CLASSICALE ACTA

CLASSICALE ACTA, 1573 -1620. Particuliere synode Zuid-Holland, I: Classis Dordrecht 1573-1600, bewerkt door Dr. J. P. van Dooren (— Rijksgeschiedkundige publicatiën, uitgegeven in opdracht van de minister van onderwijs en wetenschappen onder toezicht van de rijkscommissie voor vaderlandse geschiedenis. Kleine serie 49) 586 blz., ƒ 105, — verkrijgbaar bij Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage, 1980.

Deze werkelijk vorstelijke editie maakt een begin met de publicatie van de acta van de classes der Nederlandse Hervormde (Gereformeerde) Kerk. Wij bezaten in de kleine serie van de RGP reeds de Acta van de particuliere synoden van Zuid-Holland (1621-1700), terwijl natuurlijk in dit verband ook nog genoemd mag worden de altijd zeer waardevolle uitgave van Reitsma en Van Veen, werken die voor de kerkgeschiedschrijving van onschatbare betekenis waren en nog steeds zijn. Nu kan het plaatje nog verder ingekleurd worden en is een veel gedetailleerder onderzoek binnen het bereik gekomen van ieder die zich in de belangrijke beginperiode van onze vaderlandse kerkgeschiedenis verdiept.

In hoofdzaak hebben we reeds kennis kunnen nemen van het materiaal dat nu wordt uitgegeven. Dr. C. Tukker bood ons in 1965 reeds een bijdrage tot de kennis van het in-en externe leven van de gereformeerde kerk in de periode van haar organisering. Zijn proefschrift gaf een samenvattende beschrijving van de Classis Dordrecht van 1573 tot 1609. Hij was daartoe in staat omdat hij samen met Dr. J. P. van Dooren onder leiding van de Leidse kerkhistoricus Dr. J. N. Bakhuizen van den Brink had gewerkt aan de transcriptie en annotatie van deze Acta. Dr. Van Dooren en Dr. Tukker ontvingen ook de opdracht voor de classes buiten Noord-Holland.

Het werk bevat een algemene inleiding, waarin wordt ingegaan op de ontstaansgeschiedenis van de classicale vergaderingen binnen onze gereformeerde traditie. Daarbij is gevoegd een overzicht van de bewaard gebleven Acta t/m 1620. Er zijn er heel wat. En het zou prachtig zijn wanneer deze alle met verloop van tijd zouden kunnen worden uitgegeven op deze manier.

Over de Classis Dordrecht wordt in het algemeen informatie geboden. De omvang ervan wordt beschreven. Een

kaart geeft een duidelijk inzicht in de grenzen ervan. Dordrecht bekleedde door verschillende oorzaken een zeer vooraanstaande positie, die wel ver boven de regio uitging. Tot zelfs in het geheel van de republiek had Dordrecht een sterke stem. De Classis fungeerde als 'classis synodalis synodi nationalis', hetgeen betekende dat aan haar de zorg was toevertrouwd over de originele acten en authentieke stukken.

Als afzonderlijke bijlagen zijn opgenomen twee lijsten: één van de gemeenten die tot de Classis behoorden met hun predikanten en een afzonderlijke naamlijst van predikanten die in de Classis gediend hebben met korte biografische gegevens. Zij worden vermeld voorzover hun namen in deze Acta voorkomen. Zó zijn het er in totaal 124.

Ofschoon de dissertatie van Dr. Tukker een zeer nauwkeurige indruk biedt van het reilen en zeilen in de Classis, juichen we de uitgave van deze bronnen van harte toe. Allerlei zaken kunnen nu met de tekst voor ons, beter bestudeerd worden. Het beeld verandert daardoor niet wezenlijk. Maar het geheel wordt sprekender. Hoe trad de kerk op in de praktijk waarin zij te maken kreeg met tuchtgevallen, inzake huwelijkskwesties en met betrekking tot de verzorging van de armen? Op welke manier discussieerde men over die punten die naar de particuliere synode werden gebracht, of waarover zelfs de generale synode had te beslissen? Wat was de bevoegdheid van deputaten, en hoe beschouwde de Classis zelf haar gezag ten opzichte van de kerken. Problemen die op de meerdere vergaderingen werden besproken kunnen nu in hun oorsprong beter onderzocht worden. Al met al is het duidelijk dat de kerken alles gedaan hebben om het volk onder het evangelie te krijgen en te houden. Een index van persoonsnamen, van geografische namen en een index van onderwerpen is toegevoegd. Zo wordt de oriëntatie vereenvoudigd.

We twijfelen er niet aan dat het boek zijn weg zal vinden naar de onderzoekers. Van harte hopen we, dat het werk een vervolg zal krijgen.

A.

W.van’tS.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen