rede zal moeten belijden stil te staan; te bekennen hetgeen de kennis te boven gaat. Het kan niet bekend worden, zegt de rede, en daar eindigt ze dan de zaak. Doch dit is het eigenlijke werk des geloofs, namelijk datgene te kennen hetwelk de kennis te boven gaat.” Vervolgens gaat hij dan spreken over de kracht en de zoetheid daarvan. Zo onderwijzend, zo hartverwarmend. God bewonderen, dat doet je ziel zó goed.

Later heb ik ook al Owens andere werken gelezen. Ze zijn allemaal de moeite waard,maar “The forgiveness of sin” blijft voor mij zijn rijkste boek.”

GEBRUIKT U HET OOK VOOR DE PREDIKING, IN HET PASTORAAT EN CATECHESE?

„Indirect zeker. Je zou het een kleine dogmatiek kunnen noemen. Er komen heel veel onderwerpen aan de orde. Als ik over een daarvan preek, neem ik bij de voorbereiding dit boek vaak weer ter hand. Het blijft nieuw. Leerzaam voor de gemeente en voedsel voor mijn eigen ziel. Als ik in zijn tijd had geleefd, waren Owen en ik denk ik vrienden geworden.”

NOG EVEN, EN U ZULT HEM ONTMOETEN.

„Wat zal dat zijn. Rutherford spreekt over de eeuwige gesprekken met de vromen, al zal de ontmoeting met Christus onze grootste vreugde uitmaken. Het laatste boek dat Owen schreef, gaat over de “the glory of Christ”, de heerlijkheid van Christus. Die zullen we dan ten volle zien en genieten.”

John Owen (1616-1683) was in zijn tijd een zeer gezaghebbend predikant en geldt als de grootste geleerde onder de puriteinen. In 1651 werd hij deken van de belangrijke Christ Church in Oxford, het jaar daarop volgde zijn benoeming tot vice-kanselier aan de universiteit. Hij scheef veel theologische werken, deels dogmatisch, deels meditatief van aard. Een van zijn bekendste werken is “The forgiveness of sin”, over Psalm 130.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen