DIACONICA

Paul Philippi, DIACONICA, über die soziale Dimension kirchlicher Verantwortung, herausgegeben von Jürgen Albert, 262 S., DM 32, —. Neukirchener Verlag, Neukirchen-Vluyn 1984.

De theologische reflectie op het diakonale handelen van de kerk is binnen het terrein van de praktische theologie in vele opzichten achtergebleven vergeleken met vakken als homiletiek, liturgiek en pastoraat. Al moet erbij gezegd worden, dat er een aantal signalen zijn die een aanwijzing vormen, dat gepoogd wordt die achterstand in te halen. Een van degenen die op dit terrein zijn sporen verdiend heeft is de duitse theoloog Paul Philippi, leider van het in 1954 in Heidelberg gevestigde DiakoniewissenschaftUche Institut. Philippi is o.m. bekend geworden door zijn diepgravende studie Christozentrische Diakonie. In het hier besproken boek zijn een aantal artikelen, lezingen en opstellen gebundeld, die in zekere zin een concretisering bieden van zijn magnum opus.

De bijdragen bestrijken een wijd terrein: de relatie gemeente en ambt, de ontwikkeling van het diakonaat in de kerk, koinoonia en diakonia, de Innere Mission, de broederschappen, de relatie diakonaat en eredienst, diakonaat en zending, diakonaat en sacrament, de relatie tot de overheid, het subsidiariteitsprincipe, medische zorg en medische vooruitgang, gerontologische vragen en niet te vergeten een aantal bijdragen over het hierboven genoemde Instituut te Heidelberg (ontstaan, doelstellingen, curriculum) het vak diakoniek, theologie aan wat in Duitsland genoemd wordt 'kirchliche Fachhochschulen' (waarbij dezelfde vragen aan de orde komen als ten onzent ten aanzien van de theologische inbreng op een sociale academie), de verhouding van theologie en sociale wetenschappen, alsmede vragen rondom de opleiding van hen die werkzaam zijn in diakonale inrichtingen en tehuizen.

Wat de bijdragen tot een eenheid maakt is de concentratie op de gemeente als subject van diakonaal handelen. Theologische fundering in de Christologie en de ekklesiologie van het Nieuwe Testament levert de auteur de argumentatie om op dit punt een krachtig pleidooi te voeren voor een voluit ernst maken met de diakonale dimensie van de christelijke gemeente en de plaats van de diaken in de gemeente. Daarbij weet de auteur van de weerstanden, die er zijn van-

wege de (lutherse) traditie en van de specifieke vragen waar de gemeente in een pluralistisclie maatschappij mee te maken krijgt, een gemeente die bovendien niet meer leeft in een corpus christianum, maar het feit van de secularisatie onder ogen moet zien.

Op twee dingen wil ik in het bijzonder nog wijzen. In de eerste plaats komt op meerdere plaatsen in het boek de grote betekenis van Wichern en de Innere Mission naar voren, al weet Philippi ook dat Wichern's ideaal door kerkelijke structuren en kerkelijk beleid gefrustreerd werd.

In de tweede plaats is duidelijk dat de achtergrond van de artikelen gevormd wordt door de typische duitse situatie met een door de lutherse traditie gestempeld ambtsbegrip. De geheel andere plaats die de diaken in de calvinistische traditie gekregen heeft, heeft toch tot gevolg gehad dat een aantal knelpunten, die Philippi signaleert, binnen de gereformeerde traditie zo niet aanwezig zijn. Wat niet betekent dat zijn pleidooi, voor de diakonale gemeente, waar de koinoonia een geleefde en beleefde zaak is, voor ons niet van belang zou zijn. Bijna zou ik zeggen: integendeel! Met name de nieuwtestamentische verbinding van Avondmaal en diakonaat is ook onder ons op de achtergrond geraakt in de praktijk van de Avondmaalsviering en in de plaats die dit sacrament in het geheel van het gemeenteleven inneemt.

Een nadeel van de bundel is, dat enkele artikelen in schetsvorm zijn opgenomen of in de vorm van stellingen. Dat vergemakkelijkt het lezen niet. Daar staat dan weer tegenover dat men in andere, uitvoeriger bijdragen soms een uitwerking van bepaalde stellingen aantreft.

Ik hoop te zijner tijd op enkele onderdelen van dit boeiende boek in een artikel terug te komen. Het is een bundel die onze aandacht meer dan waard is.

E.

A.N.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen